Ukrayna’nýn doðusunda Rusya yanlýlarý ya da bizzat Rusya’dan gelenler, devlet dairelerini iþgal etti; Ukrayna da “terörle mücadele” kapsamýnda müdahalede bulundu, kan döküldü.
Esasen durum katiyen terörle mücadele deðil, Rusya ile Ukrayna arasýndaki yeni nesil bir savaþ. Bununla birlikte Ukrayna’nýn doðusunda olanlar bir baþka durumun sorgulanmasýný gündeme getiriyor. Zira yaþanan olaylar nedeniyle Rusya BM Güvenlik Konseyi’nin acilen toplanmasýný istedi, yani konuyu BM’ye getiren taraf oldu.
Bu hamleyi Ukrayna’dan ya da Ukrayna yönetimini destekleyenlerden önce yapmasý, kendisini sorumlu kýlacak bir süreci yönetme arzusundan kaynaklanabilir. Ancak ortada bir sorun var. Rusya, Ukrayna’yý terörle mücadele ederken Rusya yanlýsý kendi vatandaþlarýný öldürdüðü için mi konuyu BM’ye getiriyor acaba? Bu insan haklarýna olaðan üstü saygýsýndan kaynaklanmasa gerek. Devler arasý hukuk açýsýndan bu konu Rusya’yý ilgilendirmez, tam tersine Ukrayna’yý ilgilendirir, ne de olsa topraklarýný kaybeden ve ayrýlýkçý saldýrýya uðrayan o. Ancak Rusya olup bitenleri Ukrayna’nýn savaþ ilaný olarak görüyorsa, o zaman baþka.
Tartýþan BM
Ortada sýcak savaþ ihtimali yoktuysa da, konunun BM Güvenlik Konseyi’ne taþýmasýyla bu ihtimalden artýk söz edilebilir. Zira toplantýda savaþ olasýlýklarý ve bu olasýlýklar üzerinden savrulacak tehditlerden baþka konuþulabilecek fazla ihtimal yok. Karadeniz’de Türk uçaklarýný tacize baþlayan, eþ zamanlý olarak Suriye’nin de aldýðý komutla Türk jetlerinin taciz edilmesini saðlayan Rusya, Ukrayna’nýn durdurulmasýný istiyor. Esasen Ukrayna’nýn ikiye bölünmesini istemeyen, bu bölgenin sorunlu bir tampon bölge gibi kalmasýný tercih eden Rusya, eðer Ukrayna durdurulmazsa Osetya ve Abhazya örneklerini hatýrlatýyor.
BM Güvenlik Konseyi ise durumu tartýþýyor. Týpký Gürcistan, Ruwanda, Somali, Suriye ve nicelerini tartýþtýðý gibi. Üstelik daha yeni bir mini kriz yaþanmýþken. ABD, Ýran’ýn BM daimi temsilcisini “kara listede” olduðu gerekçesiyle vize vermeyeceðini bildirerek BM’nin merkezinin bulunduðu ABD’ye almayacaðýný bildirmiþti. Bu, Rusya ile dolaylý mücadelenin bir uzantýsý. Bununla birlikte, BM Ýranlý temsilci gelse de gelmese de krizler karþýsýnda zaten adil çözümler üretemeyecek, yani sonuçlar deðiþmeyecek. BM izleyecek, kýnayacak, barýþ olsun diyecek, tehlikelere dikkat çekecek.
Tartýþýlan Rusya
BM bu denli etkinsizken, hala ne iþe yarýyor diye sorulabilir. Yaradýðý iþ, tam da Rusya’nýn yaptýðý iþ; büyük güçlerin pazarlýk yapma imkaný. Bu haliyle hala bir iþlevi olduðu ileri sürülebilir. Ancak ayný oranda bu kurumun çatýþma ve savaþlarý meþrulaþtýrma iþlevinin de geliþtiðini belirtmek gerekir. Zira Rusya’nýn kalkýþmasý, daha önce Bush dönemi ABD’nin de yaptýðý gibi, BM’ye savaþ olasýlýklarýnýn beyan edilmesinin ötesine gitmiyor.
Putin Rusya’sý giderek sertleþiyor ve anlaþýldýðý kadarýyla geri adým atmaya niyeti yok. Ukrayna’yý bir bütün olarak NATO’ya vermeyecek, Suriye’den elini çekmeyecek, Mýsýr’ý tahrik etmeye devam edecek, oradan Filistin ve Lübnan angajmanlarýný güçlendirecek, Ýran’ýn karýþmasýný göze alacak ve ne yapýp edip Doðu Akdeniz doðal gazýnýn kendisine alternatif olarak kullanýlmasýna engel olmaya çalýþacak. Tabi bu arada Türkiye’nin de epeyce baþýný aðrýtacak.
Geliþmeler bu yönde ise BM Güvenlik Konseyi neyi tartýþýp hangi sorunu nasýl ele alabilir bilinmez. Ancak görünen o ki, devletler dükkaný kapayýp silahlara sarýlmakla, hala pazarlýk yapabilme imkanlarý arasýnda gidip geliyor.
