Her çalýþanýn bir gün emekli olma beklentisi var. Emeklilik hesabýnda iþe giriþ tarihi ve SGK prim gün sayýsý önemlidir. Bu bakýmdan emeklilik için prim gün sayýsý yetersiz olanlarýn, eksik günlerini tamamlayabilmeleri için borçlanma imkaný tanýnmaktadýr.
Doðum, yurt dýþý çalýþma, askerlik gibi borçlanmalarda ödenecek prim tutarlarý baþvuru tarihindeki asgari ücrete baðlý olarak belirlendiðinden yýlýn son günlerinde buna dikkat edilmesinde fayda var.
Prim oraný
Borçlanmalarda prim oraný talep tarihindeki prime esas günlük kazanç alt ve üst sýnýrlarý arasýnda olmak üzere, kendilerince belirlenecek günlük kazancýn yüzde 32’si üzerinden hesaplanacak primlerini borcun tebliði tarihinden itibaren bir ay içinde ödemeleri þartý ile borçlandýrýlmaktadýr.
Kýsmi süreli iþ sözleþmesi ile çalýþan sigortalýlarýn borçlanýlacak sürelere iliþkin genel saðlýk sigortasý primlerinin ödenmiþ olmasý halinde, genel saðlýk sigortasý primi ödenmiþ bu sürelere iliþkin borçlanma tutarý yüzde 20 oraný üzerinden hesaplanýr.
Bir ay içinde ödenmeyen borçlanmalar için ise yeni baþvuru þartý aranýr. Primi ödenmeyen borçlanma süreleri hizmetten sayýlmaz. Borçlanma sürelerinin ne þekilde belgeleneceðini belirlemeye Kurum yetkilidir.
Bu Kanuna göre tespit edilen sigortalýlýðýn baþlangýç tarihinden önceki süreler için borçlandýrýlma halinde, sigortalýlýðýn baþlangýç tarihi, borçlandýrýlan gün sayýsý kadar geriye götürülür. Sigortalýlýk borçlanmasý ile aylýk baðlanmasýna hak kazanýlmasý durumunda, ilgililere borcun ödendiði tarihi takip eden ay baþýndan itibaren aylýk baðlanýr.
Ne kadar prim ödenecek?
Borçlanmalar yapýlýrken, kiþinin asgari ücret (1.647 TL) ile asgari ücretin 6,5 katý (10.705,50 TL) arasýnda dilediði tutar üzerinden borçlanma yapmasý mümkündür.
Sigortalýnýn kendisinin belirleyeceði günlük kazancýn yüzde 32’sinin, borçlanýlacak gün sayýsý ile çarpýlmasý suretiyle hesaplanmaktadýr.
Mevcut asgari ücret (Günlük 54,90 TL) dikkate alýndýðýnda, 24 aylýk doðum borçlanmasý yapan bir 4/a sigortalýsý (SSK’lý), prime esas kazancý asgari ücretten seçerse, 1 günlük borçlanma 54,90 X 0,32= 17,57 TL ve iki yýl (720 günlük) için borçlanma tutarý 17,57 x 720= 12.650,40 TL olacaktýr. Bu borcun tebliði tarihinden itibaren bir ay içinde ödenmesi gerekmektedir.
Asgari ücret yýlbaþýnda artacaðý için borçlanmanýn yýlbaþýndan sonra buna baðlý olarak borçlanma maliyetleri de artacak. Bu nedenle borçlanma ihtiyacý olanlarýn 31 Aralýk’tan önce borçlanma baþvurusu yapmalarýnda fayda var.
Hangi süreler borçlanýlabiliyor?
5510 sayýlý Kanuna göre sigortalý sayýlanlarýn;
a)4/a, 4/b ve 4/c kapsamýndaki sigortalý kadýnýn, üç defaya mahsus olmak üzere doðum tarihinden sonra iki yýllýk süre için yapacaklarý doðum borçlanmasý,
b)Er veya erbaþ olarak silâh altýnda veya yedek subay okulunda geçen süreleri,
c)4 / (c) bendi kapsamýnda olanlarýn, personel mevzuatýna göre aylýksýz izin süreleri,
d)Sigortalý olmaksýzýn doktora öðrenimi veya týpta uzmanlýk için yurt içinde veya yurt dýþýnda geçirdikleri normal doktora veya uzmanlýk öðrenim süreleri,
e)Sigortalý olmaksýzýn avukatlýk stajýný yapanlarýn normal staj süreleri,
f)Sigortalý iken herhangi bir suçtan tutuklanan veya gözaltýna alýnanlardan bu suçtan dolayý beraat edenlerin tutuklulukta veya gözaltýnda geçen süreleri,
g)Grev ve lokavtta geçen süreleri,
h)Hekimlerin fahrî asistanlýkta geçen süreleri,
ý)Seçim kanunlarý gereðince görevlerinden istifa edenlerin, istifa ettikleri tarih ile seçimin yapýldýðý tarihi takip eden aybaþýna kadar açýkta geçirdikleri süreleri,
i)4857 Sayýlý Kanun’a göre kýsmi süreli iþ sözleþmesi ile çalýþan sigortalýlarýn, kýsmi süreli çalýþtýklarý aylara ait eksik süreleri,
j)Sigortalý olmaksýzýn, 1416 sayýlý Kanuna göre yurt dýþýna gönderilen ve öðrenimini baþarýyla tamamlayarak yurda dönenlerden yükümlü bulunduðu mecburi hizmet süresini tamamlamýþ olanlarýn, yurt dýþýnda resmî öðrenci olarak geçirmiþ olduklarý öðrenim sürelerinin 18 yaþýnýn tamamlanmasýndan sonraki döneme ait olan kýsmý,
Kendilerinin veya hak sahiplerinin yazýlý talepte bulunmalarý durumunda borçlandýrýlan süreleri sigortalýlýklarýna sayýlmaktadýr.
Askerlik borçlanmasý hem SGK prim gün sayýsýný artýrmakta, hem de askerden sonra ilk defa sigortalý olanlarýn SGK baþlangýç tarihlerini geriye götürmektedir.
Kadýn sigortalýlarýn, doðum nedeniyle sigorta primleri ödenmeyen süreleri için 3 doðum için borçlanma hakký getirilmiþtir. Sigortalý olduktan sonra doðum yapan çalýþan kadýnlar en fazla 3 doðum için, doðum tarihinden itibaren geçen en fazla iki yýllýk süreleri, bu sürede adlarýna prim ödenmemiþ olmasý kaydýyla ve çocuklarýnýn yaþamasý þartýyla doðum borçlanmasý yapabilmektedir. Bir doðum için 720 gün, iki doðum için 1.440 gün ve üç doðum için borçlanma yapýlmasý halinde ise toplam 2.160 prim günü kazanýlmýþ olacaktýr. Sigorta öncesi doðumlara borçlanma hakký verilmemektedir.
