Besinlerden alýnan yað; vücudun temek enerji kaynaðýdýr ve vücudumuzda çoðu trigliserit olarak adipoz dokuda tutulur. Vücutta yað; derialtý ve depo yaðlar ile öz (esansiyel) yaðlar olarak iki þekilde depolanýr. Deri altý yaðlar vücudu saran derinin altýndaki yað tabakasýdýr. Derialtý yað tabakasý (adipoz doku) olup vücut ýsýsýnýn korunmasýný saðlar ve vücuttaki yað miktarýnýn büyük çoðunluðunu oluþturur. Depo yaðlarýn ise toplanma bölgeleri yapýsal, yöresel ve yapýlan fiziksel aktiviteye göre deðiþmekle beraber, erkeklerde özellikle karýn bölgesinde, kadýnlarda kalçalarda bulunur.
Vücutta olmasý gereken minimum yað miktarýnýn üzerindeki yaðlar depo yaðýna dönüþür. Kadýnlarda yað oraný yüzde 15-20, erkeklerde ise yüzde 10-12’dir. Depo yaðlar (adipoz doku) kahverengi ve beyaz yað dokusu olmak üzere iki çeþittir.
Kahverengi yað deposu: Yetiþkinlerde azdýr, 10-13 yaþýndan sonra çoðu beyaz yað karakterini alýr. En büyük özelliði beyaz yað dokusunda bulunmayan demir içeren sitokrom pigmenti içermesidir. Düzenli egzersiz ve iklime baðlý olarak kahverengi yað aktivitesinin artabileceði belirtilir. Kahverengi yaðlar canlýlarda ýsý üretici olarak bulunur, soðuða karþý koruyucu ve yað asitlerinin oksitlenmesi ile oluþan enerji ýsý enerjisine dönüþür. ATP sentezi olmadan yüksek oranda ýsý üretir. Böylece soðukta titreme olmadan ýsý üretimi gerçekleþir.
Beyaz yað deposu: Vücudun her yerinde bulunan beyaz, kýlcal damar içermeyen yað dokusudur. Ýçerdiði karoten nedeniyle rengi açýk sarýdýr. Vücuda enerji için trigliseritlerin parçalanmasý sonucu oluþan yað asitleri, karaciðer ve kasa gelerek okside edilir. Þiþmanlýk var olan bu beyaz, yumuþak yað dokusunun artmasý ile oluþur. Yað hücrelerinin çapý ve miktarý 4-5 misli artabilir. Vücutta fazla yað birikiminin nedeni çocukluk çaðýndaki hatalý beslenme ve eksik egzersizdir.
Vücut yaðýnýn yetersizliðinde:
Üþüme,
Yaðda çözünen vitamin yetersizlikleri,
Çabuk hastalanma,
Hormonal dengesizlik,
Tansiyon bozukluðu oluþur.
Yaðlarýn görevleri:
Yaðda çözünen vitaminlerin emilim ve taþýnmasý,
Yüksek enerji kaynaðý,
Elzem yað asidinin vücuda alýnmasý,
Soðuða karþý vücut ýsýsýnýn korunmasý,
Tokluk hissi vermesi
Destek görevi görmesidir.
Vücut yaðýnýn fazlalýðýnda:
Vücut ýsýsýnýn çabuk artmasý,
Kaslarda zayýflama,
Eklem deformitesi,
Þekil bozukluðu,
Þeker hastalýðý,
Yüksek tansiyon,
Kemiklerde þekil bozukluðu,
Hormonal dengesizlik,
Çabuk yorulma,
Performans bozukluðu oluþur.
