Cumartesi günü "26 suç kaydı" meselesinin perde arkasına değinmeye çalıştığım yazı tartışmanın doğru ve yararlı biçimde ilerlemesine katkı sunmak içindi.
Nitekim Sayın İbrahim Güneş, benim hukuki duruma dair önerilerime çok yerinde örnekler getirerek ve sorular sunarak katkı sundu. Benzer bir yazı -eksik de olsa- Haber Türk yazarı Nihal Bengi Karaca'dan geldi.
Evet ortada bir sistem sorunu var ve sistem sorunu bir düzensizlik inşa ediyor...
Bugün de önemine binaen birkaç hususa değinmek istiyorum. Umarım mesele daha çok gündeme gelir ve yetkililer yeni yasama yılında bir çalışma yapar...
CEZA HUKUKUNU BİLMEK GEREKİYOR
Ceza hukuku "kıyasa" kapalı bir sistem. Kişinin eylemi Türk Ceza Kanununda tarif edilmemişse suçtan bahsedemiyoruz.
Bir eylemi "şu suça benziyor" diyerek yani bir "karşılaştırma" yaparak "bari bundan ceza verelim" deme imkânımız bulunmuyor. Bu sebeple başta suç olarak görünen veya toplumda suç olarak kabul edilen, suç olduğu düşünülen eylem; TCK'da yer almıyorsa veya cezası düşükse hâkim, savcı ve kolluk buna göre hareket etmek zorunda kalıyor.
TOPLUMUN TALEPLERİ GÖZ ARDI EDİLEMEZ
Toplumun taleplerine göre "ceza" verilmesi mümkün değil. Ancak toplumun talepleri ile bir suç ve ceza rejimi inşa edilebilir. "Cezasızlık algısı" gündeminin esas konusu da bu zaten. Fakat yine de bir mihenk noktası var. Toplumun tüm taleplerinin mevzuata girmesi mümkün değil. "Çerçevesi çizilmiş bir alan içinde imkanları zorlamak" bu durum. Zira, temel birtakım hukuki belgeler, sözleşmeler ve antlaşmalar buna engel.
ADLİ SİCİL İSTATİSTİKLERİ
Adli Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğünce düzenli olarak yayınlanan "Adalet İstatistikleri"* bize net bir veri sunuyor aslında. Uyuşturucu madde kapsamında kalan suçlardaki artış göze çarpıyor. Buradan çıkan bir sonuç var hem soruşturma sayısında hem de kovuşturma sayısında bir artış var.
GENÇLER ARASINDA YAYILIYOR
Bir başka istatistik ise uyuşturucu madde kullanımının 20-29 yaş aralığında büyük bir artış gösterdiği yönünde. Narkotik Suçlarla Mücadele Başkanlığının 2023 raporuna** göre de yükseliş trendi olduğu görülüyor. Bu artışın işaret ettiği bir başka yön ise Raporda şöyle ifade edilmekte: "...örgütler arasında silah temini, uyuşturucunun sevkiyatı ve dağıtımı yoluyla terörist faaliyetlerin finansmanı, mali piyasalara sızma gibi birçok alanda kurulan ortaklıklarla hareket edilebilmektedir."
KULLANMA SUÇU
Türk Ceza Kanununda (TCK m.191) kullanım amaçlı uyuşturucu madde bulundurulması suç olarak kabul edilmiş. İki yıldan beş yıla kadar hapis cezası öngörülmüş bu eylem için. Ancak kişi "ben tedavi olmak istiyorum" derse soruşturması erteleniyor. Bu süre zarfında kendisine "birtakım kısıtlamalar ve tedavi zorunluluğu" geliyor ancak kişi bir yönüyle dışarda kalıyor. Bu periyotta tedavi şartlarına uyup uymadığı kontrol ediliyor. Bu süre bir yıl. Altışar aylık periyotlar ile iki kez uzatılabiliyor.
SORUNU GÖRELİM
Kullanım suçunun faillerinin tedavi sürecinde dışarda kalıyor olmaları, işlemlerdeki birtakım aksamalar veya gecikmeler sorun oluşturuyor. İstatistiklere en çok işlenen narkotik suçu bu ve her yıl artış var. Demek ki tedavi rejimine eğilmek gerekiyor. Bir başka yön ise işlenen "medyatik" suçların birçoğunda, failler tedavi sürecinde veya bir biçimde uyuşturucu ile irtibatlı kişiler.
TUTMA
Feridun Yenisey hocamız bize ilk "tutma" nedir diye sorduğunda şaşırmıştık... Gözaltı, yakalama ve tutuklamadan başka bir tedbir olarak düzenlenmiş bir kavram. Kişi sarhoşsa ve bu etkiyle huzur ve sükûnu bozuyorsa, kolluk ayılana kadar bu kişiyi kontrol altında tutabiliyor. Çünkü bu kanunda açıkça düzenlenmiş.
YENİ BİR GÜVENLİK TEDBİRİ ŞART
Bu noktadan hareketle, uyuşturucu madde kullananların "gerçekten" tedavi edilebileceği bir güvenlik tedbiri oluşturmak zorundayız. Konu ciddi bir ihtisas gerektiriyor. Bu sadece hukukun değil tıbbın da konusu. Hâkim ve doktorlardan oluşan bir karar mekanizması şart. İhtisas mahkemeleri, özel tıbbı birimler ve güvenlikli yapılar... Getirilecek sistem tedavi olmak isteyeni gerçekten buna sevk ederken, niyeti başka olanın da dışarda dolaşmasını önlemeli!
