Ülkemiz, son 12 yýlda istikrarlý ekonomisi ve Ak Parti hükümetlerine duyulan güvenle birlikte hýzlý bir büyüme sürecine girmiþ ve buna baðlý olarak ta yabancý yatýrýmcý sayýsý artmýþ, istihdam olanaklarý ile yoðun yabancý iþgücü göçü alan bir ülke haline gelmiþtir. Son yýllarda ise ülkemize çeþitli nedenlerle gelen göçmen sayýsýnýn artmasý, yabancý yatýrýmlarýn teþvik edilmesi ve ülke ekonomisinin nitelikli iþçiye duyduðu ihtiyaç yanýnda ulusal ve uluslararasý mevzuata uyum gerekliliði yabancý istihdamýna iliþkin mevzuatýn yeniden düzenlenmesini ve bu konuda bir politikanýn oluþturulmasýný gerekli kýlmýþtýr. Özellikle global-uluslararasý- büyük þirketlerin üst düzey yabancý sayýsýnýn artmasý, diðer bir çok ülke ve bölgenin Türkiye’den yönetilmesini saðlamýþ. Her yýl Türkiye’ye çalýþma amaçlý gelen yabancýlar ve buna baðlý olarak Çalýþma ve Sosyal Güvenlik Bakanlýðýna yapýlan baþvuru sayýsý artmaktadýr. Her yýl Türkiye’ye çalýþma amaçlý gelen yabancýlar ve buna baðlý olarak bakanlýða yapýlan baþvuru sayýsý artmaktadýr. 2003 yýlýnda yýllýk 7 bin olan baþvuru sayýsý 2009 yýlýnda 10 bin iken 2013 yýlýnda 55 bin olmuþtur ve 2014 yýlý sonu itibariyle bu sayý 62 bin olmuþtur.
Burada özellikle bakanlýðýn yabancý iþlemlerindeki olaðanüstü emek ve çabasý için de burada görevli bakanlýk personeline de teþekkür etmek gerekiyor. 2014 yýlýnda çalýþma izni verilenlerin uyruklarýna baktýðýmýzda, 165 ayrý ülkeden gelen yabancýnýn ülkemizde çalýþma izni alarak çalýþtýklarý görülmektedir. Baþvuru sayýsýnýn bu kadar artmasý, Türkiye’nin artan gücü ve bir çok global þirketin yönetim merkezini Ýstanbul’a taþýmasýyla birlikte artan yabancý çalýþan sayýsýna baðlýdýr. Türkiye’ye gelen yabancý çalýþan sayýsýndaki artýþta en önemli faktörün son yýllarda saðlanan ekonomik istikrar ve geliþmeyle uyumlu istihdam fýrsatlarýnýn artýþý olduðu görülmektedir.
4817 sayýlý Yabancýlarýn Çalýþma Ýzinleri Hakkýnda Kanun çýkarýldýðý dönemin ihtiyaçlarýna göre hazýrlanmýþ bir prosedür kanunu olmasýnýn yanýnda Ýçiþleri, Dýþiþleri ve Çalýþma ve Sosyal Güvenlik Bakanlýðý’nca yapýlacak üç ayrý iþlem neticesinde izinleri geçerli hale getiren ve uzun bürokratik süreçleri gerektiren düzenlemeler içermektedir. Bu nedenle Yabancýlarýn Çalýþma Ýzinleri Hakkýnda Kanun artýk günümüz koþullarýnda ihtiyaca cevap verememektedir. Kaldý ki 6458 sayýlý yabancýlar ve Uluslararasý Koruma Kanunu’nun 11.11.2014 tarihinde yürürlüðe girmesi ile mevcut kanunda bulunan iþ ve iþlemlere iliþkin hususlarýn önemli bir kýsmý iþlevsiz hale gelmiþtir. Ayrýca ülkemize de diðer ülkelerden gelen yabancý öðrencilerin ülkemizde 3 ay staj yapmasýnda yaþanan sýkýntýlarýn da çözülmesi önemli bir geliþme olacaktýr.
Gerek ulusal mevzuat gereði yeni üstlenilen görev ve sorumluluklarýn yerine getirilmesi gerekse uluslararasý mevzuata uyum saðlanmasý gerekliliði; yabancý istihdamýna iliþkin, alanýnda uzmanlaþmýþ idari bir teþkilatýn kurulmasýný da kapsayan, yeni bir kanun ihtiyacýný doðurmuþtur. Bu kapsamda, yabancý yatýrýmcýlarýn ülkemize çekilmesi ile nitelikli yabancý çalýþanlarýn istihdamýna yönelik politikalarýn geliþtirilmesi amacýyla Yabancý Ýstihdamý Kanunu Tasarýsý hazýrlanmýþtýr.
Bu Tasarýnýn yasalaþmasýnýn, Türkiye’nin Dünya ekonomisinde söz sahibi ülkeleri arasýnda yer almasýný 2023 hedeflerine ulaþýlmasýna önemli katký saðlayacaðý öngörülmektedir.Yabancý Ýstihdamý Kanunu ile yapýlmasý tasarlanan deðiþiklikler ve getirilmesi düþünülen yenilikler aþaðýda sýralanmýþtýr:
-Yabancý istihdam politikasýný belirleme görevi Çalýþma ve Sosyal Güvenlik Bakanlýðýna verilmektedir.
-Yabancý istihdam politikasýna iliþkin önerilerde bulunmak üzere kamu kurumlarý ve özel sektör temsilcileri ile iþçi ve iþveren kuruluþlarýnýn, akademisyenlerin katýlýmýyla Yabancý Ýstihdamý Danýþma Kurulu oluþturulacaktýr.
-Bakanlýk bünyesinde, bu Kanunu ilgili tüm kurum ve kuruluþlarla iþbirliði ve koordinasyonu saðlayarak uygulayacak Yabancý Ýstihdamý Genel Müdürlüðü kurulacaktýr.
-Çalýþma izinleri baþvurusu yapýlmasý ve deðerlendirilmesinin yaný sýra yabancý istihdamýnýn etkilerinin izlenmesi ve ilgili diðer kurumlarla tam entegrasyonu saðlayacak Yabancý Ýstihdamý Baþvuru, Deðerlendirme ve Ýzleme Sistemi kurulacaktýr.
-Yeni dönemde, farklý kurumlarca verilen çalýþma izinleri tek elden verilerek, uygulama birliði saðlanacaktýr.
-Puanlama sistemi oluþturularak çalýþma izni baþvurusunun deðerlendirilmesine iliþkin objektif kýstaslar getirilecektir.
-Özel yeterlilik gerektiren bazý mesleklerde ilgili Bakanlýklardan mesleki yeterliliðe dair olumlu görüþ alýnmasýna devam edilecek, bu ön izin uygulamasý elektronik anlamda geliþtirilerek daha hýzlý ve efektif hale getirilecektir.
-Ülkemize önemli yatýrýmlarda bulunacak veya nitelikli personel sayýlan yabancýlar için, þirket ortaðý veya yönetim kurulu üyesi yabancýlara baðýmsýz çalýþma izni ile çalýþabilme imkaný getirilecektir.
-Yabancýnýn eþ ve çocuklarýna en az beþ yýl sonra çalýþma izni verilebilmesi uygulamasý kaldýrýlacaktýr.
-Belirli þartlara baðlý olarak, kamu yararýna çalýþacak yabancýlara muafiyet belgesi alarak çalýþabilme imkaný getirilmektedir.
-Ülkemize önemli yatýrým yapan yabancýlara ilk baþvuruda bir yýllýk süre þartý aranmaksýzýn çalýþma izni verilecektir.
-Lisans ve ön lisans öðrencilerine kýsmi süreli çalýþmasýna imkan verecek þekilde yurtiçinden çalýþma izni baþvurusunda bulunma hakký saðlanacaktýr.
-Bilim adamý/araþtýrmacýlar ile kamu ve özel sektörün AR-GE merkezlerinde istihdam edilecek nitelikli yabancýlara süre ve þartlarda kolaylýk saðlanacaktýr.
-Genel olarak, 6458 sayýlý Yabancýlar ve Uluslararasý Koruma Kanunu ve diðer mevzuatta yer alan yabancýlara ve yabancýlarýn çalýþmasýna iliþkin hükümlere uyum saðlanmaktadýr.
-Kanun kapsamýnda görev, sorumluluk ve temsil görevlerini uygulayacak uzmanlaþmýþ bir birim olarak Yabancý Ýstihdamý Genel Müdürlüðü kurulacaktýr.
