Malum, dolarýn ateþi yükseliyor. Darbe giriþimini önleyen bu kahraman millet, ekonomik terörü de yenecektir.
Bu yazýmýzda, Ýþ Kanunu, Borçlar Kanunu ve Ýcra ve Ýflas Kanunu açýsýndan yabancý para olarak kararlaþtýrýlmýþ ücret ve diðer alacaklar konusunu ele alacaðýz.
1-Ücret, prim ve ikramiye dolar ile ödenemez
Ücret, prim, ikramiye ve bu nitelikteki her çeþit istihkak kural olarak, Türk parasý ile iþyerinde veya özel olarak açýlan bir banka hesabýna ödenir.
Ücret, prim, ikramiye ve bu nitelikteki her çeþit istihkak, yabancý para olarak kararlaþtýrýlmýþ ise ödeme günündeki rayice göre Türk parasý ile ödeme yapýlabilir (4857 sayýlý ÝÞ Kanunu/madde 32).
Yukarda belirttiðimiz yasa maddesinde yer alan ‘Türk parasý ile ödeme yapýlabilir’ ifadesi, iþverene Türk parasý ile yabancý para arasýnda bir ödeme seçeneði olduðunu göstermez. Bu ifadedeki ‘ödeme yapýlabilir’ sözünden ücret, ikramiye ve bu nitelikteki her çeþit istihkakýn yabancý para ile de ödenebileceði neticesini çýkarmamak gerekir. Bu madde hükmü, ücretin yabancý para olarak kararlaþtýrýlabileceðine vurgu yapma amacýný taþýmaktadýr. Ödeme Türk Lirasý ile yapýlmalýdýr. Gene de yasada yer ‘ödeme yapýlabilir’ ifadesi yerine zorunluluðu belirten ‘ödeme yapýlýr’ ifadesi kullanýlsaydý daha yerinde olurdu.
2-Yabancý para üzerinden takip yapýlamaz
Ülke parasý dýþýnda baþka bir para birimiyle ödeme yapýlmasý kararlaþtýrýlmýþsa, sözleþmede aynen ödeme veya bu anlama gelen bir ifade bulunmadýkça borç, ödeme günündeki rayiç üzerinden ülke parasýyla da ödenebilir.
Ülke parasý dýþýnda baþka bir para birimiyle belirlenmiþ ve sözleþmede aynen ödeme ya da bu anlama gelen bir ifade de bulunmadýkça, borcun ödeme gününde ödenmemesi üzerine alacaklý, bu alacaðýnýn aynen veya vade ya da fiilî ödeme günündeki rayiç üzerinden ülke parasý ile ödenmesini isteyebilir (6098 sayýlý Borçlar Kanunu/madde 99).
Yukarda belirttiðimiz Borçlar Kanunu hükmünden, sözleþmede ödemenin aynen yabancý para ile yapýlmasýnýn kararlaþtýrýlabileceði anlaþýlmaktadýr.
Ancak, Ýcra ve Ýflas Kanunu’nun 58/3 maddesine göre, icra dairesine yapýlacak takip talebinde; ‘Alacaðýn veya istenen teminatýn Türk parasýyla tutarýnýn ve faizli alacaklarda faizin miktarý ile iþlemeye baþladýðý günün, alacak veya teminat yabancý para ise alacaðýn hangi tarihteki kur üzerinden talep edildiðinin ve faizinin’ yer almasý gerekmektedir.
Ýcra ve iflas Kanunu, alacaðýn takibinin ancak Türk Lirasý üzerinden yapýlmasýna müsaade etmektedir.
Sözleþmede ödemenin aynen yabancý para ile yapýlmasýna iliþkin hüküm olsa bile, icra takip talebinde yabancý para alacaðýnýn Türk Lirasý’na çevrilmesi ve harcýn TL üzerinden yatýrýlmasý gerekmektedir.
Sözün özü, sözleþmelerin TL üzerinden yapýlmasýný özendirecek yasal düzenlemelerin gündeme gelmesinin, yabancý paraya baðýmlýlýðýn ve kur riskinin azalmasýnda yararlý olacaðý düþünülmektedir.
