Beyaz Balina, 80’li yýllardaki iki köylü çocuðun hayal dünyasýný anlatýyor. Türkistanlý yönetmen Uygur Öztürk, yurt dýþýnda da ilgi görmesini beklediði film için Ilgaz’ý film platosuna çevirmiþ.
Doðu Türkistan ve Uygur Türkleri’nin Çin Halk Cumhuriyeti ile ilgili sorunlarý gündemde. Bölgede yaþadýðý sýkýntýlar nedeniyle Türkiye’ye gelen yönetmen Uygur Öztürk, ülkemizde çektiði Beyaz Balina filmiyle ‘bilinç uyandýrmaya’ çalýþýyor. Öztürk’e ‘yaþananlarý’ sorduk.
- Neden böyle bir film çektiniz?
2010’da Türkiye’nin Uygurlar’a yönelik çýkarttýðý istisna bir kanun ile Türkiye’ye geldim. Ve bir sinema filmi hayal ettim. Ürümçi’de bir arkadaþýmýn anlattýðý bir köydeki yoksul bir çocuðun hikayesi aklýma geldi. Tabii Doðu Türkistan’da biz Moby Dick hikayesi okuyarak büyümedik, okusak okusak Çinliler’in kahramanlýklarýný okumuþuzdur. Ýki köylü çocuðun kitap okumak için çektiði ýstýraptan yola çýkarak senarist Sühan Bozdað’ýn kaleme aldýðý bu Beyaz Balina projesiyle amacýma ulaþtým.
- Öyküde yer alan iki çocuktan biri þehri ifade ederken diðeri kýrsal yaþamýn temsilci. Bu iki sýnýf, gerçek hayatta böyle bir uyum saðlayabilir mi?
Ali de Vahap da yalnýzca birer çocuk. Herhangi bir sýnýfý deðil, saflýðý ve masumluðu temsil ediyorlar.
- Türkiye’de çektiðiniz ilk filmin sizin için önemi nedir?
80’li yýllarda Anadolu’daki çocuklarýn kitap okuma isteðini anlatmak istedim. Öte yandan uluslararasý festivallerle Türkiye’deki çocuklarýn okumaya ne kadar hevesli olduðunu göstererek Türkiye’nin tanýtýmýný yapmayý hedefledim. Türkiye bana sahip çýktý. Bu film, vefa borcum. Eðer uluslararasý medyada ses getirirse Türkiye için vatandaþlýk vazifemi yapmýþ olacaðým.
- Filmin geçtiði mekan dikkat çekici.
Baðýmsýz birkaç sahnesi Ýstanbul Þile’de çekildi, genel olarak Çankýrý Ilgaz’da çektik. Çünkü öykü 80’li yýllarýn baþlarýnda Anadolu’nun yoksul bir köyünde geçiyordu ve Ilgaz’da tam bizim hikayemize hizmet ediyordu ve bir plato gibi kullanabildik köyü. Bu köyden olan Baþbakanlýk’ta çalýþan Feridun Terzioðlu sayesinde oldu bunlar sað olsun.
- Siyasi bir geçmiþiniz var ilk filminizde bu yönünüzü filme belirgin bir þekilde yansýtmamanýzýn sebebi nedir?
“Dünya siyasetinin gözü kör olsun” diye baþlasam çok mu isyan etmiþ olurum?
BASKI HER ZAMAN VARDI YENÝ BÝR DURUM DEÐÝL KÝ!
- Son dönemde Uygur Türkleri’ne yapýlan baskýlar ortada ve ülkemizde büyük tepki çekiyor, bu konuda bizi aydýnlatabilir misiniz?
Anlamýyorum herkes neden ‘son dönem’ diyor. Uygur Türkleri için son dönemin 1949 senesi Komünist Çin Hükümeti’nin Doðu Türkistan’ý iþgal etmesi ile anýlmasý lazým! Türkiye’de 2009 senesinde Çinlilerin Ürümçi’de yaptýðý katliamdan sonra baþladý ama bu hep vardý.
- Çin tarihini sinemada sürekli seyrediyoruz, Moðolistan’ýn bile kendi tarihini anlattýðý son dönem baþarýlý filmleri var. Osmanlý imparatorluðu öncesi Türkmen tarihimizin sinemamýzda neden göremeyiz?
Bu sorunuza cevabým beni yanlýþ anlayýp birçok kardeþimizi, arkadaþýmýzý kýzdýrabilir ama Türkiye’de Türkçülük zayýf.
