Açýkçasý beni ismiyle kendisine çekmiþti. Bir toplantýlarýna katýlmýþ, buradaki notlarýmý da sizlerle köþe yazýmda paylaþmýþtým. Yer darlýðýndan o gün tarif verememiþtim ama sözüm söz! Ýþte karþýnýzda Yaðmur Böreði.Bilinçsiz ve eksik eðitimle topraðý hoyratça kullanýyoruz. Kuraklýk, küresel iklim deðiþikliði kapýya dayandý. Dünyada bugün 12 milyar insana yetecek kadar yemek üretiliyor. Oysa 7 milyar kiþiyiz. Bu iki kat üretime karþýn, dünyada 800 milyon kiþi açlýk çekiyor. Dengesiz daðýlým bir tarafa, yanlýþ beslenme sebebiyle dev gibi büyüyen saðlýk sorunlarý hak getire. Tüm bunlar açýkça gösteriyor ki yemek konusunda açgözlüyüz ve üretim-tüketim konusunda ciddi yanlýþlarýmýz var. Bazýlarýmýz ise raydan çýkmak üzere olan bu treni doðru sürmeyi hedefliyor. Yaðmur Böreði’nin kurucusu Ayfer Yavi de onlardan biri. Yaðmur Böreði, Slow Food Hareketi’nin Türkiye’deki ayaklarýndan biri. Peki Slow Food Hareketi nedir? Yaðmur Böreði kimdir? Gelin bu insanlarý yakýndan tanýyalým, sonra da sözümüzü tutup bu isme hayat veren böreðin tarifini paylaþalým.
1986 YILINDA KURULDU
Ayfer Yavi, 2007’de Açýk Radyo’da Yaðmur Böreði adýnda bir yemek programý yaparken Carlo Petrini’nin Türkiye’ye geldiðini duyuyor ve onunla bir röportaj yapýyor. Carlo Petrini, fikirlerini hayata geçirmek üzere 1986’da yola çýkan, geleneksel yemeklerin ve biyolojik çeþitliliðin korunmasýna kendini adayan, Slow Food Hareketi’ni baþlatan gazeteci, sosyolog. Yavi, onunla tanýþtýðý gün için “O gün hayatým deðiþti” diyor ve Petrini’yi “Hayat felsefemin kahramaný o” diye tanýmlýyor.
Yavi, Petrini ile tanýþtýktan sonra Slow Food Hareketi’nin nasýl yürüdüðünü öðrenmeye baþlýyor ve þu an 70 resmi üyesi olan Yaðmur Böreði adlý birliði kuruyor. Yaðmur Böreði, hýzla tükenen ve yozlaþan geleneksel tatlarýmýz ve üretimimlerinin korunmasý, gelecek kuþaklarýn bilinçlenmesi adýna tüm diðer Slow Food birlikleri gibi projeler geliþtiriyor, hayata geçiriyor. Toplam bin 500 ilköðretim öðrencisinin faydalandýðý ‘Tohumdan Sofraya’ adýndaki eðitim projeleri en önemlilerinden biri. Beþiktaþ Belediyesi sponsorluðunda ve ÇEKÜL Vakfý tarafýndan desteklenen bu program, Ýtalya Slow Food tarafindan Türkiye’de resmi olarak kabul gören ilk eðitim projesi olma özelliðini taþýyor. Bunun yaný sýra yerel ve semt pazarlarýnýn korunmasý adýna çalýþmalar yapýp bilgileri envarterliyor, yerel yemek kültürü ve yerel tohumlarýmýzýn korunmasýný amaçlarken elbette GDO’ya “Hayýr” diyorlar.Yaðmur Böreði sitesinden de takip edebileceðiniz organizasyonlarda genellikle mübadele yemeklerini paylaþýyorlar. Yavi “Bu yemekler bizleri ayrýþtýrmýyor, tam tersine bizleri birleþtiriyor” diyor. Emin olun onlarýn sofrasýndaki yemeklerin tümünün bir hikayesi var...
Arnavut usulü kolay pýrasa böreði
Balkan kültürü, yemeklerinin piþtiði ama ne yazýk ki dilinin öðretilmediði bir evde büyüyen Ayfer Yavi, için Arnavut demek pýrasa demekmiþ. Böyle olunca Selanik doðumlu annesinin börekleriyle Berat doðumlu babamýn pýrasa sevdasý mutfak kokularýna da karýþmýþ. El açmasý pýrasa böreði de iþ hayatýnýn girdabýna girince mahalle yufkacýsýndan alýnan hazýr yufkalarla þekillenmeye baþlamýþ.
Malzemeler: l 4 yufka l 125 gr tereyaðý l 2 yumurta
Ýçi için: l Yarým kg pýrasa l 1 yumurta l 1 çorba kaþýðý tatlý biber salçasý l kýrmýzý pul biber l karabiber l tuz.
YAPILIÞI: Kýymayý teflon tencerede önce yaðýný býrakmasý için kýsýk, sonra orta hararetli ateþte devamlý karýþtýrarak kavurun. Kýymanýn rengi pembeleþince ince doðranmýþ pýrasa, tuz, kýrmýzý pulbiber ve karabiberi ekleyin.
Pýrasalarýn rengi dönünce tencerenin altýný kapatýp kenara alýn, içine bir yumurta kýrýn ve hýzlýca çýrpýn, soðumaya býrakýn. 125 gr yaðý eritin, kaynamamasýna dikkat edin. Sýcakken içine yumurtalarý birer birer kýrarak hýzlý bir þekilde karýþtýrýn. Yað sýcak olduðu için yumurtalar hýzlý karýþtýrmassanýz piþebilir.
Yufkalarý üst üste düz bir zemine yayýn. Ortadan ikiye kesin. Yarým ay þeklini alan yufkaya 1-2 yemek kaþýðý yaðlý yumurtalý iç karýþýmý mutfak fýrçasý yardýmýyla iyice sürün.
Özellikle yarým daire þeklindeki kenara açýlmasýný onlemek için iyice yedirin. Uzun kenarýna boydan boya hazýrladýðýnýz pýrasalý kýymalý içi yayýn. Yufkayý geniþ tarafýndan baþlayarak rulo haline getirin. Patlamamalarýna dikkat ederek, önceden yaðladýðýnýz fýrýn tepsisine gül þeklini vererek dolayarak yerleþtirin.
Pýrasalý içi paylaþtýrarak yufkalarý ayný þekilde rulo halinde gül göbeðe kaldýðý yerden dolamaya devam edin. Kalan yumurtalý, yaðlý karýþýmý hazýrladýðýnýz böreðin üzerine fýrçayla sürün. Böreðinizi çörekotu veya susamla süsleyin. Önce 200 derecede 10 dakika daha sonra 170 derecede üzeri kýzara kadar yaklaþýk 30-35 dakika piþirin.
Yapýlýþ yýlý 1925
Yýl 1925... Ayfer Yavi’nin dedesi Selanik mübadili Hüseyin Efendi Ýstanbul topraklarýna ayak basalý bir yýl olmuþ. Büyük þehirde yaþamak istemeyince Silivri yakýnlarýndaki Çanta Köyü’nde Rumlardan kalan koskoca bir köþk ve ekip biçeceði araziler verilmiþ kendisine. Hüseyin Efendi, bu yeni topraklarý tanýmak, verimini artýrmak için uðraþmýþ. Yaz aylarýnda haftalarca yaðmur almayan yörede halkýn çýktýðý yaðmur duasý sonrasý, dualarýn kabulü için daðýttýlan bu börekler (yaðmur börekleri) torununun içinde yer aldýðým uluslararasý hareket Slow Food’un birliklerinden birinin ismi oldu.
Malzemeler: l 1 kg kepeði alýnmamýþ un l 1 tatlý kaþýðý tuz l 200 gr tereyaðý l 3 yumurta l 1 bardak süt l Aldýðý kadar su
YAPILIÞI: Malzemeleri karýþtrýn ve tereyaðýnýn yarýsýný da ilave ederek gevþek olmayan bir hamur yapýn. Hamurun üzerine nemli bir bez kapatýp iki saat dinlendirin.Mandalina büyüklüðünde bezelere bölünen hamuru oklavayla açýn. Ýyice ýsýnmýþ olan sacýn üstünde kalan tereyaðýndan sürerek altý-üst piþirin. Ýçine istediðiniz malzemeyi koyarak servis edebilirsiniz.
