Saðlýklý bir iliþkide çiftlerin ‘birbirine baðlýlýðý’, tutkulu aþkta ise ‘baðýmlýlýðý’ söz konusu... Baðlýlýk iliþkiyi besler, baðýmlýlýk tüketir. Bu tarz tutkulu aþklarýn altýndan ‘mani’ çýkabiliyor.
‘Mani’ serotonin gibi duygudurumu düzenleyen hormonlarýn beyinde artmasý sonucunda görülen bir aþýrý taþkýnlýk halidir. Çok konuþma, aþýrý hareketlilik, sinirlilik, aþýrý enerjik olma, aþýrý kendine güven, az uyuma, seksüel davranýþlarda artma þikâyetleriyle kendini gösterir. Manide mistik ve büyüklük içerikli hezeyanlar görülebildiði gibi bütün kadýnlarýn veya erkeklerin kendisine âþýk olduðu, peþinden koþtuðu, kimsenin cazibelerine dayanamadýðý düþünceleriyle giden ‘erotomanik tip hezeyanlar’ da görülebilmektedir. Genellikle bahar dönemlerinde artýþ gösteren bu durum ciddi sonuçlara sebep olan bir psikiyatrik bozukluktur.
Platonik aþýklar dikkat
Bazý mani hastalarýnda atak öncesinde hiç konuþmadýklarý, tanýþmadýklarý, görüþmedikleri kiþilere platonik tarzda aþýk olma ve onlarýn da kendilerine aþýk olduðunu düþünme durumu gözlenebilmektedir. Âþýk olunan kiþiler mahalleden, iþyerinden, internetten görülen rastgele birileri olabilir, hatta bir film artisti, þarkýcý gibi tanýnmýþ birileri de. Platonik aþkýn haricinde sevgilisine tutku derecesinde baðýmlý olan âþýklara da rastlamak mümkündür. Saðlýklý bir iliþkide insanlarýn ‘birbirine baðlýlýðý’, tutkulu aþkta ise ‘baðýmlýlýðý’ söz konusudur. Baðlýlýk iliþkiyi besler, baðýmlýlýk tüketir. Bu tarz tutkulu aþklarýn altýndan ‘mani’ çýkabiliyor. Kiþiler sevgiliden baþka bir þey düþünemez hale geliyor, sürekli arayýp sorma ve kontrol etme ihtiyacý hissediyorlar. Zamanla bunaltýcý tarzda aramalar ve kýskançlýk nöbetleri baþ gösteriyor. Ýliþki bu süreçten olumsuz etkileniyor ve ayrýlýk oluyor. Ayrýlýk sonrasý dönemde kiþi yemekten, içmekten kesiliyor, hiçbir þeyden zevk alamýyor, kimseyle görüþmüyor, hiçbir iþ yapmýyor, hiçbir þeyle tatmin olamýyor. Tutku derinleþtikçe kiþinin davranýþlarýndaki anormallik gün yüzüne çýkmaya baþlýyor. Ýþte bu aþamada sýklýkla mani belirtileri görülebiliyor. Depresif ve sakin dönemin aksine bir taþkýnlýk durumu kendisini gösteriyor.
Sýradan hikayelerle karýþtýrmayýn
Tutkulu aþklar sýradan aþk hikâyeleriyle karýþtýrýlmamalý. Herkes hayatlarýnýn bir döneminde aþýk olur, aþk acýsý çeker, süreci tamamlar ve yoluna devam eder. Ancak tutkulu aþklarda durum böyle deðildir. Hikâye bir türlü bitmez ve hayatýn gidiþatýný deðiþtirir. Kiþi yýllarýný kaybeder, iþ, aile, sosyal hayat ve akademik hayatla ilgili birçok fýrsatý kaçýrýr.
Taþkýnlýk halinde uzman yardýmý þart
Bildiðiniz gibi bir Ýtalyan voleybolcu bu tür bir tutkulu aþkýn kurbaný oldu ve köprüden atlayarak hayatýný kaybetti. Özellikle taþkýnlýk noktasýna gelmiþ tutkulu aþk vakalarýnda kiþinin intihara eðilimi artmaktadýr. Bazý durumlarda ki bunu medyada sýklýkla okursunuz âþýk olunan kiþiye zarar verme de söz konusu olabilmektedir. Gerek kiþinin gerekse yakýnlarýnýn dikkat etmesi gereken husus þudur: Aþkýn boyutlarý kiþinin iþ, aile, özel ve sosyal hayatýný olumsuz yönde etkileyecek hale geldiyse, tutkulu aþka taþkýnlýk belirtileri ve absürt davranýþlar eþlik ediyorsa bir psikiyatri uzmanýna baþvurmak þarttýr. Ýntihar ve þiddet riski olanlarý bir müddet güvenilir bir psikiyatri kliniðinde gözetim altýna almak gerekebilmektedir. Risk olmayan ve hafif þiddetteki vakalarda ilaç ve psikoterapi giriþimleri son derece etkili olmaktadýr.
