Fazla tuz tüketiminin insan saðlýðý bakýmýndan taþýdýðý riskler sýk sýk gündeme geliyor. Tuzun azaltýlmasýyla yüksek tansiyon gibi kalp-damar hastalýklarý sorunlarýnda saðlanan olumlu geliþmeler klinik araþtýrmalarla da destekleniyor. Kalp-damar hastalýklarý geliþiminin önlenmesi bakýmýndan uluslararasý yetkili kurumlar tarafýndan günlük alýnan sodyum miktarýnýn 1.5 ile 2.4 gramý aþmamasý isteniyor. Ancak tüm dünyada yapýlan toplum deðerlendirmelerinde genellikle kiþilerin ortalama günde 3 ile 6 gram arasýnda sodyum tükettiði ortaya konulmuþ. Bu miktar her gün yaklaþýk 7.5 ile 15 gram tuza eþdeðer. Yani tüm uyarýlara raðmen insanlarýn büyük bir kýsmý tuzdan vazgeçemiyor.
Bir lezzet öðesi olan tuzu tamamen hayatýmýzdan çýkarmak mümkün mü? Sodyumu sadece yemeklerimize ilave ettiðimiz tuz ile almýyoruz; yediðimiz meyve, sebze, sos, tahýl ya da içtiðimiz su hepsinin içerisinde zaten bir miktar bulunuyor. Yani sodyumdan kaçýnmak mümkün deðil.
Tuzu azaltmak saðlýðýmýz için ne derecede yararlý? Peki tamamen kesmek doðru mu? Yeni yayýmlanan bir çalýþma gösterdi ki az tuz tüketmek de ölüm ve kalp-damar hastalýklarý riskini artýrýyor.
Peki tuzu tamamen kesmek saðlýðýmýzý korumak için yararlý mý? Aslýnda sodyum kýsýtlamasýnýn kalp-damar hastalarýnda saðladýðý yararlar ortaya koyan ve deðerlendiren çok sayýda klinik araþtýrma bulunmasýna karþýlýk, sodyum kýsýtlamasýnýn saðlýklý bir bireyin saðlýðýnda ne gibi farklýlýklar yaratabileceði ile ilgili yeterli bilgi bulunmuyor. Bu konuda geniþ kapsamda bir çalýþmanýn sonuçlarý ünlü týp dergisi The New England Journal of Medicine Aðustos 2014 sayýsýnda yayýmlandý.
SODYUM MÝKTARI 3 GRAMDAN AZ OLURSA...
Çalýþma, beþ kýtada 101 bin 945 kiþinin idrar analizi (sabah, açlýk) örneklerinde sodyum ve potasyum deðerleriyle kalp-hastalýklarý geliþimi riski ve ölüm oraný arasýndaki iliþki deðerlendirilmiþ. Sonuç olarak 7 gram ve üzeri miktarlarda sodyum tüketenlerde ölüm ve kalp-damar hastalýðý geliþimi riskinin arttýðý, bu riskin yüksek tansiyon hastalarýnda çok daha yüksek olduðu görülmüþ. Þüphesiz, bu sonuç yeni bir bulgu deðil; bilinenin tekrar ilaný. Ancak çalýþmada dikkati çeken önemli ve yeni bulgu, günde 3 gramdan düþük sodyum alanlarda ölüm ve kalp-damar hastalýðý geliþme riskinin yüksek sodyum alanlardan daha yüksek olduðu gerçeði. Ölüm ve kalp-damar hastalýklarý geliþimi bakýmýndan en düþük risk günlük 3 ile 6 gram sodyum tüketen bireylerde görülmüþ. Bu bakýmdan araþtýrmacýlar günlük sodyum miktarýnýn 3 ile 6 gram arasýnda tutulmasýnýn gerek saðlýklý bireyler ve gerekse kalp-damar hastalarý için önemli olduðunu vurguluyor.
Çalýþmada idrar potasyum deðerleri de deðerlendirilmiþ. Ýdrarla atýlan potasyum miktarý arttýkça kalp-damar hastalýklarý geliþimi ve ölüm riskinin düþtüðü gözlemlenmiþ. Bu konuda 2006 yýlýnda yayýmlanan bir ufak ölçekli klinik çalýþmada bildirilen ‘potasyumca zengin tuz kullanýlmasýnýn kalp-damar hastalýklarýna baðlý ölümleri azaltabileceðine’ iliþkin bulgular destekleniyor. Ancak araþtýrmacýlar potasyumca zengin tuz kullanýmýnýn saðlayabileceði olumlu katkýlarýn ve olasý risklerin daha ayrýntýlý araþtýrýlmasý gerektiðini vurguluyor.
Sonuç olarak her zaman halk arasýndaki bir deyiþi hatýrlamakta yarar var: “Azý karar, çoðu zarar.”
