Otuz ve daha fazla iþçinin çalýþtýðý iþyerlerinde çalýþan ve en az altý ay kýdemi olan çalýþanlar iþ güvencesi kapsamýndadýrlar.
Ýþ güvencesi kapsamýnda olan iþçilerin geçerli bir sebep olmaksýzýn iþverence iþ sözleþmeleri feshedilirse iþe iade davasý açma haklarý vardýr (4857 sayýlý Ýþ Kanunu madde 18, 20).
Ýþ güvencesi kapsamýnda olmayanlarýn iþe iade dava açmalarý mümkün deðil. Bunu telafi edecek düzenleme yok mu? Var. Ýþ güvencesi kapsamýnda olmadýðýnýz için üzülmeyin size de ekstra tazminat hakký var; kýdem ve ihbar tazminatlarýna ilaveten kötü niyet tazminatý (4857 sayýlý Kanun madde 17).
Ýþ güvencesi kapsamýnda olan iþçiler kötü niyet tazminatýndan faydalanamazlar. Kötü niyet tazminat hakký sadece iþ güvencesi hükümlerinden istifade etmeyen iþçilere tanýnmýþtýr. Ýþte detaylar:
1- Ýþ güvencesi kapsamý dýþýnda olan iþçinin sözleþmesinin fesih hakkýnýn kötüye kullanýlarak sona erdirilmesi halinde iþçiye ödenmesi gereken tazminata kötü niyet tazminatý denir.
2- Kötü niyet tazminatý 4857 sayýlý Yasa’nýn 17. maddesinde yer alan sözleþme fesih bildirim süresinin üç katý alýnarak hesaplanýr.
3- Diyelim ki 30 kiþiden az iþçinin çalýþtýðý bir iþ yerinde 4 yýllýk kýdeminiz var. Sigortanýzýn eksik yatýrýlmasý veya fazla mesainizin ödenmemesi nedeniyle iþvereni ilgili kurumlara þikayet veya dava ettiniz. Ya da iþveren aleyhine þikayette bulunmuþ veya dava açmýþ bir çalýþma arkadaþýnýza tanýklýkta bulundunuz. Bu nedenle de iþveren sözleþmenizi derhal feshetti. Böyle bir durumda;
-Ýþ arama izni verilmediði için 4 yýllýk kýdeminize göre sözleþme fesih bildirimi olan 8 haftalýk ücretiniz tutarýnda ihbar tazminatýna hak kazanýrsýnýz.
-Ýþ sözleþmeniz iþvereni þikayet ettiðiniz veya iþveren aleyhine tanýklýk yaptýðýnýzdan dolayý iþverence kötü niyetle feshedildiði için 8 haftalýk ihbar süresinin üç katý tutarýnda yani 24 haftalýk ücretiniz tutarýnda kötü niyet tazminatý talep hakkýnýz da doðar.
- Ýþ sözleþmeniz haksýz olarak feshedildiði için 4 aylýðýnýz tutarýnda kýdem tazminatýnýzýn da ödenmesi gerekmektedir.
-Ýþ mahkemesinde dava açma müddeti 10 yýldýr. Ýþverenin fesih hakkýný kötüye kullandýðýný ispat etme yükümlülüðü iþçiye aittir. Tazminat alacaklarýnýza faiz iþlemeye baþlamasý için iþten çýkarýldýktan hemen sonra, tazminatlarýnýzýn ödenmesini iþverenden noter ihtarnamesi ile talep ediniz.
