Selim ATALAY
Selim ATALAY
http://www.selimatalay.com
Tüm Yazýlarý

Türkiye’de kafa karýþýklýðý yok ki

Son geliþmeler Ortadoðu’nun baþýný döndürdü… Türkiye ise Suriye konusunda net ve kararlý…

Suriye odaklý geliþmeler, Ortadoðu’nun baþýný döndürdü. Durum ‘Trump’ýn saçmalýklarý’ diye yansýtýlsa da, Washington’da en tutarlý olan, Baþkan Trump. Suriye’den çekilme konusunda Baþkanýn kararýnýn uygulanmamasý için alt kademelerin oyalama ve sulandýrma giriþimlerini görüyoruz. ABD’nin Suriye dosyasý, seçilmiþ baþkanýn, atanmýþlarla olan mücadelesidir. 

Oyalama ve sulandýrmaya karþý en net duran taraf, Türkiye... John Bolton’ýn Baþkan adýna gelip baþka iþler çevirmeye çalýþmasýna en net tepkiyi Türkiye verdi. Çekilmeyi sulandýrmaya çalýþan Bolton’ýn, iki gün sonra ABD askerinin Suriye’den ‘tamamýyla’ çekilmesine dair Baþkan emrini imzalayýp Pentagon’a göndermesi de, olayýn baþka cilvesi. Trump’ýn gözü Bolton’ýn üzerindeyken, sapma olmuyor. Trump baþka tarafa bakýnca, numaralar baþlýyor. 

Bu net emir hala o kadar geçerli ki, Pentagon 11 Ocak’ta küçük bir konvoyla Irak’a malzeme geçirdi ve ‘Suriye’den çekilme kararýnýn uygulanmaya baþladýðýný’ duyurdu. Þimdi herkes soruyor: Bu gerçek mi, yoksa oyalama mý? WSJ muhabirinin Bolton’ýn baþka niyetler taþýdýðýný hatýrlatmasý üzerine ilgili komutanýn, ‘Biz Bolton’dan emir almýyoruz’ demesi de ilginç.

Ayný gün, Rusya Dýþiþleri sözcüsü, ABD’nin Suriye’den çekileceðine inanmadýklarýný söylüyordu. ‘Amerikalýlar sanki kalmak için bahane arýyorlar’ dedi sözcü.

Bahane arayýþlarýnýn Türkiye de farkýnda. Türkiye bu yüzden, sýnýr boyunca ve devamýnda güvenlik önceliklerinin sürdüðünü, operasyona hazýr olduðunu duyurdu. Dýþiþleri Bakaný Mevlüt Çavuþoðlu’nun 10 Ocak açýklamalarý, kafasý karýþýk Ortadoðu’da, Türkiye’nin kafasýnýn hiç de karýþýk olmadýðýný gösteriyor. 

Bundan sonra olacaklarý anlamak için, Bakan Çavuþoðlu’nun ifadelerinin hatýrlanmasý gerekiyor: 

- Koskoca bir devletin tüm NATO müttefikliðimize ve iþbirliklerimize raðmen bir terör örgütüne sýðýnmasý yanlýþtýr.

- Recep Tayyip Erdoðan bir söz verdiði zaman, o sözde durur.

- ABD çekileceðiz diyor ama çekilmemesi için sahada çalýþanlar var. Trump’ýn verdiði söz bizim için geçerlidir.

- Biz Fýrat’ýn doðusuna harekat yapacaðýmýzý söyledikten sonra ABD çekileceðini açýkladý.

- ABD ile Münbiç Yol Haritasý imzalandý. (Sonra oyalamaya baþladý) Bu plan uygulansaydý, bugün bunlarý konuþuyor olmazdýk. 

- YPG, Suriyeli Kürtler demek deðildir, PKK, Türkiyeli Kürtler demek deðildir. Bunu herkes çok iyi biliyor.

- Bizim YPG’ye yönelik harekatýmýzýn zamanlamasý, ABD’nin çekilmesine baðlý deðildir.

ABD’nin çekilme kararýnýn uygulanmasý konusunda kuþkular sürüyor. Kuþkunun asýl nedeni, ABD çekilmesinin görünür bir stratejiye dayanmamasý. Çekilme sonrasý için, gerçekçi ve Türkiye’nin kabul edebileceði bir ABD planý henüz ortada yok. ABD’nin aksine, Türkiye’nin planlarý var. Mesela çekilme sonrasý Suriye için, Baþkan Recep Tayyip Erdoðan’ýn NY Times gazetesinde yayýnlanan makalesi var. Masada baþka plan yok. Yine baþka planlar Türk Genelkurmayýnda var.

Bu hafta, Türk ve ABD Genelkurmaylarýnýn buluþmasý planlanýyor ve görünen þu: Türkiye ilk aþamada Münbiç planýnýn derhal uygulanmasýný istiyor. Sonra bu modelin diðer bölgelerde uygulanmasý gerekiyor. ABD-Türkiye arasýnda halen görünür tek çözüm bu. 

Türkiye geliþmelerle ilgili olarak Rusya ile de temasý sürdürüyor. 

Halen Suriye’de iþlerin nasýl yürüdüðüne bir örnek: 8 Ocak’ta Rusya ‘askeri polis’ olarak nitelen küçük bir askeri grubu Münbiç kýrsalýnda Arima köyüne soktu. ABD askeri Münbiç kasabasýnýn içinde ve kýyýsýnda bulunuyor. Yine alanda Türk askeri var. Rusya bu adýmý atmadan önce, Rus Genelkurmay Baþkaný Gerasimov, ABD Genelkurmay Baþkaný Dunford’u aradý, bilgi verdi... Hareketlenmenin çatýþmaya neden olmamasý için, görüþme yapýldý. Sonra sýnýrlarý belirli, 5 km’lik alana Rus askeri girdi. 

Cumhurbaþkanlýðý Sözcüsü Ýbrahim Kalýn, ABD Güvenlik Danýþmaný Bolton’la Külliye’deki görüþmesinde “PYDYPG konusunda tavrýmýz net” açýklamasý yapmýþtý..

 

Tiyatro oynanýyordu... Þimdi teyidi geldi

Baþkan Trump’ýn Suriye’den çekilme niyetinin karara dönüþmesi, 14 Aralýk’ta Baþkan Erdoðan ile yaptýðý görüþme sýrasýnda oldu... Bunu anlattýk: ‘‘Bak ne diyeceðim. Suriye senin olsun... Ben çýkýyorum” dedi. 

Öncesinde, Trump’ýn Mart ve Nisan’da da Suriye’den çýkýþ niyetini açýkladýðýný anlatmýþtýk. Trump’ýn 29 Mart 2018 Ohio ve 3 Nisan 2018 Beyaz Saray açýklamalarýnda Dýþiþleri ile Pentagon’a Suriye’den çýkýþ için 6 ay süre verdiðini yazdýk.

Bu geliþmelerin perde gerisine dair baþka ayrýntýlar var:

Adý verilmeyen bir üst düzey ABD Dýþiþleri yetkilisi, Foreign Policy web sitesine 4 Ocak’ta anlatmýþ: ‘Baþkan, Mart 2018’de Mattis ile Pompeo’ya Suriye’den çýkýþ için 6 ay süre vermiþti... Eylül 2018’e dek mühlet olduðunu biliyorduk. Pompeo ile Mattis, zamanýn kýsýtlý olduðunu biliyordu.’

Trump Suriye için 6 ay süre verdiðini daha önce söylemiþti. 24 Aralýk yazýmýzda, kendi hesaplamalarýmýzla bu sürenin 3 Ekim’de bittiðini bildirmiþtik. 14 Aralýk’ta Baþkan Erdoðan ile konuþana dek, Trump 2.5 ay daha sabretmiþti... 

Þimdi ABD Dýþiþleri yetkilisi ayný þeyi söylüyor: Biz Dýþiþlerinde Eylül’e dek mühlet olduðunu biliyorduk. Ben Trump’ýn Eylül sonunda Suriye’den çýkýþý ilan etmesini bekliyordum... Mattis ile Pompeo ise Trump’ý caydýracaklarýný düþündüler.

Yine bir ayrýntý: 30 Nisan’da ABD Irak’ta DEAÞ’a karþý kara harekatýnýn bittiðini törenle duyurdu. Artýk DEAÞ’a karþý Irak ve diðer koalisyon hazýr duracaktý. Bu iþlemin Suriye’de de yapýlmasý gerekiyordu. Ancak Mattis Irak kýsmýný öne çýkartýp, Suriye kýsmýný geçiþtirdi.

Mattis’in özel toplantýda ‘savaþacak pek DEAÞ’lý da kalmadý’ dediði, bu ABD yetkilisince aktarýlmýþ... Ýþte baþtan beri Türkiye’nin gözlediði gerçek buydu.  DEAÞ’lýlara otobüslerle ulaþým hizmeti veriliyordu... Savaþacak DEAÞ’lý kalmadýðý halde, Pentagon Suriye’de kalmak ve maþa terör örgütünü kullanmak için tiyatro oynuyordu… Dýþiþleri yetkilisi demiþ: ‘’Eylül itibarýyla Suriye’de arta kalan DEAÞ’lýlar çok küçük birkaç cepteydiler. Onlarýn temizlenmesinin büyük bir iþ olmadýðý biliniyordu’’...

Ýþte tiyatronun diðer boyutu: ‘Hala DEAÞ var’ bahanesinin sürmesi için oradaki DEAÞ’lýlara dokunulmuyordu. Her gün bu geliþmeleri anlattýðýmýz Dünya Hali’nde: ‘Bu ne temizlenemez küçük alanmýþ... Oradaki DEAÞ, tüfeklerle ABD kara ve hava kuvvetlerinin müthiþ gücüne direniyor. Direniþ, Stalingrad’ý geçti...’ diye kara mizah yapmaktan geri duramadýk... Tiyatro þimdi teyit ediliyor.

 

‘Çekileceðimizi herkese söyledik’...

Foreign Policy web sitesinin 4 Ocak sayýsýnda Mark Perry imzalý yazýda, geliþmeleri iyi bilen bir ABD Dýþiþleri yetkilisi sarsýcý açýklamalar yaptý. En ilginci de þu: Nisan 2018’de Dýþiþleri Bakaný Pompeo’nun emriyle ve Dýþiþleri Yakýn Doðu Dairesi’nin giriþimiyle ‘müttefik’ SDG’ye bilgi verildi: ABD 2018 sonu itibarýyla askerini çekecek… Yani Suriye’nin kuzeyindeki maþalara ABD’nin 2018 sonu itibarýyla çekileceði, Nisan’da söylenmiþti. 

Bu bilgi, ABD Dýþiþlerince Pentagon’a bildirildi. Askerler de SDG’deki muhataplarýna ilettiler. “SDG komutanlarýna hemen çekiliyoruz demedik. Ama uyarýlarýmýz açýktý. Askerler, bilgiyi onlarýn komutanlarýna iletti. O yüzden (militanlarýn) çekilme kararýndan þaþkýnlýk duyduklarý doðru deðil. Bunun olacaðýný biliyorlardý.”

Ýtiraf nasýl ama? ‘Aaah bizi terk ettiniz. Ýhanet…’ tiyatrolarýný hatýrlayalým…

Bu arada yazýda, SDG’nin DEAÞ’tan çok Türkiye’ye karþý hazýrlýða öncelik verdiði, bu acayip durumu arazideki ABD komutanlarýnýn gözlediði ve üstlerine bildirdiði de kaydedilmiþ… Dertleri DEAÞ deðildi. Bunu zaten biliyorduk, söylüyorduk da, kendi aralarýnda ayný durumu gözlemiþ olmalarý önemli.

Yazýda baþka niyetler de ifþa edilmiþ: ABD çekilince ardýnda ‘Suud ve Körfez’ askeri býrakmak istemekteymiþ. Ancak Suud ve YPG maþalarý bunu istememiþ. Hatta bir ara Sudanlý asker getirilmesi düþünülmüþ... Bunun Suud aklý olduðunu varsayabiliriz. Mýsýr ve Sudan’ý, bu iþler için maaþa baðlamýþlardý. 

Yazý ilginç, Astana sürecinin bozulmasý niyetleri ve James Jeffrey’nin çýkýþlarý konusunda ilginç iddialar var. Onlarý da gerçekleþmeler ýþýðýnda sonra inceleriz..