Bir çiy tanesi denize düþünce mi oluþur inci, Hindu felsefesinde inanýldýðý gibi? Gerçekten dolunayda oluþan inciler daha mý deðerli? Týpký atmosferle ilgili efsanelerin bitmiyor oluþu gibi inci de pek çok farklý inanýþýn ilham kaynaðý olmuþ çok uzun yýllar... Antik Yunan Dönemi’nde denize düþen her yýldýrýmýn bir inci tanesi oluþturduðuna inanmýþ insanlar. Romalýlar ise “Deniz kýzlarýnýn gözyaþý” demiþler inciler için. Nisan yaðmurlarý döneminde, herbir yaðmur damlasýnýn istiridyelerin içine girerek birer inci haline geldiðine inananlar bile olmuþ.
Bir inci tanesi ve bir yaðmur damlasý birbirine ne kadar benziyor olabilir ki? Maddi deðerlerinin birbirinden çok farklý olduðu günümüz deðerlerine göre belirgin þekilde ortada. Biri bizim için ne kadar paha biçilmezse diðeri o kadar deðersiz ve sýradan. Peki benzerlikleri nereden geliyor?
Ýstiridye gibi kabuklu deniz canlýlarýnýn içine giren bir kum tanesiyle baþlýyor aslýnda serüven. Parazit, kum tanesi gibi yabancý bir maddeyi kabuðunda istemeyen istiridye etrafýný kabuk iç yüzeyindeki salgý bezi tarafýndan salgýlanan sedefle kaplamaya baþlýyor. Ve inci tanesi kendiliðinden oluþuveriyor. Bir yýl gibi uzun bir zamanda oluþan inci tanesi büyüyüp belirli bir boya gelince, istiridye onu kolaylýkla kabuðundan dýþarý atabiliyor. Ýstiridyenin kendini koruma mekanizmasý bizim için birer mücevhere dönüþüyor.
PAHA BÝÇÝLEMEZ
Yaðmur damlasý da týpký inci tanesi gibi oluþuyor. Atmosferde toz, kum, kirletici partiküllerinin genellikle çaplarý 0.001 milimetreden daha küçük olanlarýnýn (ki bunlarý yoðuþma çekirdeði olarak adlandýrýyoruz) üzerinde su buharýnýn yoðuþmasýyla oluþuyor bir yaðmur damlasý. Yoðuþma çekirdekleri üzerinde biriken ve o çekirdeðin etrafýný saran su buharý da kendi incilerini oluþturmuþ oluyor bulut içinde. Belli büyüklüðe gelince de yer çekimiyle yere iniyor yaðmur damlalarý birer birer. Tüm bu süreç, 15-20 dakika gibi kýsa bir zamanda tamamlanýyor. Doðanýn efsanelerdeki gibi hatta belki de daha büyüleyici þekilde mucizeleri devam ediyor aslýnda. Bir yýlda yani yaklaþýk 525.960 (526 bin) dakikada oluþan mucize, paha biçilemeyen inciyken, 15 dakika gibi kýsa bir sürede ve inciyle ayný þekilde oluþan mucize de yaðmur damlasý iþte.
Susuz yaz kapýda
Geleceðe dönük tahminler dünyayý bekleyen en büyük sýkýntýlarýn baþýnda temiz su kaynaklarýnýn azalmasý olduðunu gösteriyor. Son yýllarda yaþanan bol yaðýþlý günler sayesinde susuzluk günlerini unuttuk. Susuzluk hafýzalarýmýzdan silinince, su da artýk eski önemini yitirdi pek çoðumuz için. Fakat hava ve su arasýndaki sýcaklýk farkýnýn en yüksek olduðu dönemin baþýndayýz. Önümüzdeki günler buharlaþmanýn en yüksek olduðu yani barajlarda su kaybýnýn en çok yaþanma ihtimalinin olduðu günler...
Ýklim deðiþimi sebebiyle her geçen gün ýsýnan dünyada, özellikle Güneydoðu Anadolu ve Akdeniz Bölgeleri için kuraklýk çanlarý çalarken, Fýrat ve Dicle nehirlerinin su potansiyelinin yüzyýlýn sonunda yüzde 20-30 azalacaðý öngörüleri çoktan yapýlmaya baþlandý. Sýcaklýk artýþý sebebiyle kar örtüsünün erken eriyeceði, nehirlerin debilerinin en yüksek olduðu dönemin bir ay öne geleceði belirtiliyor. Buharlaþmanýn yüksek olduðu bu dönemde daha fazla su kaybýnýn yaþanacaðý, dolayýsýyla gelecekte nüfus artýþý sebebiyle daha fazla suya ihtiyacýmýz olacakken, mevcut durumdan daha az suyumuz kalacaðý yapýlan projeksiyonlarýn somut sonuçlarý arasýnda yer alýyor. Belki de þimdiden su politikalarý konusunda ülke genelinde tek elden yönetilen birlikler oluþturmalý ve olasý susuzluða çözüm arayýþlarý için çalýþmalýyýz. En azýndan suyun ileride bizim için ne kadar önemli ve deðerli hale gelebileceðini düþünerek, þimdiden önemsemeye baþlayabiliriz. Ýnci kadar olmasa da yaðmur damlarý da deðer verilmeyi hak etmiyor mu, ne dersiniz?
