Gelecek üç yýl, Türkiye için sadece yerel seçim (Mart 2014), cumhurbaþkaný seçimi (Temmuz 2014) ve genel seçimden (Haziran 2015) ibaret olmayacak.
Bu üç seçimi de etkileyecek en yakýn ‘sorun’ terör ve onunla iliþkili kritik ‘dýþ’ olaylar yeni geliþmelere gebe. Önce terörle ilgili ‘coðrafya’ya, ardýndan gelecek birkaç yýlda beklenen geliþmelere ve Türkiye’nin muhtemel rolüne bakalým:
Kuzey Irak: Terörün kaynaðý olan Kandil’in bulunduðu Kuzey Irak’taki bölgesel yönetim (Mesut Barzani) bu konuda birincil muhatap.
AB:Terör örgütü PKK, artýk Türk devlet adamlarýnýn aðzýndan açýkça dile getirildiði gibi ‘müttefik’ AB ülkeleriyle iliþki içinde. Bu ülkelerde uzun süre hem diplomatik, hem ekonomik kayýrma gördü.
Suriye: Esed yönetimi, Türkiye’ye karþý PKK’nýn ülkedeki uzantýsý PYD’yi destekledi. Örgütün kuzey sýnýrýna ‘bayrak dikmesine’ göz yumdu.
Ýsrail: Türkiye ile iliþkiler ‘One Minute’la gerildi, Mavi Marmara ile koptu. Bu durum, öteden beri süregelen “PKK’ya destek veriyor” iddialarýný da yeniden gündeme taþýyor.
Rusya: PKK’ya desteði hep konuþuldu. Abdullah Öcalan, Þam’dan ayrýldýktan sonra ‘garanti sýðýnak’ olarak Rusya’yý gördü.
ABD: Bütün ülkelerle ilgili denklemlerde ‘doðal’ etkinliði var. PKK’ya desteði de çok konuþuldu bugüne kadar, Türkiye ile istihbarat iþbirliði de. Türkiye hala bu iþbirliðini ‘yeterli düzeyde’ bulmuyor.
Bu coðrafyayý bugün ‘olumlu’ gözle okuyalým:
Kuzey Irak: Barzani ile sadece terörle mücadelede deðil, enerji ve ticaret alanlarýnda milyar dolarlýk ekonomik iliþki kuruldu. ‘Baðýmsýz’ hareket etmesi nedeniyle Þii aðýrlýklý Baðdat yönetimiyle çatýþan Barzani, yakýn gelecekte hem çevresiyle, hem Baðdat’la, hem de dünyayla iliþkilerini düzeltmek/geliþtirmek zorunda. Türkiye, ‘batýlý’ komþusu, ABD’nin stratejik ortaðý ve Irak Sünni toplumuyla iyi iliþkileri nedeniyle Barzani için en önemli ülke.
AB: Türkiye’deki demokratikleþme ve terör örgütünün Avrupa’daki þiddet eylemleri AB’yi terör örgütüne karþý adým atmaya zorladý. AB ülkeleri PKK liderlerini tutukladý, örgütlerine baskýn yaptý, para kaynaklarýný kesti, yayýnlarýný durdurdu. Ekonomik kriz de ‘büyüyen Türkiye’nin önemini arttýrdý. Türkiye, 1 Ocak’tan itibaren Ýrlanda dönem baþkanlýðýnda bu süreci hýzlandýracak.
Suriye: Uluslararasý toplumda ‘Esed sonrasý’ ifadeleri sýklaþýyor. Suriye’nin geleceði de topraklarýný iþgal eden komþusu Ýsrail ve kavgalý olduðu Irak’la deðil, Türkiye ile iyi iliþkilerden geçiyor. Esed’in yönetimden çekilmesi, PKK için de önemli bir bozgun olacak.
Ýsrail: Türkiye ile iliþkisizlik giderek Ýsrail’e de aðýr gelmeye baþladý. Ýsrail gazeteleri, Baþbakan Netanyahu’nun, Türkiye baþbakanýyla görüþmeye hazýrlanan dünya liderlerini arayarak ‘arabuluculuk’ istediðini yazdý. Ayrýca Türkiye-Mýsýr iþbirliði de Ýsrail’i yeniden Ankara’ya yöneltiyor.
Rusya: Daha önce Türkiye ile karþý karþýya gelmektense Öcalan’ý kýsa bir süre misafir edip göndermeyi tercih eden Moskova, bugün de Suriye’nin iliþkileri zehirlemesinden endiþeli. Enerji yollarý, nükleer santral, 30 milyar dolarý aþan ticaret ve coðrafyanýn gerektirdiði stratejik iþbirliðinden salt Esed için vazgeçmesi düþünülemez.
ABD: Ýran krizi, Irak ve Barzani yönetiminin çatýþmasý, Suriye’deki iç savaþ, Ýsrail’in yalnýzlaþmasý ve Arap dünyasý ile iliþkiler Türkiye’yi daha güçlü bir ‘stratejik ortak’ haline getirdi. ABD’den, bugüne kadarki ‘dengeli’ yaklaþýmýný daha ‘Türkiye yanlýsý’ hale getirmesi bekleniyor.
Türkiye üç seçime ‘terörsüz’ ortamda gitmek zorunda. Bu saðlanýrsa, devamýnda da terör sorunu ortadan kalkacak. Uluslar arasý tablonun ‘istikrar’ yönünde geliþmesi ve ‘terörle mücadelenin siyaseti zehirleyici etkisi’nin yönetilmesi halinde bunun saðlanabilmesi mümkün.
