Rusya’nýn ev sahipliðinde Soçi’de toplanan 1.600 Suriyeli delegenin ortak bildirisindeki tek cümle, ülkeyi, Irak’ta olduðu gibi en az üç parçaya bölmeyi hedefleyen ABD-Ýsrail ittifakýna sert bir nota niteliðindedir.
Delegeler, Suriye’nin toprak bütünlüðünü önceledi, “yeni Suriye’nin inþasý” için BM Suriye Özel Temsilcisi Steffan De Mistura inisiyatifinde "Anayasa Komisyonu" kurulmasýný kararlaþtýrdýlar.
Ortaya çýkan tablo, “siyasi geçiþ yönetimini” ve olgunlaþtýrýlacak zemin üzerinde yapýlacak demokratik bir seçimle Suriye’nin yeni yönetiminin belirlenmesini öngörüyor.
Rus hükümeti, Soçi buluþmasý çerçevesinde ülkenin geleceðine iliþkin önemli mesajlarýný verdi:
1- Suriye’nin gelecekte “Nusayri azýnlýða” dayanan Baas rejimi ile yönetilmesi, Sünni çoðunluðun siyasi dýþlanmasý “sürdürülebilir” bir durum deðildir. Dýþiþleri Bakaný Lavrov’un, “Suriye’nin geleceðini rejim ve muhalefet diyaloðundan baþka hiçbir güç belirleyemez” demesi önemlidir.
2- Putin, Erdoðan ve Netanyahu’dan gelen “Esed’siz geçiþ sürecine” bu plan çerçevesinde geçit vermiþ görünüyor. Bu durumdan kuþkusuz, en çok rahatsýz olacak unsur Ýran’dýr fakat tüm temaslar, Rus yönetiminin Suriye’ye doðrudan sýnýrý olan iki devletin, Türkiye ve Ýsrail’in hassasiyetlerini dengelemeye çalýþtýðýný gösteriyor.
3- Bu çerçevede, Rusya’nýn, Ýran’a baðlý askeri yapýlarýn ülkenin güneyinde, ABD destekli YPG/PKK unsurlarýnýn da kuzeyinde kalýcý yapýlanmasýna izin vermeyecek bir formül geliþtirmesi doðaldýr. Zaten, bildiride yer alan, “Suriye’deki tüm etnik ve dini yapýlarýn haklarýný koruyan, toprak bütünlüðü ve ortak egemenlik zemininde yeni Suriye inþasý” cümlesi bunun önemli iþaretidir.
4- Bu bir istihbarat deðildir, yalnýz bir analiz olarak söylüyorum. Süreç, Türkiye ile Rusya’yý bir kez daha önemli bir mutabakata yönlendirecektir: Suriye milli ordusunun yeniden inþasý!.. Bu yapýlmadan ülkenin toprak bütünlüðünün korunmasý imkansýzdýr, bu nedenle Ankara ve Moskova’nýn, geçiþ sürecinde, rejimin zaten çökmüþ ordusuyla ÖSO’yu birleþtirmeleri kaçýnýlmazdýr. Bu yeni ordunun silah ve mühimmatýnýn birlikte karþýlanmasý doðru bir karar olacaktýr.
5- Bu formülde, ABD desteðiyle herkese meydan okuyan YPG/PKK’nýn kalýcý yeri yoktur. Zaten, Suriye nüfusunun yüzde 10’unu oluþturan Kürt nüfusa, ülkenin yüzde 35’inin teslim edilmesi de düþünülecek bir kavram deðildir. Kuþkusuz, ABD’nin bu geliþmeyi baltalamak için “kontrollü kaos” planlarý devreye girecektir. Bu planlarda Ýran da kendine bir yol bulmaya çalýþacaktýr. Türkiye-Rusya mutabakatý saðlam durursa, bu saldýrgan planlar atlatýlabilir. Suriyeli Kürtler de yerli kurumlarýyla barýþa kavuþabilirler.
Suriye muhalefetinin 7 yýllýk savaþ sürecindeki en büyük zaafiyeti, “milli lider” çýkartamamýþ olmasýdýr. Bunda, kendi bölgelerinde kontrolsüz güç geliþtirmeye meraklý “savaþ baronlarýnýn” sorumluluðu yüksektir. Oysa, Suriye muhalefetinin yeni bir Yaser Arafat’a ihtiyacý vardýr. Ne yazýk ki, Türkiye de, muhalefet içindeki unsurlarýn kaygan zemininden doðan güvensizlikle bugüne kadar bu tür bir liderin öne çýkmasýna çaba göstermedi.
Ama artýk, herkesin üzerinde anlaþacaðý, Suriye muhalefeti adýna konuþacak, dünya tarafýndan da muhatap alýnacak bir Suriyeli lidere ihtiyacýmýz var.
Bu konuda gereken hassasiyeti göstermezsek, bunu, öncelikle Rusya, onun yavaþ kaldýðý anda da Amerika ortaya çýkaracaktýr.
Her iki devletin öne çýkaracaðý ismin Türkiye’den çok bölgesel diðer aktörlerden ya Ýran ya da Ýsrail’e yakýn olacaðýna kesin gözüyle bakmak durumundayýz.
Rusya Ulusal Güvenlik Akademisi Baþkan Yardýmcýsý Talat Enveroviç Çetin, Farklý Görüþ programýmda Moskova’dan önemli uyarýlarda bulundu: Türk basýný sürekli Washington’daki neo-con/Siyonist lobiden ve baðlantýsýndaki FETÖ’den söz ediyor. Ayný risk Moskova’da da var. Ermeni lobisi ve FETÖ ittifaký burada Yahudi lobisinin þemsiyesi altýnda Putin yönetimini etkileyecek güçte. Medyada yer alan Türkiye aleyhtarý haberlerin de kaynaðý bu ittifak. Türkiye, mutlaka Moskova’daki lobisini güçlendirmeli ve diaspora lobilerine karþý mücadele vermeli.
Bu sözler bir alarmdýr ve pazartesi günü 3 saat süren Putin-Netanyahu görüþmesinde nelerin konuþulduðunu kimse bilmiyor.
Suriye muhalefetinin Türkiye ile güçlü gönül baðý olan liderini bulmak, geniþ mutabakat ile dünyaya tanýtmak bizim iþimiz olmalý.
Erdoðan Türkiye’nin lideridir, Suriye’deki meþru ve kabul edilebilir muhatabý kim?
Bu soru önemli.
