Yakutistan... Kendilerini Saha, ülkelerini Saha Cumhuriyeti olarak tanýmlayan, Rusya Federasyonu’nun 3 milyon kilometrekare büyüklüðüyle en geniþ alanýna yayýlan özerk cumhuriyetin baþkenti Yakutsk’ta, 20-24 Aðustos’ta 2. Uluslararasý Yakutsk Film Festivali düzenlendi. Ülkede yaþayan toplam 1 milyon nüfusun yarýsýný oluþturan Yakutlar (veya Saha Türkleri) hala çoðunlukla kadim Þamanizm inancýný taþýyorlar; topraðýyla, suyuyla, ateþiyle tabiat güçlerinin hakim olduðu inanç sistemini paylaþýyorlar. Ancak yýllardýr Rusya’nýn kültürel ve siyasi her türlü hakimiyeti karþýsýnda inançlarýndan isimlerine, domuz eti yemeye, alfabelerine (öncesinde Latin alfabesi kullanýlýyormuþ) kadar gündelik hayatlarýnda deðiþiklikler meydana gelmiþ ve bir kimlik buhranýna duçar olmuþlar.
Merkezi otoritenin egemenliði yine de böyle bir film festivalinin düzenlenmesinde ana desteði temin etmiþ ve yakýn geçmiþte (Perestroyka ve Glasnost’la beraber) emeklemeye baþlayan Yakut sinemasýnýn da destekçisi olmuþ. Resmi sinema kuruluþu Saha Film’in ve diðer özel giriþimlerin önderliðinde kimileri bizim Yeþilçam sinemamýzdan izler taþýyan çalýþmalar ortaya koymaya ve seslerini duyurmaya baþlamýþlar.
Uluslararasý yönetmenliðini Los Angeles’ta yaþayan Lübnan asýllý Georges Þamþum’un yaptýðý festivale doðal olarak en geniþ konuk katýlýmý Rusya’dandý; onun yanýnda Hindistan, Kýrgýzistan ve Danimarka’dan da az sayýda ama önemli bir katýlýmla festivalin uluslararasý ayaðý tamamlanýyordu.
Festivalin Türk Dünyasý bölümünde yeralan ve bir seçkiyle oluþturduðumuz Türkiye sinemasý, Gökhan Yorgancýgil’in 2007 yapýmý Sýfýr Dediðimde ve Cüneyt Karakuþ, Onur Yaðýz, Bünyamin Duranoðlu ve Arzu Selime Sezer’in kýsa filmlerinden meydana geldi.
Festivalin önemli filmleri arasýnda bulunan Kýrgýz büyük prodüksiyonu Kurmanjan Datka, Kýrgýzistan’ýn 19. asýr baþlangýcýndan itibaren tarihine bakýyor, o yýllardaki iç karýþýklýklardan sonra baþa geçen Kurmanjan adlý bir kadýnýn mücadelelerini, dramýný dile getiriyor, deðiþik topluluklarýn birbiriyle didiþmesi sürerken Rusya’nýn emperyal bir güç olarak bölgedeki varlýðýný hissettirmesi ve gitgide hükümran olmasýný iþliyordu. Altýnordu devletinden bir kesiti iþleyen Andrey Proshkin’in Rus yapýmý Orda (Ýngilizce baþlýðý ilginç ki ayný zamanda ‘sürü’ olan The Horde) ise büyüler, þamanlar, sapkýn duruþlarýyla tuhaf bir tarih yorumu olarak karþýmýza çýktý.
Jüri baþkanlýðýný ayný zamanda bizim de Turkuaz Sinema çalýþmalarýmýzýn koordinatörü olan ve Rusya Federasyonu Sinemacýlar Birliði baþkan yardýmcýsý (baþkaný Nikita Mikhalkov) Hocakulu Narlýyev’in gerçekleþtirdiði jüride benimle beraber Sergey Anashkin, Yakut yönetmen Nikita Arzhakov, Maria Kuvshinova, Lübnan’dan Sam Lahoud ve Ivan Lopatin bulunuyordu. Yarýþma bölümünde gösterilen 9 film, festivalin Arktik konseptine uygun biçimde kuzey coðrafyasýnýn, hayat þartlarýnýn, yaþama tarzýnýn, hissiyatýnýn ve düþünce parametrelerinin bir bileþkesiydi. Yarýþma kategorilerinden En Ýyi Film Ödülü’nü, Kanada yapýmý, yönetmenler Marie-Helene Cousineau ve Madeline Ivalu’nun, Kanada’nýn kuzeyinde yaþayan Inuitlerin zor hayat koþullarýný geliþmiþ Kanada toplumsal yaþantýsýndan gelen bir kadýnýn hayatýndan karþýtlamayla iþleyen Uvanga kazandý. En Ýyi Yönetmen Ödülü’nü, Finlanda-Norveç ortakyapýmý, Matti Ijas’ýn tutkulu sevgi iliþkilerini görselleþtirdiði Kaikella Rakkaudella (Aþk Ýçin Yaptýklarýmýz) aldý.
Saha Cumhuriyeti ve Yakutistan sinemasý da böylece Kazan 2014 Türk Dünyasý Kültür Baþkenti programlarý çerçevesinde, 5-11 Eylül’de düzenlenecek olan 10. Uluslararasý Kazan Film Festivali bünyesinde, Türk Sinemasýnýn 100. Yýlý çalýþmalarýnýn bir parçasý olarak yapacaðýmýz Türk sinemasý bölümünün Türk dünyasý sinemasýyla buluþma ayaðýnýn ve sonraki buluþmalarýn entegre bir parçasý olarak gündemimize girmiþ oldu.
