Yaðmur bekliyoruz dört gözle... Yüzde 30-40 doluluk oranlarýna gerileyen içme suyu barajlarýnýn ardýndan herkesin gözü kulaðý yaðýþ öngörülerinde. Hatta bu aralar yaðýþ getiren sistemlerin Ýstanbul’u es geçiyor olmasý da ilginç bir konu. Atmosferik engellemeler, her geçen gün daha çok betonlaþan Ýstanbul’daki þehir ýsý adasý etkisi ve artan toz miktarý yaðýþ oluþumunu engelliyor gibi görünüyor. Bu satýrlarý okurken biraz moraliniz bozulabilir ama bu sene normalden fazla yaðýþ olmayacak. Kolombia Üniversitesi’nin uzun süreli hava tahminlerini inceledim. Her üç aylýk süre için yaðýþ ve sýcaklýk modellemeleri bizim için pek de iç açýcý deðil. Þubat-mart-nisan aylarýnda Türkiye’nin tamamýnda normaller civarýnda yaðýþ olacaðý öngörülürken, hava sýcaklýklarý normallerin oldukça üzerinde geçeceði tahmin ediliyor. Özellikle baharda artan buharlaþma miktarý da dikkate alýndýðýnda, barajlarýn durumu yazýn ya da önümüzdeki yýl ne hale gelir bilinmez.
YAÐIÞ TOPRAÐA ULAÞMIYOR
Dünyadaki su miktarý sabittir aslýnda. Fakat suyun fiziksel formunu deðiþtirip gaz formuna dönüþerek yer deðiþtirmesi ve daha sonra yaðýþ haline dönüþerek içme suyu kaynaklarýndan uzaklaþmasý, denize ya da okyanuslara karýþmasý kaybedilmesi anlamýna geliyor. O nedenle sadece yaðýþýn azalmasý ve meteorolojik kuraklýk deðil, buharlaþma da ciddi bir su kaynaðýnýn kaybolmasý demek. Hava sýcaklýðýnýn yükselmesi de yaðýþ miktarýndan baðýmsýz þekilde, buharlaþmanýn artacaðý ve içme suyunun daha fazlasýnýn kaybedileceði anlamýna geliyor.
Bunu engellemek için beton alanlarýn azalmasý, yaðýþýn topraða direkt temasýnýn saðlanmasý gerekiyor. Topraða düþen yaðýþ yeraltý suyuna ulaþarak içme suyu kaynaklarýna ulaþabiliyor fakat beton alanlara ulaþan yaðýþ doðrudan kanalizasyona ve oradan da denize deþarj ediliyor. Özellikle içme suyu havzalarý çevresindeki tüm beton yapýlarýn kaldýrýlmasý, aðaçlandýrma çalýþmalarý yapýlmasý, olabildiðince beton alanlarýn doðal toprak yapýsýna dönüþtürülmesinin saðlanmasý gerekiyor... Aksi halde içme suyu kaynaklarý azar azar kaybedilmiþ olacak.
Tabii ki sonbahar dönemi yaðýþlarýndan umutluyum ama yine de bu yaz için tedbirli olmaya þimdiden baþlasak fena olmaz. El yýkarken, sifonu çekerken, otomobil yýkarken, bahçe sularken ve duþ alýrken aþýrý su kullanýmýnýn önüne geçilmesi gerekiyor. Tarýmsal faaliyetlerde de suyun ölçülü kullanýlmasý þart.
Yoksa sýcak geçeceði þimdiden bilinen, rekor sýcaklýklara yeni rekorlarýn ekleneceði bir yaz dönemi olacaðýna göre, susuzluk hala büyük risk ve sanýrým bizim yaðýþ beklentilerimiz yine baþka bahara kalmýþ gibi görünüyor.
