Cumhurbaþkaný Erdoðan, NATO liderler zirvesine katýlmak üzere Londra’ya gitmeden önce düzenlediði basýn toplantýsýnda Türkiye’nin NATO’da güncelleme istediðini söyledi. Erdoðan “Günümüz tehdit önceliklerine göre NATO’nun kendisini güncellemesi artýk kaçýnýlmazdýr” dedi.
Peki, Türkiye NATO’da nasýl bir güncelleme istiyor? Bu güncelleme talebi, BM yapýsýnda talep edilen güncellemeden farklý. BM Güvenlik Konseyi beþ daimi üyenin veto hakkýna sahip olduðu, dünya gerçekleriyle örtüþmeyen, adaletsiz bir yapý. Türkiye bu yüzden “Dünya beþten büyüktür” diyor ve bu yapýnýn deðiþmesini istiyor.
NATO’da ise durum böyle deðil. NATO’da her üyenin kararlara karþý çýkma ve veto yetkisini kullanma hakký var. Türkiye NATO’nun önemli bir parçasý. Ankara NATO’nun devamý ve yapýsal olarak güçlenmesini istiyor. Cumhurbaþkaný Erdoðan’ýn, “NATO’nun beyin ölümü gerçekleþti” diyen Fransýz lider Macron’a tepkisi bu yüzden. Ankara’da yapýlan deðerlendirmeye göre aþýrý çýkýþlarýyla gündeme gelen Macron, Merkel’in görevi býrakacak olmasý nedeniyle boþalacak “Avrupa’nýn liderliði” pozisyonunu doldurmaya çalýþýyor.
Türkiye NATO’yu önemsiyor ancak NATO’dan da beklentileri var. Ýletiþim Baþkaný Fahrettin Altun bu beklentileri sosyal medya hesabýnda þu baþlýklarla özetledi: Terörizme karþý, Ýttifak’ýn temel ilkeleri gözetilmeli. Savunma sanayii alanýndaki iþbirliði terörizmle mücadele baðlamýnda gözden geçirilmeli. Türkiye’nin terörle mücadelesi iç siyaset konusu yapýlmamalý. PKK/YPG’ye karþý mücadelede Türkiye’ye destek olunmalý. Üye ülkelerde FETÖ ve YPG/PKK yapýlanmasýna müsaade edilmemeli. Teröristler iade edilmeli.
Dananýn kuyruðu burada kopuyor. Türkiye’nin NATO’da istediði güncelleme tehdit deðerlendirmesi ile ilgili. Ankara, PKK’yý terör örgütü olarak gören NATO’nun YPG’yi de tehdit kapsamýna almasýný istiyor. Ancak ABD, NATO’da yapýlan teknik görüþmelerde buna karþý çýktý ve YPG ile Suriye’de “DEAÞ’la mücadele kapsamýnda” çalýþtýðýný, bu yüzden tehdit kapsamýna alýnamayacaðýný belirtti. Türkiye de bunun üzerine NATO’nun Baltýk’ta Rusya’ya karþý konuþlanmasýný öngören Baltýk savunma planýný veto etti.
Baltýk planý hem Baltýk ülkeleri hem de NATO için çok kritik. Baltýk ülkeleri ve Polonya, Rusya’yý öncelikli tehdit olarak algýlýyor. ABD, Polonya’da beþ bin kiþilik askeri varlýk bulunduruyor. Türkiye, Baltýk planýný bloke ederek terörle mücadelede ne kadar hassas olduðunu ortaya koydu ve pazarlýk masasýnda elini güçlendirdi.
Öte yandan dün yapýlan NATO liderler zirvesinin ardýndan Baltýk ülkeleriyle ilgili savunma planýnýn kabul edildiði açýklandý. Bu, önümüzdeki süreçte Türkiye’nin güvenlik kaygýlarýnýn giderilmesi yönünde Ankara’ya bazý sözler verildiði þeklinde de yorumlanabilir. NATO Genel Sekreteri’nin Türkiye’ye iliþkin tehditlere yönelik soruya verdiði yanýtta beþinci maddeyi vurgulamasýnýn altýný çizmek gerekir.
Türkiye’nin Libya ile Doðu Akdeniz’de imzaladýðý anlaþma Yunanistan ve Mýsýr’ý zor duruma düþürdü. Bu iki ülke anlaþmaya tepkili, çünkü böyle bir hamle beklemiyorlardý. Türkiye, bu anlaþmayla Doðu Akdeniz’de Yunanistan-Mýsýr, Yunanistan-Güney Kýbrýs Rum Kesimi baðlantýsýný kopardý. Buraya kadar tamam. Sýcak gündem maddesi Kýbrýs merkezli enerji tartýþmasý olduðu için konuyu hep bu noktadan irdeliyoruz. Ancak gözden kaçýrdýðýmýz bir husus daha var. Meselenin Ýsrail boyutu. Ýsrail’in planý çýkardýðý doðalgazý East-Med boru hattýyla Ýtalya üzerinden Avrupa’ya taþýmaktý. Bunu Türkiye rotasýna alternatif olarak planlýyorlardý. Anlaþmayla belirlenen sýnýrlar boru hattýnýn planlanan güzergahýný kapattý.
