Sorunlarýn adliye kanalý ile çözümü hem zor hem de yýpratýcý malum olduðu üzere. Hatta sorunlarý çözse bile tekrar tekrar sorunlar doðura da biliyor. Dünyanýn alternatif çözüm yollarýna doðru olan meyli ülkemizi de etkilemiþ durumda. Bunun en önemli türü arabuluculuk. Ancak çözümlerin türü bunlardan ibaret deðil. Tahkim ve müzakere yollarý da söz konusu hukuk uyuþmazlýklarý için.
Tahkim, müzakere ve arabuluculuk
Tahkim, taraflar arasýndaki uyuþmazlýðýn baðýmsýz ve fakat taraflarca önceden belirlenen veya yine taraflarýn belirlediði bir kurumun tayin ettiði kimselerce karar verilmek suretiyle çözülmesi demek. Burada bir kiþi týpký hâkim gibi karar veriyor.
Arabuluculukta ise arabulucu taraflarýn sorunu konuþmasý için bir zemin hazýrlýyor. Ve taraflara birbirini anlamasý için yardýmcý oluyor. Bunlarýn dýþýnda bir de müzakere yöntemi var ki arabuluculuk ve tahkimden önce bu yöntemin olduðunu biliyoruz. Burada taraflarýn sorunu diyalog ile çözmesi ve temel uyuþmazlýðý belirlemesi için müzakereci aktif rol alýyor. Sorunun tespit edilmesi ve çözüm odaðýnda konuþulmasý amacýyla süreç inþa ediliyor. Bazen müzakereci taraflarla önce ayrý ayrý görüþüp bu zemini hazýrlarken bazen de taraflar dinlenip çözüm odaðý ortaya koyularak uyuþmazlýk çözülüyor...
Türkiye'deki merkezler
Bu konuda spesifik mahiyetli olan veya genel görünüm arz eden biçimde tezahür eden merkezler var. Avukatlarýn vekalet ücretleri konusunda uzmanlaþan Barolar Birliði Tahkim Merkezi, üyelerinin sorunlarý odaðýnda hizmet veren Ticaret ve Sanayi Odalarýnýn tahkim ve arabuluculuk merkezleri, 6570 sayýlý yasa ile "yabancýlýk unsuru taþýyanlar da dâhil, uyuþmazlýklarýn tahkim veya alternatif uyuþmazlýk çözüm yöntemleriyle çözülmesini saðlamak üzere" teþekkül ettirilen Ýstanbul Tahkim Merkezi (ÝSTAC) bu alandaki önemli kurumlar arasýnda. Türkiye'de tahkim konusunda kanunla kurulmuþ bir yapý. Yapýnýn genel kurulunda Barolardan, Adalet Bakanlýðýndan, TOBB'dan, diðer odalardan, borsa ve baðýmsýz idari otoritelerden temsilciler bulunuyor.
TOBB UYUM
Türkiye'de bu alanda bir de -son dönemde ele aldýðý konularla vatandaþýn gündemine oturan- Türkiye Odalar ve Borsalar Birliði Arabuluculuk ve Uyuþmazlýk Çözüm Merkezi (TOBB UYUM) var. Bilineceði üzere TOBB'a mevzuat bu konuda görev yüklüyor. TOBB özellikle ICC (Milletlerarasý Ticaret Odasý) ile olan iliþkisi baðlamýnda özellikle iþ hayatýnda tahkim süreçlerinin yerleþmesi için çalýþmalar yapmakta. Özellikle her yýl düzenlenen Tahkim Günü programlarý ile bu alandaki dünya geliþmeleri konuþulmakta.
TOBB UYUM; mevzuatýmýza arabuluculuðun girmesinden sonra kuruldu. Merkezi Ankara'da ve hemen her ticaret ve sanayi odasý nezdinde temsilciliði ile yaygýn bir aða sahip. Baþýnda deðerli bir isim var. Genel Müdür Dr. Onur Yüksel. Kendisi alternatif uyuþmazlýklarý ve çözümleri konusunda uzun yýllar yurtdýþýnda yüksek lisans ve doktorasýný tamamlamýþ. TOBB UYUM, ICANN, Dünya Fikri Mülkiyet Örgütü baþta olmak üzere birçok organizasyonla iþ birliði içinde. Tüm bunlarýn yanýnda; TOBB UYUM, son dönemde iki konu ile vatandaþýn gündemine dokunmayý saðlýyor. Birincisi DASK diðeri ise (özel ilgi alaným olan) Alan Adý Uyuþmazlýklarý meselesi.
DASK meselesi
TOBB ile Doðal Afet Sigortalarý Kurumu (DASK) arasýnda 1 Eylül 2023 tarihinde imzalanmýþ bir protokol var. Bu protokol ile etkileri devam eden doðal afetler sonrasýnda, her anlamda kayba uðramýþ ve yýpranmýþ vatandaþlarýn uyuþmazlýklarýnýn mahkemelerde uzun, masraflý ve yorucu yargý süreçleri yerine alternatif uyuþmazlýk çözüm yöntemleri ile kýsa sürede etkili bir biçimde çözülmesi hedeflenmiþ. Bu konudaki dosya sayýsý ve çözüm hýzý gerçekten çok baþarýlý bir iþ yapýldýðýný gösteriyor. Ýþin maddi yaný bir tarafa, bu konunun muhataplara sunduðu manevi tatmin hepsinden önemli bence!
Alan adý uyuþmazlýklarý
Bir baþka çalýþmasý ise TOBB UYUM'un alan adlarý uyuþmazlýklarýna dönük. Bundan on yýl öncesine kadar böyle bir sorunumuz yoktu. Þimdilerde en büyük sorun alan adý benzerliði durumunda kimin hak sahibi olduðu veya taklit edilen (benzer) alan adlarýnýn nasýl gerçek hak sahibine teslim edileceði... Ýþte bu konuda da TOBB UYUM uyuþmazlýklarý çözen bir mekanizma kurmuþ durumda... Baþvurularýn buraya yapýlarak çözülmesi mümkün.
Bayramýnýz kutlu olsun!
