Geçtiðimiz 7 Haziran seçimleri incelendiðinde ekonomik ve sosyal deðerlendirmelerin ve beklentilerin bu seçimde en fazla gündemde olan husus olduðunu gördük.
Özellikle Cumhurbaþkanýmýz Sayýn Recep Tayyip Erdoðan’ýn Baþbakanlýðý döneminde yapýlan ve yine Sayýn Ahmet Davutoðlu’nun Baþbakanlýðý dönemlerinde de devam ettirilen birçok uygulama ile hem çalýþanlar için baþta asgari ücret, SGK emekli maaþlarý, saðlýk ve sosyal güvenlik haklarý, iþletmelerin vergi ve SGK teþviklerine kadar birçok konuda önemli düzenlemeler ve haklar getirilmiþtir.
3 Kasým 2002 tarihinde tek baþýna hükümet kuran ve bugüne kadar hep halktan ve doðrulardan yana kararlar alan AK Parti hükümetleri döneminde asgari ücretin ve emekli maaþlarýnýn 2002 yýlýna oranla kaç kat arttýðý rakamlarýn incelenmesi halinde daha rahat görülebilecektir.
Ancak 7 Haziran seçimlerinde AK Parti’ye asgari ücret, emekli maaþlarý ve sosyal güvenlik üzerinden yapýlan haksýz eleþtiriler seçmen üzerinde kýsmen etkili olduðu görülmektedir.
Önümüzdeki seçimlerde de gündeme geleceðini düþündüðüm ekonomik ve sosyal vaatlere yönelik bazý deðerlendirmeler yapýlmalýdýr.
Biz de önümüzdeki birkaç yazýda olasý bir erken seçimde seçim beyannamelerinde yer verilmesinin yararlý olduðunu düþündüðümüz önerilerimizi paylaþalým istedik.
Yeni dönemde herkesin ortak beklentisi siyasi istikrarsýzlýðýn sona ermesi, ekonomik açýlýmlarýn gerçekleþmesi ve refah seviyesinin artmasýdýr. Bunun için bir dizi öneride bulunmak mümkün olsa da, ülke kýsýtlýlýklarýnýn dikkate alýnmasý ve ‘gerçekçi’ çözüm üretmek yerinde olacaktýr.
Çalýþan emeklinin maaþýnda artýþ olmalý
Hem ticari faaliyetine devam eden Bað-Kur’lular ve hem de iþçiler için emeklilik sonrasý çalýþmalarý halinde sosyal güvenlik destek primi ödemelerinin emekli maaþýna emeklilik sonrasý çalýþtýðý her 360 gün için yüzde 1 oranýnda katkýda bulunmasý gibi yasal deðiþikliklerin yapýlmasý ile emekli maaþlarýndaki sýkýntýlar giderilebilecektir. Bu düzenlemelerle emekli aylýðý artýþý saðlanabileceði, emeklilik sonrasý kayýtdýþý çalýþanlarýn önemli bir kýsmý kayýt altýna alýnabilecektir.
Odalarýn munzam aidatlarý kaldýrýlmalý
Geçtiðimiz günlerde her konuda ve her yatýrýmda açtýðý dava ve itirazlar ile kaçak katýyla gündeme gelen Mimarlar Odasý’nýn da bulunduðu tüm odalarýn almýþ olduðu aidat ve diðer ücretler esnaf, sanayici, tüccar, mimar-mühendis-avukat gibi serbest meslek erbabý ve çiftçiler gibi toplumun neredeyse tüm kesimlerini ilgilendiriyor. Öyle ki, bu odalara kayýt yaptýrmadýðýnýz takdirde mesleðinizi icra etme þansýnýz hiç olmuyor.
Bu odalarýn en önemli gelir kaynaklarýndan birisinin munzam aidat olduðu biliniyor. Öyle ki, mimar ve mühendislerin yapmýþ olduklarý iþlemlerle ilgili belge ücretleri, giriþ aidatý, yýllýk aidat, munzam aidatlar çok yüksek rakamlara karþýlýk geliyor.
Ýþverenler iþçilik maliyetlerine ek olarak, kurumlar vergisi, katma deðer vergisi, sigorta primleri ve vergilerini ödemektedir. Ticaret yapan þirket ve gerçek kiþiler, serbest meslek erbabý, esnaf ve tüccarlar, baðlý olduklarý odalara ‘zorunlu aidat’ ödüyor. Bu aidatlar alýnarak bir takým mesleki hizmetler verilmesi makul görülse de ayrýca belgeler üzerinden ücret alýnmasý ve en önemlisi de baðlý olunan odalar tarafýndan alýnan munzam aidatlarýn yüksek ve haksýz olmasýdýr.
Ticaret ve Sanayi Odalarý ‘Kayýt Ücreti ile Yýllýk Aidat ve Munzam Aidatýn Tespiti ve Ödenmesi Hakkýnda Yönetmelik’ hükümlerine göre, üyeler (þirket veya gerçek kiþiler) oda veya borsaya kayýt sýrasýnda kayýt ücreti ve her yýl için yýllýk aidat ödemekle yükümlü tutulmuþtur. Ayrýca bilanço kârý üzerinden bir de munzam aidat ödenmesi isteniyor. Ticaret ve Sanayi Odalarýnca her yýl için; gerçek kiþi tacir ve sanayicilerin gelir vergisine iliþkin beyannamelerinde gösterilen ticarî kazanç toplamý; tüzel kiþi tacir ve sanayicilerin ise ödeyecekleri kurumlar vergisine iliþkin beyannamelerinde gösterilen ticarî bilanço kârý üzerinden binde beþ oranýnda munzam aidat tahsil olunmaktadýr.
Ýþ dünyasýný, tüccarý, sanayiciyi, mimar-mühendis-avukat gibi serbest meslek erbabýný, çiftçiyi rahatlatmak ve yatýrýmlarýn önünü açmak için mutlaka odalar tarafýndan alýnan munzam aidatlar kaldýrýlmalý ve ayrýca belge veya onay ücretleri sembolik rakamlara indirilmelidir.
Emeklilikte yaþa takýlana saðlýk yardýmý
Emeklilikte Yaþa Takýlanlar’la ilgili çok sayýda talep gelmektedir. Emeklilik yaþýnýn düþürülmesi mümkün olmamakla birlikte, sigortalýlýk süresi ve prim gününü doldurup çalýþmayanlarýn ilave olarak ödediði Genel Saðlýk Sigortasý (GSS) Primi maðduriyetlere yol açmaktadýr.
Bu nedenle, Emeklilikte Yaþa Takýlanlar’ýn, sigortalýlýk süresi ve prim gününü doldurup emeklilik yaþýný beklemeleri halinde çalýþmadýklarý dönemlerde Genel Saðlýk Sigortasý (GSS) Primi alýnmayacaðý yönünde bir düzenleme olumlu olacaktýr.
Part-time çalýþanlarýn GSS primi sorunu çözülmeli
Kýsmi süreli çalýþanlarýn eksik günleri ‘06-Kýsmi istihdam’ seçeneði iþaretlenerek SGK’ya bildirilmektedir. Bu eksik günlere ait GSS primleri iþçiler tarafýndan 30 güne tamamlanmakta bu durum da iþçinin ücretinde önemli bir kayba sebep olmaktadýr.
Part-time veya çaðrý usulüyle çalýþanlarýn büyük bir bölümü, üniversite öðrencilerinden oluþuyor. Bu kiþiler hem çalýþarak ülke ekonomisine katkýda bulunuyor, hem de vergi ve sigorta primi ödüyor hem de kimseye muhtaç olmadan eðitimlerini kendi çabalarýyla devam ettiriyorlar.
Bunun için önerimiz 5510 sayýlý Kanunun 88. maddesinde yer alan kýsmi süreli veya çaðrý üzerine çalýþanlar ile ev hizmetlerinde ay içerisinde 30 günden az çalýþan sigortalýlar için eksik günlerine ait genel saðlýk sigortasý primlerinin 30 güne tamamlanmasý zorunluluðunun kaldýrýlmasýdýr.
Bu hüküm kaldýrýldýðýnda hem part-time çalýþanlar için 30 güne tamamlama zorunluluðu olmayacaðýndan sigortasýz çalýþýlmayacak hem de SGK prim kaybýna, maliye de vergi kaybýna uðramayacaktýr.
Önümüzdeki yazýlarda vatandaþlarýmýzýn beklediði ekonomik ve sosyal konulara yönelik beklenti ve önerileri açýklamaya devam edeceðiz.
