Beðenmediðiniz bir olaya gösterdiðiniz tepki olayýn küçülmesi bir yana büyümesine de yol açabilir. Son yýllarda yaþadýðýmýz Kürt sorunu buna örnektir. Þu sýrada hükümet sorunu çözmek için bir takým giriþimlerde bulunurken geçmiþte bu olayý incelemek ve çözüm aramak yerine þiddet kullanmayý savunanlar þu anda hükümeti bölücülere yumuþak davranmakla suçluyor. Oysa bu sorun geçmiþte barýþ yoluyla çok daha kolay çözülürdü. Barýþçý çözüme karþý çýkan, Kürtleri dýþlayan, hatta 1990’larda þiddet kullanarak olayý etkisiz hale getirmek istedikleri halde sorunun geniþlemesine sebep olanlar bugün de hükümeti bölücülükle suçluyorlar. Bu kiþiler daha fazla oy almaya çalýþýyorlar, çünkü siyasetten anladýklarý ülkeyi daha güçlü ve müreffeh kýlmak deðil kendilerinin siyasi kiþilere saðlanan refah ve imtiyazlardan faydalanmasýný saðlamaktýr.
***
Bu sorunla çýktýðý günden beri ilgileniyorum. Çözüm hakkýnda düþüncem þöyleydi: Bölge diðerlerine göre daha az geliþmiþti ve diðer bölgelerle ekonomik iliþkisi çok sýnýrlýydý. Ýlk yapýlacak iþ ekonomik geriliklerini ortadan kaldýrmaktý. Bunun çözüm yolu sanayileþmeden geçer ama bu epey zaman alýr ve bölge halký bu iþe katýlamaz diyerek iþe tarýmla baþlanmasýnýn gerektiðini düþündüm. Bölgede hayvancýlýk teþvik edilmeli ama bu iþ en ileri metotlarla yapýlmalýydý. Ýlk önce tarýma dayalý sanayi kurulabilirdi. Bu arada toprak mülkiyetinin az sayýda kiþide olduðunu düþününce desteklenecek kiþilerin topraksýzlar olmasýnýn uygun olacaðýný düþündüm ve bunlara açýlacak kredi kadar tarým ürünü, borcu kapatmak için diðer bölgelere gelecekti. Böylece bölgenin diðerlerinden uzak kalmasý önlenecekti. Çevre ülkelere kaçakçýlýk yoluyla hayvan sevkiyatý duracak bunlarla ticaret yapýlmasýnýn alt yapýsý hazýrlanacaktý. Bu yapýnýn aðalar kontrolünde olmasýna izin verilmeyecek ve sýradan insanlara kredi verilecekti. Bu nakit olarak deðil, aldýklarý yatýrým mallarýnýn bedeli olarak verilecekti.
Bölgedeki sosyal yapý aðalýk düzeniydi. Bu yapý deðiþmeli ve piyasa düzeni kurulmalýydý. Bu aðalarýn ekonomik gücünü kaybetmesine sebep olmayacaktý. Eskiden aða olan kiþi þimdi müteþebbis olacak ve yeni müteþebbislerle rekabet edecekti. Bu sorunlar bölgesel deðil bütünün sorunlarý olarak tanýmlanacaktý. Bölgedeki eðitim sosyal bilimlerden çok endüstriyel ve sanata yönelik olacaktý. Mesela kýzlar için týp alanýný tavsiye ettim ve doktorluk yanýnda saðlýk personeli olmalarýný önerdim.
***
Þunu söylemek istiyorum. Sorun sadece siyasi söylemlerle çözülmez. Buradaki insanlarýn hayatlarýndan memnun olacaklarý bir ortam yaratmak ve buraya tayin edilen personelin zorunlu hizmet yaptýðý, çünkü burada hayatýn zor olduðunu kabul edip çözüm üretmemek dönemi sona ermelidir. Ancak böyle bir çözüme yöneldiðinizde milliyetçiler ülkenin bir yerindeki fakirleri bulup haksýzlýk yapýldýðýný söyleyecektir. Bu da insanlar arasýnda soy farkýna dayanarak farklý davranýlmasýný istemek demektir. Yani ülkemiz sadece iyi savaþan olmaktan çýkmalý, insani deðerlere önem veren ama güç kullananlara karþý en sert davranacaðýný söylemeli ve politikalarýný buna göre belirlemelidir. Bu mücadelenin sýnýrlarýnýn çok boyutlu olduðunu gösterir ve baþarýnýn hepsinde olmasýný gerekir. Bugün hükümetin izlediði politika bu yöndedir.
