Sanki yakýn coðrafyamýzda bir büyük terazi var. Terazilerden birinin kefesinde Ukrayna diðerinde Ýsrail bulunuyor. Birinde çatýþmalar yoðunlaþýnca öbüründe yavaþlýyor, birinde ateþkes saðlanýnca ötekinde yeniden savaþ baþlýyor. Ýþler sýraya konmuþ gibi.
Eðer rastlantý deðil de gerçekten sýraya konduysa, bu iyi haber sayýlýr; denetlenebilir bir durum olduðu anlaþýlýr. Denetlenebiliyor ve savaþlar sýraya sokulabiliyorsa, bir de bunlarý düzenleyenler olduðu düþünülebilir.
Hamas ile Ýsrail þimdilik ateþkes konusunda anlaþtýlar. Þimdilik denmesinin nedeni, ateþkesin devam edip etmeyeceðinin hiçbir garantisinin olmamasý. Gazzeliler de pek güven içinde olmasalar gerek ki, yýkýlan evlerini hemen yapmaya koyulmak istemiyorlar.
Ateþkes, kalýcý ateþkes koþullarýnýn gerisinde bir durum. Basýndan öðrendiðimize göre, Ýsrail sadece Gazze’den roket atýlmaz ise ateþ açmamayý ve Gazze’ye uyguladýðý ambargoyu gevþetmeyi kabul etti. Gazze’ye yapýlan her saldýrýnýn, Hamas’ýn attýðý füzelere karþýlýk olarak yapýldýðý ileri sürüldüðüne göre, konun bu kýsmý pamuk ipliðine baðlý. Ancak ambargonun gevþetilmesi önemli, zira bu Hamas’ýn “dýþ”a açýlmasý, “dýþ”ýn da Gazze’ye ulaþmasý demek. Gevþeyen ambargo sonucunda Gazze’ye bir dizi yardým akacak, Ýsrail’in bu malzemelerden þüphelenme oraný da, yeniden çatýþma nedeni olabilecek.
Rusya ve Ukrayna
Terazinin diðer kefesindeki Ukrayna’da ise ayrýlýkçýlar Novoazovsk Limaný’ný ele geçirerek Karadeniz’e ulaþtýlar. Bu stratejik geniþleme, Ukrayna ve Rusya devlet baþkanlarýnýn yüz yüze yaptýðý görüþmelerden sonuç alýnamadýðý haberleri yayýlýr yayýlmaz gerçekleþtirildi.
Rusya, Ukrayna’nýn “Batý” kampýna katýlmasýnýn kendisi için yaþamsal önemde olduðuna Ukrayna’yý ikna edemedi, Ukrayna da Rusya askerlerinin ayrýlýkçý adý altýnda bizzat Ukrayna topraklarýnda savaþtýklarýna. Görüþmeler, Ukrayna’nýn Batý ile iliþkilerini geliþtirmemesi karþýlýðýnda Rus askerinin durdurulmasý üzerine yapýlmýþ olmalý. Ukrayna Rusya’nýn talebine boyun eðmedikçe, ayrýlýkçý, isyancý, Rusya yanlýsý gibi isimlerle adlandýrýlan para militer yapýnýn ilerlemesi durdurulamayacak gibi.
Ukrayna, ABD’nin Irak’ta IÞÝD’e yaptýðý gibi gelip ayrýlýkçýlarýn bölgesini bombalamasýný beklemiyordur herhalde. Beklentisi, tüm batýnýn Rusya’yý cezalandýrmasý ve kendisini bu vesileyle kurtarmasý. Ancak týpký Ýsrail’de olduðu gibi, tüm Ukraynalýlarýn beklentisi ile hükümetin beklentisi arasýnda uyum var mýdýr emin olmak kolay deðil. Parlamento ve hükümet dayanmayan Ukrayna’da toplumun tercih çeþitliliði olduðu anlaþýlýyor.
ABD ve Rusya
Ýsrail’den gelen açýklamalara bakýlýrsa, ateþkes koþullarý bir siyasi baþarýsýzlýk olarak görülüyor. Ýsrail özetle ABD’nin kendilerine büyük bir baský yaptýðýný ve sonunda masaya oturmak zorunda kaldýklarýný ima ediyor. ABD Ýsrail’i masaya oturtmayý baþardýysa, Rusya’nýn da Ukrayna’daki taraflarý masaya oturtmasý gerekir. Ancak pazarlýkta kendi lehine aðýrlýk oluþmasý için ayrýlýkçýlarýn alan geniþletmesi öngörülmüþ ki görüþmeler bu geniþleyen alandan çekilme üzerine kurulsun, baþka konulara sýçramasýn.
Geliþmeler bu tür bir denge içinden geliþiyorsa, ABD ile Rusya arasýndaki sorunlarda epeyce yol alýnmýþ demektir. Ancak esas sorun, Ukrayna’dan Suriye’ye, Kýbrýs’tan Kore’ye kadar hemen her yerdeki stratejik aðýrlýðýn bu iki ülke arasýnda dengelenmesinde, yani oyuna baþka oyuncu sokup sokmayacaklarýnda. Anlaþýldýðý kadarýyla oyunda kendine kendince bir yer açan oyuncu, saha kenarýna çýkarýlýyor ve yerine yedek kulübesinden baþka bir oyuncu giriyor. Bu oyuncu, tarihsel olarak dengenin dengeleyicisi olan bir devlet olmalý ki, ABD ile Rusya’nýn kurduðu terazi dengede kalabilsin.
