Türkiye, Suriye’de iþlerin çýðýrýndan çýkmasýna müsaade etmeyeceðini açýkladý. Özellikle ülkenin kuzeyinde PKK terör kamplarýnýn oluþturulmasýna ve bu örgütle baðlantýlý bir oluþumun Suriye’den kopmasýna engel olacaðýný ifade etti. Bunlar Türkiye’nin Suriye’deki kýrmýzý çizgileri.
Hatýrlarsýnýz Türkiye’nin Irak’ta da kýrmýzý çizgileri vardý, ancak o çizgilerin tamamý aþýldý ve Türkiye hiçbir þey yapamadý. Yapamadý, çünkü buna ABD (ve Ýsrail) izin vermedi. Ýkinci olarak Türkiye’nin Kuzey Irak’taki ‘sert gücü’ (hard power) çok hantal ve yetersizdi. Türkiye bu bölgede yumuþak gücünü de, onu destekleyecek yeterli altyapýsý bulunmadýðýndan, kullanmakta zorlandý. Elbette Ankara’da parçalý bir iktidarýn olmasý, hükümet ile ordu arasýndaki gerilimler de hedeflere ulaþmayý zorlaþtýrdý.
Bu baðlamda Suriye’de ilk yapýlacak iþ Irak deneyiminden ders almaktýr. Nedir bu dersler derseniz, öncelikle kýrmýzý çizgilerinizi sadece retorikle koruyamayacaðýnýzý bileceksiniz. Bu nedenle Türkiye Suriye’de neye izin verecekse, neye de izin vermeyecekse bunlarý net bir þekilde muhataplarýna hissettirmek zorundadýr. Bunun yolu ise nadiren sözcüklerden geçer. Kýsacasý sert söylemler hedefe ulaþmayý kolaylaþtýrmayacaðý gibi, düþmanlarýnýzýn elinde meþrulaþtýrýcý bir araca da dönebilir.
Pazumuz güçlü mü?
Ýkinci olarak eðer sahada askeri ve siyasi hedefleriniz varsa buna göre askeri ve siyasi araçlarýnýzýn da olmasý gerekir. Aksi takdirde diðer aktörlerin (ABD gibi) insafýna kalýrsýnýz. Irak’ta yaþanan aynen bu olmuþtur. 2003’de tezkere TBMM’den geçmeyince ABD de Türkiye’nin Irak’a girmesine izin vermemiþtir, Türkiye de bu duruma karþý hiçbir þey yapamamýþtýr. Yani bu iþ güç meselesidir. Pazunuz kuvvetli deðilse bilek güreþine oturmazsýnýz. Oturursanýz yenilirsiniz.
Bir baþka ülke yönetimine karþý düþmanca bir söylem benimsiyorsanýz, hareketlerinizin de bununla uyumlu olmasý gerekir. Örneðin o ülkede rejim karþýtlarýný silah ve maddi kaynaklarla desteklemeniz gerekir. Ayrýca o ülkede etnik, mezhepsel ve siyasal gruplarý hedefiniz doðrultusunda örgütlemeye çalýþýrsýnýz. En önemlisi bu gruplardan en az biri sizden yana olur, sizin çýkarlarýnýzý kendi çýkarý sayar. Bu baðlamda Türkiye kendisini Suriye’de bu gerekleri yerine getirip getirmediði konusunda sorgulamalýdýr.
Özgür Suriye Ordusu Türkiye’den yeterli desteði alamadýðýný söylüyor. Ayrýca PKK’nýn cirit attýðý Suriye’de Türkiye’nin çýkarlarýný savunacak bir grubun da henüz oluþmadýðý anlaþýlýyor. Oysa ki Suriye Arap dünyasýnda halký Türkiye’ye en sýcak bakan ülkelerden biridir. Baþka bir deyiþle zemin Türkiye için son derece uygundur. Burada yapýlmasý gereken iþ daha çok Milli Ýstihbarat Teþkilatý’na (MÝT) ve diðer destekleyici gruplara düþüyor. Çünkü çaðýmýzda tanklarla veya savaþ uçaklarýyla ulaþýlacak baþarýlar son derece sýnýrlýdýr. Bunlar çoðu kez sadece destekleyici araçlar olabilir.
MÝT deðiþmeli
MÝT demiþken hatýrlatmakta fayda var, Irak baþarýsýzlýðýnýn en önemli nedeni Kuzey Irak’ta neredeyse tüm faaliyetlerin MÝT yerine askere býrakýlmasý olmuþtur. Ordu ne istihbarat yapabilmiþ, ne de örtülü operasyonlarda baþarýlý olabilmiþtir. MÝT ise Irak’ta sadece bilgi toplamýþ, bu bilgiler de PKK hareketliliði ile sýnýrlý kalmýþtýr. Örgütün tepe yöneticilerini görüntülemeyi dahi baþaran MÝT, fotoðrafýný çektiði kiþileri etkisiz hale getirmeyi ise o dönem akýl edememiþtir. Ayný anlayýþ Suriye’de de yaþanýr ise bizler bol bol PKK fotoðraflarý çeker, baþka devletlerden ordumuzu Suriye içine sokmasý için izin isteriz. Bu baðlamda MÝT hýzla örtülü operasyonlar yapabilen, yerel unsurlar ile ittifaklar geliþtirebilen bir yapýlanmaya gitmek zorundadýr. Eðer bunlarý yapamayacaksa Suriye’yi de unutmak gerekir.
Suriye’de ne yapýlmasý gerektiði konusunda söylenecekler çok fazla. Ancak en önemlisi elinizdeki araçlara ve altyapýya göre hareket etmek, gücünüzü abartmamaktýr. Gücünüzü abartýrsanýz en büyük felaketleri davet edersiniz. Gelecek yazýlarda yapýlmasý gerekenlere devam ederiz.
