İngiltere’nin dünya devi yayıncılık markası BBC, mali kaynaklarını her yıl halktan toplanan ruhsat parası ile oluşturur.
Bunun dışında 1932’de kurulan ve 32 dilde yayın yapan BBC Dünya Servisi’nin bütçesini İngiliz Dışişleri Bakanlığı karşılar.
Tıpkı Amerika’nın Sesi, radyo, televizyon ve internet yayınları için ABD Dışişleri Bakanlığı ya da tıpkı 40’a yakın dilde televizyon, radyo ve internet yayıncılığı yapan Almanya’nın Sesi bütçesini Alman Dışişleri Bakanlığı’nın karşılaması gibi.
Fransa benzer bir örnektir sonra başka ülkeler de sayabilirim benzer durumda olan ama mesele evrensel yayıncılık bilgisi satmak değil... Bu yazdıklarımı aklınızın bir köşesinde tutun ve biz devam edelim...
***
Türkiye’nin Sesi dahil bir sürü yayın TRT bütçesinden yapılır. Bunlar için başka kaynaklardan para alınmaz, bütçe kaydırılmaz...
Son dönemin en iddialı projelerinden biri olan TRT Newsprojesini konuşalım mesela...Bırakın ekranı sadece sosyal medyada takip ederek bile yaratılan görsel zenginliği fark edebilirsiniz.
Peki, İngilizce yayın yapan bir kanal kurmak evrensel yayıncı olmak için yeterli mi? Yaptığınız yayını mutlaka seyrettirmeniz gerekir.
Bugün Türkiye’de yayında olan popüler bir platformda yayınlarınızı taşıtmak isterseniz yılda 1 milyon dolar seviyesinde bir para ödemeniz gerekir.
Eğer evrensel yayın yapıyorsanız büyük otellerin paketlerine de gireceksiniz, kablolu yayın şirketlerinin sıralamasına da...
Amerika’dan Japonya’ya kadar yapacaksınız bunu üstelik uydu kiraları, ofis ya da personel giderlerini falan hesaba katmadan yazıyorum bunları.
Sonra olimpiyatları yayınlayacaksınız milyonlarca dolar bedel ödeyerek sonra Viyana’daki yeni yıl konserini de ekrana getireceksiniz.
Türkiye’nin her köşesinde muhabiriniz, karasal yayın vericiniz olacak, bölge radyolarınız bir çok kanaldan yayın yapmaya devam edecek.
Bunlar yetmeyecek bir sürü dilde de televizyon yayıncılığı yapacaksınız. Bunların hepsi ciddi birer maliyet unsurudur.
Şimdi CHP’li vekillerce TBMM’ye verilen bir yasa teklifinde TRT’nin sadece reklam gelirleriyle yayınlarını sürdürmesi diğer gelir kalemlerinin kesilmesi isteniyor.
***
CHP, TRT’nin yayın politikasını beğenmeyebilir ya da harcama kalemlerine itiraz edebilir.
Buraya kadar sıkıntı yok. Ancak tüm gelir kalemlerini kaldırmaya yönelik bir yasa teklifi vermek demek Kurum’u yok etmeye yakın derecede küçültmek ve bir piyasa ekranı haline getirmek demek olur.
Bugüne kadar olimpiyat yayınlarını ya da Viyana Yeni Yıl Konserini yayınlamaya hevesli tek bir özel kanal görmedim ben.
Özel kanallardan kaçının dünyanın bir sürü ülkesinde temsilciliği var? Birden fazla dilde yayın o zaman hangi gelirle yapılacak ya da bölgesel radyolar hangi reklam geliriyle yaşayacak?
***
Eleştiri bir haktır ama yok etmeye çalışmak bir hak değildir.
Tüm dünyada geçerli olan bir sistemi yok etmeye çalışmak akıl değil ancak hırsın yansıması olabilir. TRT herkese lazım, CHP’ye de...
