Geçen hafta, üst uzuvlarýmýz olan el ve bileklerde aðrý, þiþkinlik ve kramp gibi þikâyetlerle seyreden karpal tünel sorununda keten tohumu yaðýnýn yararlý olabileceði konusunda klinik bir çalýþmanýn sonuçlarýndan bahsetmiþtim. Bu hafta ise alt uzuvlarda, bacaklarda önemli bir soruna doðal ürünler ile çare arayacaðýz. Genel olarak farklý derecelerde “Kronik venöz yetmezlik” sonucu ortaya çýkan bacaklarda örümcek aðý gibi belirgin damarlanma, varis, flebit, varis yaralarýna varan aðrýlý, iltihaplý sorunlar dizini.
Bazý bitkisel ürünler; antioksidan, iltihap giderici, proteolitik (proteinleri parçalayýcý) etkileri ile iltihap ve ödemin azaltýlmasýnda; toplardamarlarýn tonusunu artýrýp drenajý düzenleyerek damarlarýn sýzdýrma sorununun giderilmesinde, hastalarýn þikâyetlerinin hafifletilmesinde yararlý olabilmektedir. Özellikle antioksidan etkileri ile bildiðimiz polifenolik bileþikler (flavonoitler, oligomerik proantosiyanidinler) bu amaçla yaygýn bir þekilde kullanýlmaktadýr. Peki ne derecede etkili? Kýrmýzý üzüm yapraðý içerisinde bulunan bazý flavonoitlerin (kersetin-3-gluküronit ve kersetin-3-glikozit) bu sorunun tedavisinde yararlý olabileceði bildirilmektedir. Bilimsel kurguda (randomize, çift körlü, plasebo kontrollü) bir klinik çalýþmada 260 hastaya kýrmýzý üzüm yapraðý özütü taþýyan kapsüller on iki hafta boyunca iki farklý miktarda (360 ve 720 miligram) verilmiþ. Sonuç deðerlendirmesinde her iki miktarda uygulamanýn da bacaklardaki ödemin azaltýlmasýnda varis çorapý kadar etkili olabildiði gözlemlenmiþ. Kronik venöz yetmezlik þikâyetlerinde flavonoit yapýsýndaki bileþikler arasýnda özellikle rutin’in (kersetin-3-ramnoglikozit) etkisi dikkati çekiyor. Bu nedenle yüksek rutin içeriðine sahip karabuðday (Fagopyrum esculentum) ve Japon pagoda aðacý (Styphnolobium japonicum) bitkilerinin özütleri öneriliyor. Altmýþ yedi kronik venöz yetmezlik hastasýna 3 ay boyunca karabuðday yapraðý çay halinde uygulanmasý ile bacak ödeminde plasebo grubuna oranla belirgin bir azalma saðlanabilmiþ. Ancak karabuðday yapraklarýnýn bazý kiþilerde, özellikle güneþe çýkýldýðýnda artan kaþýntý vb. alerjik tepkimelere yol açabildiði uyarýlýyor (fagopirizm). Rutince zenginleþtirilmiþ Japon pagoda aðacý özütü ile yürütülen klinik çalýþmalarda varis çorabý ya da elastik bandaj gibi kompresyon tedavileri ile birlikte 12 hafta boyunca günde 1 gram uygulanmasý ile baþarýlý sonuç alýndýðý, kompresyon tedavisi uygulamasýnýn kesilmesinden sonra da tedavi edici etkisinin sürdüðü bildirilmektedir.
ÝYÝLEÞME SAÐLANIYOR
Flavonoitlere benzer yapýda ve kuvvetli antioksidan etkisi bilinen bir baþka grup bileþik olan oligomerik proantosiyanidinler (OPC) de kronik venöz yetmezlik sorunu þikâyetlerinin giderilmesinde etkili olabilmektedir. Bu tip bileþikler arasýnda deniz çamý aðacý (Pinus maritima) kabuklarýndan elde edilen ve OPC bakýmýndan zenginleþtirilmiþ (yüzde 80) özel özüt “piknogenol” üzerinde yürütülmüþ birkaç klinik çalýþma bulunmaktadýr. Sekiz hafta süreyle kronik venöz yetmezlik hastalarýna günde 50 miligram miktarda uygulandýðýnda piknogenolün plasebo grubuna oranla belirgin bir þekilde ödemi azaltabildiði gözlemlenmiþ. Bir baþka çalýþmada ise daha yüksek bir miktar (360 miligram) uygulanarak yine olumlu sonuç saðlanmýþ. Kronik venöz yetmezlik sorunlarýnda tek bitkisel seçenek polifenolik bileþikler deðil þüphesiz. Saponin tipi bazý bitki bileþenlerinin de bu konuda etkinliði klinik çalýþmalar ile gösterilmiþ. Bacaklardaki ödemin giderilmesinde yararlý olan bir baþka bitki olan Tavþanmemesi (Ruscus aculeatus) kökleri steroidal saponin içeriyor. 166 bayan hastada 3 ay süre ile uygulandýðýnda boþ ilaç verilen (plasebo) gruba göre belirgin bir iyileþme saðlanabildiði bildiriliyor. Varis ve diðer kronik venöz yetmezlik þikâyetleri konusunda en popüler bitkilerin baþýnda ise atkestanesi (Aesculus hippocastanum) tohumu ve özütü geliyor. Bu nedenle bu bitki üzerindeki çalýþmalarý daha ileri bir tarihte daha ayrýntýlý olarak inceleyeceðiz.
