Sokaða çýkýp insanlara “TRT’den ne bekliyorsunuz?” diye sorsak acaba ne cevap alýrýz? Mesela TRT’nin kar etmesi kaçýncý sýrada çýkar? Ya da reyting meselesinden çýkalým yola.
TRT, Salý günü ilk 100’e tam 25 program sokmuþ. Ýçinde TRT 1’de var, TRT Haber, TRT Spor, TRT Çocuk da... Yani geçmiþe göre çok daha fazla seyredilen bir TRT var ama Sayýþtay Raporu tüm bunlarýn önünde...
***
Önce bir noktada karar vermemiz lazým. TRT kar etmesini deðil kamu yayýncýlýðý yapmasýný beklediðimiz kurum olmalý. Bu ne demek sorularýný duyar gibiyim.. TRT, sahip oluðu kaynaklarla, karlýlýk gözetmeden bazý yayýnlarý yapabilmeli. Üstelik burada da reyting baskýsý olmamalý...
Mesela klasik müzikseverlerin oraný pop ya da arabesk dinleyenlerin yanýnda yok denecek kadar azdýr. Ancak TRT yayýnlarýnda klasik müziði de yer vermeli ve en azýndan her yýlbaþý günü yaptýðý gibi Viyana’da verilen Yeni Yýl Konserini canlý yayýnlamalý. Baþka bir örnek daha vereyim...
Dünya Kupasý maçlarýný yayýnlamanýn bedeli yaklaþýk 20 milyon dolar bir para. TRT’den baþka bu parayý verebilecek kurum sayýsý sýnýrlýdýr Türkiye’de... Hadi bu reklamda karþýlýðý olan bir yatýrým Dünya Atletizm Þampiyonasý da yayýnlamalý TRT.
***
TRT çeþitli dillerde yayýn yapýyor. Son olarak global ve Ýngilizce yayýn yapan TRT World kuruldu.
Dünya genelinde yayýn yapmanýn maliyetini, uydu kirasýndan açýlan ofislere kadar hiç hesap edeniniz çýktý mý? Almanya’da DW’yi, Amerika’da VOA’yý kurulu bulunduklarý ülkelerde ki dýþiþleri bakanlýklarý fonlar. Türkiye’de ne böyle bir sistem var ne de ayrý bir bütçe.
Diðer dillerde yapýlan yayýnlarda karlýlýða bakýlmaz maliyet/fayda analizi yapýlýr. Radyolarý hiç saymayýp TRT Belgesel’e geçeyim...
BBC bazen bir belgeseli 3 yýlda çeker, ayný yereye 4 mevsim, 4 ayrý ekip yollar. Maliyeti yüksektir iþin, tüm dünyada gösterilse bile iþ zarar yazar. Belgeselin sonunda atýlan imza var ya, o imza BBC’nin tüm yayýnlarýný deðerli kýlar, siyasi olarak da yayýnlarýnýn etkini arttýrýr.
Dolayýsýyla TRT’yi kar-zarar hesabý üzerinden tartýþmak doðru deðil. Ýlla bir tartýþma yapacaksak bu maliyetle daha iyisi yapýlabilir mi ya da nasýl yaparýz diye tartýþmamýz lazým...
***
Baþa dönüp insanlara “TRT’den ne bekliyorsunuz?”diye sorsak? En fazla alacaðýmýz cevap TRT’nin tarafsýz yayýncýlýk yapmasý olacaktýr. Peki Türkiye’de Yüksek Seçim Kurulu dahil bir yayýnýn tarafsýz olup olmadýðýna süreyle karar veriliyor.
Saçmalýðý örnekle anlatayým size: TRT sabahtan akþama kadar CHP haberi yapsa ama haberlerin içeriði “CHP’de iç tartýþma, Baykal geri mi dönecek?” olsa bizim deðerlendirme kriterimize göre TRT, CHP’ye çok süre ayýrdýðý için CHP yanlýsý bir yayýn yapmýþ olacak.
Önce süreye deðil haberin içeriðine bakmayý öðrenmemiz gerek. Yoksa TRT tarafsýz yayýn yapsýn demek sadece elde kronometre süreyle yayýn yapmak demek deðildir...
Not: Raporu ve eleþtirileri konuþmaya devam edeceðiz...
