Bilim ve Sanat Vakfý Sanat Araþtýrmalarý Merkezi inisiyatifiyle Türk sinemasý araþtýrmalarý alanýnda çok önemli bir çalýþma baþlatýlmýþ oldu. Ýstanbul Kalkýnma Ajansý ve Þehir Üniversitesi iþbirliðiyle, sinemamýzýn tarihinden hareketle deðiþik veçheleri bir veritabaný halinde internette bir arþiv çalýþmasý olarak devreye girdi. Tsa.org.tr adresinden ulaþýlabilen ve hala düzenlemesi sürdürülen bu geniþ ölçekli araþtýrma, Türk sinemasýnýn bir yerde arkeolojisini ortaya koyarak, Osmanlý Türkçesiyle yazýlmýþ metinlerin transkripsiyonuyla sinema literatür tarihimizin geçmiþte kalmýþ sayfalarýný aralýyor ve sinemanýn Türkiye’de ilk ortaya çýkýþýyla ilgili bilgileri yeniliyor. Modern zamanlarýn en önde gelen sanatý olan sinema, toplumlarýn da görsel olarak ‘yazýlmýþ’ hikayeleri oldu ve kendi tarihleri içinde dönemsel bir birikim oluþturdu. Osmanlý bakiyesi olan Türkiye cumhuriyetinin sinemasý da ilk baþta çok zayýf bir varlýk göstermiþ, zamanla çeþitli düzenlemelerle keyfiyet ve kemmiyet olarak belirli bir noktaya gelmiþtir. Modernleþme sürecimize de ýþýk tutacak bu araþtýrma portalýnda, eriþilebildiði kadarýyla 7.000 film, 25.000 kiþi, 750 kitap, 150 farklý süreli yayýna ait 5.000 sayý, 1.500 makale, 500 tez, binlerce afiþ ve film görseli ilgililerinin hizmetine sunulmaktadýr.
***
13 kiþilik bir ekip ve 20 kadar gönüllüyle projenin arþiv-kayýt ve yazýlýmý yürütüldü ve oluþturulan danýþma kurulunun gözetiminde çalýþmalar takip edildi.
BÝSAV Sanat Araþtýrmalarý Merkezi’nin yýllardýr yürüttüðü film okumalarý, sinema atölyeleri, sinema alanýnda deðiþik söyleþi, tez sunumu ve paneller ve Hayal Perdesi e-dergi giriþimiyle ve pratik olarak yapýlan kýsa film ve belgesel çalýþmalarýyla filizlenen sinema platformu böylesi bir veritabanýnýn oluþumunu da fitilledi. Öncelikle sinema tarihini meydana getiren filmler hakkýnda olabildiðince eksiksiz bilgiye ulaþýlabilmesi planlanýyor ve bununla ilgili olarak her filme iliþkin künye, özet, görsel malzeme, o filmle alakalý çýkmýþ yazý, eleþtiri, makale, hatta bir röportajýn ilgili bölümü filmin sayfasýna ekleniyor. Türk sinema tarihine damgasýný vuran olay ve geliþmeleri yansýtan bir Türk sinemasý kronolojisi, dergi ve gazetelerde çýkan yazýlarýn içerik taramalarý, örneðin Osmanlý Türkçesi ve Fransýzca olarak yayýnlanan dergilerin taranmasý ve bugünkü alfabeyle latinize edilmeleri sözkonusu oluyor. Üstelik bu geniþ çaplý eriþimde, Türk sinemasýyla ilgili haberler, özel dosyalar, makaleler, giþe hasýlatlarý gibi bilgiler ve kullanýcýlarýn yorum yapma özelliði taþýyan interaktif bir nitelik yer alýyor.
Böylesi bir aktiviteyi bünyesinde taþýyan giriþimde, efsane haline gelmiþ bulunamayan kimi sinema dergilerine, muhtevalarýna, kitaplara, arþiv çalýþmasýnýn yapýldýðý mekanda hatýralara geçmiþ veya bilinmeyen filmlere, sözlü tarih çalýþmalarýna, dönemsel olarak deðiþik kesimler arasýnda yer alan tartýþmalarýna ulaþmak mümkün olabilecek. Sinemadan hareketle yapýlabilecek Türkiye’nin modernleþme sürecini ele alacak sosyolojik, felsefi ve psikolojik araþtýrmalar için sýnýrsýz bir kaynak imkaný sunacak tüm faaliyet meraklýlarýnýn ilgisini bekliyor.
