Hastalýklarýn diyetle ilintili çözümü fonksiyonel besinlerde. Araþtýrmalar kanser, kalp, biliþsel fonksiyon, diyabet ve hipertansiyonu önleyen besinleri belirledi.
Her türlü besinin vücudumuzda fizyolojik süreçte belirli bir fonksiyonu vardýr. Ancak Amerikan Diyetisyenler Derneði, fonksiyonel besini, zenginleþtirilmiþ olmasý veya ürünün kendisi olmasýndan baðýmsýz olarak, günlük beslenmenin bir parçasý dahilinde yeterli ve etkili olabilecek miktarlarda düzenli tüketildiðinde saðlýk üzerine potansiyel olumlu etikleri olan besinler olarak tanýmlamaktadýr. Günümüzde besinlerin artýk sadece makro ve mikro besin öðelerinden farklý olarak, saðlýk üzerine olumlu olan potansiyel etkileri ve bu etkileri oluþturabilecek uygun miktarlarý araþtýrýlmaktadýr. Besinlerin içerisinde yer alan fizyolojik aktif olan etken maddeler, saðlýðý iyileþtirici, geliþtirici veya hastalýðý önleyici olarak tanýmlanmaya çalýþýlmaktadýr. Fonksiyonel besinlerin diyetin bir parçasý durumuna gelmesiyle hastalýk riskinin azaltýlabileceði, dolayýsýyla saðlýk bakýmýnýn maliyetinin düþürülebileceði görüþü bu konuya ilgiyi arttýrmaktadýr.
Modern týp gýdalarýn faydalarýný kanýtladý
-Sebze ve meyveler, özellikle yeþil yapraklýlar, havuç, kayýsý, turunçgiller, böðürtlen, ahududu, kýzýlcýk, lahana, brokoli, domates, pancar, siyah üzün vb. gibi besinler karotenoidler (Alfa,beta,karoten, laykopen vb. ) flavonoidler, antosiyaninler, izoflavonlar vb. C ve E vitaminleri içerir. LDL, oksidasyonunu önleyerek kan lipidlerini düþürme, reaktif oksijen türlerini etkisizleþtirerek kanser riskini azaltma gibi iþlevi vardýr.
-Özel tat veren sebzeler; sarýmsak, soðan, pýrasa, lahana, turpgiller, diallil sülfidler, disülfidler, trisülfidler içerirler. Toksik öðeleri etkisizleþtirme, antimikrobiyal, antiinflamatuvar, baðýþýklýðý güçlendirme gibi iþlevi vardýr.
-Soya fasulyesi ve diðer baklagiller, ceviz, fýndýk, fýstýk vb. saflaþtýrýlmamýþ tahýl ürünleridir. Flavonoidler, özellikle izoflavonlar, E vitamini, selenyum, çinko, diyet posasý, fitosteroller içerirler. Kan lipidlerini düþürme, toksik öðeleri etkisizleþtirme, kolon iþlevini düzeltme, kan þekerini deneti- mi gibi iþlevi vardýr.
-Çay özellikle yeþil çay, ginseng polifenoller ( kateþin türevleri, çay flavini vb. içerirler. Karsinojenleri etkisizleþtirme, toksin ve mikroplarý etkisizleþtirme.
-Yoðurt probiyotikler ( laktik asit bakterileri) içerir. Diyare ve benzeri baðýrsak infeksiyonlarýný iyileþtirme kolon kanser riskini azaltma gibi iþlevi vardýr.
-Yaðý azaltýlmýþ süt ve süt ürünleri normal sütlere göre daha fazla kalsiyum içerir. Osteoporoz riskini azaltma iþlevi vardýr.
-Özellikle kiraz, çilek, böðürtlen, ahududu, viþne, karadut, içerisinde bulunan ve biyoaktif bileþenler olarak adlandýrýlan lignan, polyfenoller, antosiyaninler, ellajitaninler, flavonoidler, proantosiyanidinler, gallotaninler, fenolik asitler, stilbenoidler ve triterpenoidlere baðlý olarak birçok kansere karþý koruyucudur.
