Hepimizin "ne olacak bu iþin sonu" diye sorduðumuz yapay zekâ meselesinde güncel bir geliþme oldu. BM Genel Sekreteri bundan bir yýl önce Yapay Zekâ Zirvesinde yaptýðý konuþmada "gelecek, bugün gibi yavaþ olmayacak..." demiþti... Gelecek, geldi sanýrým. Hem de bu yýl...
AB, yapay zekâ konusunda bir düzenlemeyi kabul etti. Bu bir ilk. Fiili durumu hukuki aþamaya getiren önemli bir dönemeç. Böylece ilk çerçeve mevzuat hayatýmýza girdi. Peki þimdi ne olacak? Özetle þunlar yeni gündemlerimiz artýk:
* Güvenlik güçleri tarafýndan biyometrik tanýmlama sistemlerinin kullaným alanlarýný sýnýrlanmasý,
* Ýnsan haklarýna aykýrý yapay zekâ uygulamalarýnýn yasaklanabilmesi, * Ýçeriði "deepfake" olan uygulamalar ve görüntülerde bunu belirtme zorunluluðu,
* Yapay zekâ sistemlerine hakkýnda þikâyet ve inceleme birimlerinin oluþturulmasý.
Yeni hukuki sorun ve tartýþma alanlarýmýz bunlar. Bu hukukun her alanýný etkileyecek. Delil, yargýlama ve suçla mücadelede yeni konsept gündeme gelecek.
Bu çerçeve, ülkelere etkisini kýsa zamanda görecek sanýrým. Bu düzenleme aslýnda nelerin yapýlamayacaðýný belirtiyor. Bu açýdan güzel. Ama yeterli mi belli deðil. Zira sýnýrý bilinmeyen bir konu bu... Yasaya iliþkin nihai kurallar, yapay zekâ uygulamalarýnýn insan haklarý testlerinden geçmesinin ardýndan Mayýs 2026'da yürürlüðe girecek...
Eylem Tok meselesinin açmazlarý
Hepinize tuhaf gelecek bir þey söyleyeyim. Eylem Tok'un oðlunu yurt dýþýna kaçýrmasý nedeniyle bir ceza almasý mümkün deðil. Bu arada baþka suç iþlemiþse, bunlarýn cezasý olacaktýr. Bu konuyu geniþ biçimde Star Açýk Görüþ'te yazdým, baðlantýsýný da yazýnýn sonuna býrakýyorum. Ancak bu konuda iki þeyi net görmek ve üzerinde düþünmek gerekiyor:
Birincisi, Türk Ceza Yasasýnýn 283 maddesi. Buna göre suç iþleyen bir kiþiye durumunun araþtýrýlmasý, kiþinin yakalanmasý, tutuklanma veya hükmün infazýndan kurtulmasý için imkân saðlamak suç. Kaçýrmak, saklamak, bildiði halde yerinin söylememek vb. Ancak bu eylemi ebeveyn yaparsa ceza almýyor. Nitekim maddenin son fýkrasý þöyle "Bu suçun üstsoy, altsoy, eþ, kardeþ veya diðer suç ortaðý tarafýndan iþlenmesi halinde, cezaya hükmolunmaz..." Delilleri yok etmek, zorla telefon alma, sahte belge vb. kullanma durumu veya kamuoyunda yer alan bahisleri için ceza almasý olasý ama kaçýrma nedeniyle cezasýzlýk hali var.
Ýkincisi ise meseleyi daha girift hale getiriyor. Fail çocuk ABD vatandaþý. Türkiye ile ABD arasýnda 1980 tarihli "Türkiye Cumhuriyeti ile Amerika Birleþik Devletleri Arasýnda Suçlularýn Geri Verilmesi ve Ceza Ýþlerinde Karþýlýklý Yardým Antlaþmasý" bulunuyor. Buna göre iade konusu zorunluluk olmaktan çýkýp "takdire dayalý" hale gelebiliyor. Bu da ciddi bir sorun. ABD, çocuðu ben yargýlayacaðým diyebilir. Teorik olarak bu mümkün... Kaldý ki FETÖ elebaþý baþta olmak üzere birçok iade dosyasýnýn, antlaþmadaki muðlaklýklar sebebiyle ortada kaldýðý vaki...
Rehberler yakýnýyor...
2022 yýlýnda Balkan turumuzda mihmandarýmýz olan kýymetli Abdulkadir Önüm ile sohbet ettik geçenlerde. Rehberlerin birtakým sorunlarýndan bahsetti. 6326 sayýlý yasa turist rehberliði mesleðine kabule, mesleðin icrasýna ve turist rehberliði meslek kuruluþlarýnýn kuruluþ ve iþleyiþine iliþkin temel yasa. Bu yasada yabancý dil kýstasýnýn kaldýrýlmasýnýn gündemde olmasý ile birlikte hem kalitenin düþeceði hem de rehberlik mesleðinin önemsizleþeceðinden yakýnýyorlar. Tur otobüslerinde rehberlik þartýnýn kaldýrýlmasý ile mali anlamda ciddi sorunlar yaþanacak. Kalkan vizeler, özellikle komþu ülkelerden gelecek rehberler ve bunlara nezaret edecek yerel rehberlerin olmamasý sorun doðurabilir. Rehberin niteliði kadar milliyeti de önemli. Bir propaganda aracýna dönüþebilme riski var. Bu konularda sahadan gelen sese kulak vermek doðru sonuç verir diye düþünüyorum...
Baðlantýlý yazým: "Hýsýmlýk hukuku nasýl iþler?" (Açýk Görüþ)
https://www.star.com.tr/acik-gorus/hisimlik-hukuku-nasil-isler-haber-1857525/
