Öncelikli bir istikrarsýzlýk unsuru olduðu için Suriye’yi izlemeyi sürdürüyoruz. ABD’den baþlayalým: ABD, Suriye’yi çok katmanlý sorun olarak görüyor. Bu sorunlardan en acil olaný, ülkedeki kimyasal silahlar. Konu geçen hafta alevlendi. ABD medyasýna -kimyasal karýþtýrýlmaya baþlandý- diye bilgi verildi. Ancak ayný bilginin birden fazla kaynak tarafýndan birden fazla medyaya verildiði anlaþýlýyor. O yüzden sýnýrlý bir hareketlenme, ‘büyük saldýrý hazýrlýðý’ olarak yankýlandý. Bir hareketlenme olduðu, ancak henüz rejimin düðmeye basmadýðý sonradan anlaþýldý.
Her durumda Obama ve yönetimin Þam’a -Sakýn kullanmayýn- uyarýlarý geçerli... Rusya da Þam’ý uyardý... Ýsrail’in de kimyasal konusunda aþýrý bir hareketlenme görmediði, hatta Ýsrail özel kuvvetlerinin Suriye içinde kimyasal durumu izlediði bildirildi. Suriye içinde belli baþlý ülkelerin her tür özel-tüzel kuvveti dolaþýyor... Bir baþka haber de, Batýlý sivil uzmanlarýn direniþçilere -kimyasal nedir, nasýl tanýnýr, nerelerde saklanýyor ve bu malzeme nasýl güvence altýna alýnýr- konusunda eðitim verdikleri yönünde. Sivil uzmanlar Irak’ta alýþýlan deyimle -taþeron- olarak adlandýrýlýyor. Bunlar resmi bilgilere sahip özel þirket elemanlarý... Kimyasal konusu bundan sonra da sýk sýk alevlenecektir.
Direniþçilerin durumu: Direniþçiler geçen hafta Türkiye’de düzenlenen toplantýda ortak komuta sistemi oluþturdular. Bu ABD’nin istekleri doðrultusunda oldu. Ayrýca ABD ‘Cihadcý’ olarak nitelediði gruplardan ortak komutanlýðýn uzak kalmasýný istedi. Öte yanda Cihadcý denen gruplarýn, en örgütlü ve önemli askeri baþarýlarý saðlayan gruplar olduklarýný batý medyasý bildiriyor. Direniþçilere göre Suudi Arabistan ve Katar ‘ortak komutanlýkta birleþin, sonra istediðiniz silahý alacaksýnýz’ dedikleri için bu birleþme hemen gerçekleþti. Taktik ve pragmatik bir birleþme olduðu anlaþýlýyor. Çünkü bütün gruplarýn isteði, daha fazla ve daha etkin silah. Hatta ‘Uçuþa kapalý bölge istemiyoruz, bize omuzdan atýlan uçaksavar füzesi verilsin, yeterli’ dedikleri de kayýtlarda. ABD, Suriye’de kimin ne olduðuna güvenmediði için, silah trafiðinin dýþýnda kalýyor. ABD’nin bu uzak tavrý yüzünden Suriye’de bundan sonraki etkisinin azaldýðý da tartýþýlmakta. Hatta Suriye’de ABD’nin belirleyici olmaktan çýktýðýný savunan yorumlar var.
Direniþçiler açýsýndan Kuzey’de yeni üs ele geçirmek önemli. Ayrýca ana hedeflerden birisi Þam Havaalaný. Burasý rejimin yýkýlmasýný hýzlandýracak bir hedef haline geldi. Rejim de Þam ve çevresini korumaya kararlý ve elinde ciddi ateþ gücü var.
Diplomatik alanda çarþamba günü Fas’ta yapýlacak ve Türkiye’nin de katýlacaðý toplantýda ABD’nin direniþçileri -Meþru Temsilci- olarak tanýmasý beklenmekteydi. Bu süreç için de ABD Dýþiþleri Bakaný Bayan Clinton pazartesi Fas’a hareket edecekti. Son anda Clinton’un -midesi bozulduðu için- Fas’a gecikmeli gideceði açýklandý. Mide bozukluðunun týbbî mi, diplomatik mi olduðu net deðil. Týbbî ise geçmiþ olsun demek, Diplomatik ise -son anda çýkan pürüzler için zaman kazanýyor- diye düþünmek doðru olur. Fas toplantýsýnýn -sorunsuz geçmesi- gerekiyor.
Ve ABD hafta sonunda Rusya ile yeniden Suriye konuþtu. Dýþiþleri Bakan yardýmcýlarýnýn görüþmesine BM-Arap Birliði de katýlýyor. Ruwusunda bir BM Güvenlik Konseyi kararýna- ikna etmeye çalýþýyor. Rusya ise hem karar ihtimalini aðzýna almýyor hem de -Libya operasyonuna dönüþecek bir süreç istemediðini- söylüyor. Suriye konusunda Rusya yanýnda Çin’in de iknasý gerek. O aþamalardan uzaðýz. Þu durumda Direniþçiler’in ortak komutanlýk ve Fas toplantýsý sonrasý yeni silah gücüne kavuþup kavuþmayacaðýný izlemek gerekiyor. Arazideki geliþmelerin diplomatik gölge oyunudan daha hýzlý ve belirleyici olacaðý söylenebilir.
twitter.com/selimatalayny
