Soçi Zirvesi’nin yankýlarý devam ediyor.
Zirvede her ne kadar Erdoðan ve Putin’in mutabakatýyla 12 maddelik bir protokol imzalanmýþ olsa da dünya Erdoðan’ý takdir ve tebrik ediyor.
Zira bir insanlýk faciasýnýn eþiðinden dönülmüþtür.
Bunu saðlayan da Erdoðan’dýr.
***
Hatýrlanacak olursa zirveden birkaç gün önce Rus uçaklarý terörle mücadele gerekçesiyle sivillerin de katledildiði hastanelerin tahrip edildiði saldýrýlar düzenlemiþti.
Çünkü Rusya, Esed’e muhalif olan herkesi terörist kabul ediyor ve imha edilmesi gerektiðine inanýyor.
Türkiye ise radikal/terörist gruplarla ýlýmlý muhalefeti birbirinden ayýrýyor. Esed’in meþruiyetini yitirdiðini ve 2011 den beri uluslararasý mahfillerde meþruiyeti tescil edilen muhalefeti destekliyor.
***
Rusya’nýn Suriye’de insani bir kaygý taþýmadýðý bugüne kadar takip ettiði politikadan biliniyor.
Kendi çýkarlarýný Esed’in varlýðýna baðladýðý için yüzbinlerin katili Esed’e kol kanat geriyor.
Mesela Ýsrail 10. Kanalý’nýn bildirdiðine göre Putin ile Netanyahu Ýsrail’in Suriye’de hareket serbestliði için anlaþmýþlar. Putin iki þart koþmuþ. Biri, Ýsrail saldýrýlarýnda Rus askerlerinin zarar görmemesi, diðeri ise saldýrýlarýn Esed’i düþürecek þiddette olmamasý.
Suriye halký ölmüþ göçmüþ sakatlanmýþ umurlarýnda deðil.
***
Ýþte bu Rusya, Esed güçleriyle birlikte Ýdlib’e kapsamlý bir saldýrý düzenleyip meþru muhalefeti de tepelemek için gerekli bütün hazýrlýklarý yapmýþ, savaþ fitilinin ateþlenmesine ramak kalmýþtý.
Soçi Zirvesi bu kritik aþamada devreye girdi ve Türkiye sayesinde bir felaketi önlendi.
Sadece bir felaketi önlenmedi aslýnda Putin’i de içine düþtüðü zor durumdan kurtardý.
***
Ýdlib’e yapýlacak saldýrýya Türkiye baþýndan beri karþý çýkýyordu. Eþ zamanlý olarak ABD ve AB de bu saldýrýya razý olmuyordu. Hatta Akdeniz her ihtimale karþý büyük devletlerin savaþ gemileriyle dolmuþtu.
Putin ya Türkiye’yi ve dünyayý karþýsýna alacak ya da bu saldýrýdan vazgeçecekti. Saldýrýdan vazgeçmesi geri adým olarak deðerlendirilecek ve Rusya’nýn prestiji sarsýlmýþ olacaktý.
Soçi’de Türkiye Rusya’ya bu açmazdan çýkma imkaný verdi ve varýlan anlaþmayla hem dünya rahat bir nefes aldý hem de Rusya dünyayý karþýsýna alma riskinden kurtulmuþ oldu.
***
Rusya bu anlaþmaya uyarsa -ki Astana anlaþmasýný kalbura çevirdi- Suriye’de bundan sonraki aþama siyasi çözüm aþamasýdýr.
Bu anlaþmayla Türkiye siyasi çözümde de masada kuvvetli bir þekilde oturma imkaný elde etmiþtir.
Fýrat kalkaný ve Zeytin dalý operasyonlarý bölgelerinin yaný sýra Ýdlib’de de Türkiye’nin nüfuzu tescillenmiþ oldu.
Ayrýca Rusya terörist ilan ettiði ýlýmlý muhalefeti de kabul etmiþ oldu.
Ýdlib’in terörist unsurlardan arýndýrýlmasý, Halep Þam ve Halep Lazikiyye yollarýnýn trafiðe açýlmasýnda ve güvenliðinin temininde de Türkiye’nin aktif rol almasý Türkiye’nin elini güçlendiren diplomatik bir baþarýdýr.
***
Anlaþmaya göre aðýr silahlar silahsýzlandýrma bölgesinden 10 Ekim’e kadar, radikal gruplar da 15 Ekim’e kadar çýkarýlmýþ olacaklar. Þam ve Lazikiye yolu yýl sonuna kadar açýlmýþ olacak.
Eðer bu takvim saðlýklý bir þekilde iþlerse 2019 yýlý Türkiye için Münbiç ve Fýrat’ýn doðusunun teröristlerden arýndýrýlmasý yýlý olacaktýr.
Ýnþallah..
