Ölümsüzlük, en azýndan uzun bir yaþam, özellikle bu dünyadaki yaþamda amaçlanan maddî ve manevî en üst yaþam standartlarýna eriþmiþ, kral, üst düzey yönetici, zengin vb. kiþilerin tüm insanlýk tarihi boyunca peþinde olduðu bir hedef! Günümüzde yabancý ya da yerli uzmanlar tarafýndan bazý bilimsel bulgular deðerlendirilerek yapýlan yorumlar ve yayýnlanan kitaplar büyük ilgi görüyor. Ýnternette rastladýðým bir görsel, ABD’de yayýmlanan bir þovda “saðlýklý yaþama öðütleri” ile dünyada farklý dillere tercüme edilerek milyonlar satan kitaplarýn yazarlarýnýn traji-komik öykülerine dikkati çekiyor. Gibbons, Davis, Pritikin, McCay, Montignac, Fixx gibi dünya çapýnda uzmanlarýn hiçbiri 70 yaþýný geçememiþ. Traji-komik diyorum, çünkü programda sunucu bu isimleri ve vefat ettikleri yaþlarýný söyledikçe salondan kahkaha sesleri geliyor! Benzeri durum ülkemizde de görülüyor; “Taþ Devri Diyeti” ile rahmetli Prof. Aydýn. Bilindiði gibi günümüz koþullarýnda 70 yaþ grubu artýk genç-orta yaþ sýnýrý olarak kabul ediliyor. Peki, bu durum, bu kiþilerin önerilerinin yanlýþ ve geçersiz olduðunu mu gösteriyor?
Aslýnda bu sorunun cevabýný birkaç baþlýk altýnda deðerlendirmek gerekir:
Acaba kendi önerilerini ne derecede kendi yaþamlarýna uyguladýlar? Bu konuda bazý atasözlerimiz oldukça tanýmlayýcý! “Terzi kendi söküðünü dikemezmiþ”, “Doktorun dediðini yap, yaptýðýný yapma”.
Her geçen gün bilimsel araþtýrmalarýn ortaya koyduðu farklý bulgular ile þimdiye kadar bazý bildiklerimizin ne kadar yanlýþ olduðunu görüyoruz. Dolayýsýyla bu kiþiler bu yeni bilimsel bulgularý kendi yaþamlarýna uygulayacak zamaný yeterince bulamadýklarýndan kendi önerilerinin yararlarýný görememiþ olabilirler. Ama bilimsel bulgularý yorumlayarak baþkalarýnýn yararlanmasýný saðladýlar.
Bireysel farklýlýklar: Benim en çok üzerinde durduðum konu bu aslýnda. Ýnsanlar makine deðil ki, elektrikle çalýþan, mazotla çalýþan, nükleer enerji kullanan gibi birkaç sýnýfa kategorize edilebilsin. Her insan kalýtsal mirasýnýn ötesinde yaþamýnýn çeþitli evrelerinde çevresel etkenler, yaþam tarzý, beslenme þekli gibi etkenlere baðlý deðiþime uðrar. Bu nedenle bu tip kitaplarda yer alan genel önerilerin herkes için olumlu sonuçlar vermesini beklemek gerçekçi olamaz. Yani yapýlan önerilerin herkese iyi gelmesini beklemek hayalcilik olur.
Mesela, sigaranýn ne kadar zararlý olduðu bilinen bir gerçek. Ama sigara içmediði halde erken yaþta kanser, kalp krizine baðlý yaþamýný yitiren de var; sigara içtiði, yaþam tarzýna dikkat etmediði halde 90 yaþýný deviren de. Bu sigaranýn zararlý olduðu gerçeðini deðiþtirmez. Ayný þekilde, sýklýkla þahit olduðumuz gibi, zayýflama önerileri. Falanca manken/popüler kiþi bu diyetle 20 kilo vermiþ; falanca uzman bu konuda çok baþarýlýymýþ ama ücreti yüksekmiþ; falanca tropik meyve veya falanca çay zayýflatýyormuþ. Peki herkes zayýfladý mý? Çünkü herkesin metabolizmasý farklý; kimisi fil gibi yer þiþmanlamaz, kimi su içse yarar!
Yanlýþ yorumlar: Hiç þüphesiz bu kiþilerin yanlýþ, sýnýrlý bakýþ açýsý da söz konusu olabilir. Mesela Jim Fixx, saðlýklý yaþam için zayýflama, aktif bir yaþam, koþmak gerektiðini savunuyormuþ, 1984 yýlýnda 52 yaþýnda ölmüþ. Aslýnda koþu sýrasýnda vücut zorlandýðýndan vücuda giren fazla oksijeni yeterince hýzla metabolize edemez ve oluþan serbest radikaller hücre hasarýna yol açabilir. Ben bu bakýmdan bu tip zorlayýcý sporlarýn yararlý olabileceðini düþünemiyorum. Zaten uzun yaþamayý baþaran kiþilerin yaþam tarzlarý da zorlayýcý aktivitelerden kaçýnýlmasý gerektiðini ortaya koyuyor.
Bu þekilde öneriler yapan bizim yerli uzmanlarýmýz da var, þüphesiz. Henüz baþka dillere çevrilerek diðer milletlerin de yararýna sunulmadý ama ülke içinde kitaplarý çok satýyor. Meyve yemeyin, kuyruk yaðý yiyin, bal zehirdir, vd. Baþka dillere çevrilmemesinin nedeni bizim bencilliðimiz olsa gerek; herhalde baþka ülke insanlarýnýn da yararlanmasýný istemiyoruz.
