Beklendiði gibi Vilnius’daki toplantý sonrasý Ukrayna Cumhurbaþkaný Viktor Yanukoviç’in Avrupa Birliði ekonomik ittifakýna katýlmamasý, Ukrayna’da insanlarý sokaklara döktü.
Yanukoviç Rusya’nýn baskýsýyla bu ittifaktan þimdilik uzak durma kararý aldý. Bu karar, ülkesinin gelecekte Avrupa Birliði ile bütünleþmesini isteyen Ukraynalýlarýn, özellikle Rusya karþýtý muhalif güçlerin tepkisine neden oldu.
Ukrayna günlerdir durulmak bilmiyor. Rusya ise bu durumu yakýn takibe aldý. Ukrayna’da yaþananlar, bugünlerde Moskova’nýn öncelikli gündemi oldu. Hemen her gün Rus yetkililerden Ukrayna ile ilgili açýklamalar geliyor.
Rusya bu gerginlikten rahatsýz . Lakin bedeli ne olursa olsun Ukrayna’nýn Avrupa’yla iliþkilerinin mesafeli olmasýný arzu etmektedir. Çünkü, Avrupa deðerlerinin Ukrayna’ya girerek Rusya sýnýrýna daha fazla yakýnlaþmasý, Rusya için kabul edilemez bir durumdur.
Ukrayna tarihine bakýldýðýnda orada halk ayaklanmalarý geçici olmamýþ ve baskýyla da sindirilememiþtir. Sovyetler Birliðinin daðýlmasý sürecinde de Ukrayna Halk Cephesi’nin önemli yeri ve rolü sözkonusudur. Ukraynalýlar baskýya yatkýn toplum olmadýðý için muhtemel bu protestolarýn da Yanukoviç tarafýndan kolaylýkla bastýrýlacaðýný düþünemeyiz.
Yanukoviç aslýnda Rusya’ya mesafeli durmak istese de, baský ve real ekonomik durum baðýmsýz hareket etmesini büyük ölçüde engelledi. Bu nedenle baþýndan itibaren Yanukoviç Rusya’ya yakýn bir politik duruþ sergiledi. Ama ülkesindeki Avrupa’ya dönük toplumsal beklentileri yok sayamayan Yanukoviç buna uygun politika izleyip Avrupa’ya yakýnlaþma ve ekonomik olarak geleceðini baðlama yönünde bazý adýmlar attý. Ancak Rusya faktörü nedeniyle bunu sürdüremedi. Rusya’nýn real ekonomik gücü ve Ukrayna’ya yapmasý muhtemel baskýlarý göze alamayarak geri adýmlar attý.
Ukrayna kolay yönlendirilecek bir toplum olmadýðý için bu iþin sonunun nereye varacaðýný þimdiden kestirmek zordur. Ama bir gerçek var ki; ne Ukraynalýlar beklentilerinden kolayca vazgeçecek ne de Rusya temel politikasýný deðiþtirecektir.
Günlerdir Avrupa’yý Ukrayna’ya tehdit unsuru olarak gören ve þantaj yaptýðýný söyleyegen Putin, sosyal yapýdan, yani halktan destek arayýþýndadýr. Birbirine çok yakýn olan Ukrayna ve Rusya toplumunu, özelikle Rusya’dan yayýnlanan televizyon proðramlarý ile etkilemeyi planlamaktadýr. Ukrayna’nýn Rusya’ya yakýn köylerinde herkes Rusya’dan yana tavýr sergilese de merkeze gidildikçe tavrýn Avrupa’dan yana olduðu açýkça görülmektedir. Dolayýsý ile Rusya tüm gayretlerine raðmen sadece Ukrayna siyasi elitlerini deðil halký da yanýna alma zorunluluðu hissetmektedir.
Tabii ki Rusya için de bu bir sýnavdýr. Bu sýnavdan Rusya’nýn diðer eski Sovyet cumhuriyyetleri ile iliþkisi etkilenecektir. Herkeste bir bekleyiþ hakim. Rusya’nýn etkisini arzu eden de etmeyen de beklemektedir. Bu nedenle Ukrayna halkýnýn tavrý ve duruþu diðerleri için belirleyici bir örnek olacaktýr. Týpký Sovyetler Birliði’nin çöküþünde olduðu gibi. Ukrayna faktörü Sovyetlerin daðýlýþýnda da belirleyici rol oynamýþtý.
Rusya için bu sýnav önemli ve bedeli ne olursa olsun bu sýnavdan yenilgiyle çýkmamak için her türlü kozlarýný kullanmak üzere hareket halindedir. Rusya kendisinin ikinci çöküþünden olaðanüstü rahatsýz ve bunun gerçekleþmemesi için þimdiden kontrolü ele alma çabasýndadýr. Ukrayna bu anlamda oldukça önemlidir. Rusya’nýn Ukrayna’dan vazgeçmesi mümkün görünmüyor, ancak Ukraynalýlarýn da büyük çoðunluðunun Rusya ile beraber olmasýný beklemek hayaldir. Bu durum eski Sovyet cografyasýnýn geleceðini olduðu kadar Rusya’nýn geleceðini de belirleyecek, en azýndan ciddi olarak etkileyecektir.
