Türkiye’nin Suriye ve Irak sýnýrlarý boyunca güvenli bölge, tampon bölge ya da uçuþa kapalý bölge istediði konuþuluyor. Kavramlar birbirine karýþmýþ durumda. Son olarak ‘Güvenli Cep’ bu kavramlara eklendi. ABD açýsýndan bütün bu kavramlarýn askeri ve siyasi olarak farklý anlamlarý var.
Genel olarak ABD, Suriye’de yalnýzca IÞÝD’i hedef alýp, Þam’a bulaþmamak istiyor... Þam’a bulaþýnca rejim deðiþikliði ve yeni Suriye’nin inþasý gündeme geleceðinden, ABD bu süreçlere hazýr deðil. Ayrýca Þam’a bulaþýnca Rus malý hava savunma sistemini ve hava kuvvetlerini saf dýþý býrakmak gerekiyor. Suriye üzerinde vekaletle bir ABD-Rusya savaþý da mümkün...
Öte yanda IÞÝD dahil her sorunun kesin çözümünün Þam’da ve Baðdat’ta bittiði herkesin malumu. Türkiye de haklý olarak belirsizlik ve istikrarsýzlýkla komþu kalmak istemiyor. Irak ve Suriye’deki çözülmeyi kim baþlattýysa, çözümü de onun bulmasý gerekiyor.
IÞÝD derken, Þam’ýn da gözönüne alýnmasý gereði Washington’dan da görülmekte. Beyaz Saray ve Demokrat yönetim siyaseten Þam sorununa uzak kalmaya ya da ötelemeye çalýþýrken, muhalefetteki Cumhuriyetçiler Þam’ýn da denkleme dahil edilmesini istiyor. Washington’daki son durumu birisi -Cumhuriyetçiler Suriye konusunda Obama’dan çok, Tayyip Erdoðan’a yakýnlar- diye özetlemekte. Cumhuriyetçiler, ki buna ayný çizgideki analist, uzman, profesör, emekli asker ve sair düþünce kuruluþu da dahil, Baþkan Obama’nýn yarým porsiyon savaþ kararlarýndan rahatsýzlar. Ýki taraf için de namlunun ucunda 2016 baþkanlýk seçimi var.
Demokrat partide önemli bir isim, Senatör Carl Lewin önceki gün parti çizgisinden ayrýldý ve Türkiye’nin güney sýnýrlarý boyunca bir tampon bölge kurulmasý ve de uçuþa kapalý bölge ilan edilmesini istedi. Lewin Senato’nun Silahlý Kuvvetler Komitesi’nin baþkaný. Önerisi, Türkiye’nin Suriye sýnýrý boyunca eni boyu belli bir tampon bölge ilan edilecek, bölgede siviller toplanacak, korumayý Türk askeri yapacak. Ve bölge ABD ve koalisyon uçaklarýnca havadan uçuþa kapatýlacak.
Senatör, bölgenin belirlenmesi ve havadan korunmasý þartý olmazsa, Türkiye’nin Suriye’ye asker sokmayacaðýný da söyledi. Zaten uçuþa kapalý bölgenin korunmasý, Ýncirlik’ten mümkün. Senatöre ek hatýrlatma yapalým: Türkiye’nin temel þartý, taþýn altýna herkesin elini koymasý.
ABD Genelkurmayýnýn sözlüklerinde iki terim var: Uçuþa Kapalý Bölge ve Tampon Bölge.
Senatör Levin geçen yýl da ABD Genelkurmayýndan Suriye harekat seçenekleri sormuþ, Genelkurmay Baþkaný Dempsey, Uçuþa Kapalý Bölge ve Tampon Bölgenin terchlerini þöyle anlatmýþtý:
Uçuþa Kapalý Bölge: Þam uçak kaldýramaz hale gelene dek, bütün uçaklarý havada ya da tercihan yerdeyken vurulur. Üsler, pistler, destek tesisleri, Þam’ýn bu bölgeyi tehdit edecek füzeleri bombalanýr. Bu bombardýman için yüzlerce uçak lazým. Maliyeti baþta ayda 500 milyon dolardýr, sonra ayda 1 milyara yükselir. Riski: Bombardýmanda ABD uçaklarý da vurulabilir.
Tampon Bölgeler: Türkiye ya da Ürdün sýnýrýndan Suriye’ye uzanan belirli coðrafi alanlar ilan edilir ve buralar silahla korunur. Bölgelerde muhalif askerler eðitilir, göçmenler toplanýr, buralardan yardým daðýtýlýr. Bu bölgelere Þam’ýn saldýrmasýna karþý sýnýrlý bir uçuþa yasak bölge ilan edilir. Bölgelerin sýnýrýnýn askerle korunmasý gerekir. Bunun da aylýk maliyeti 1 milyar dolardýr. Riskler yukarýdaki -Uçuþa Kapalý Bölge- ile aynýdýr, ayrýca Þam buralara füze atýp dar alanda çok kayýp verdirebilir. Ayrýca General, bu bölgelerde radikal gruplarýn da üs kurabileceðini öngörmüþ...
ABD Genelkurmay Baþkaný bu seçenekleri Senatör Levin’e yazdýðýnda IÞÝD ortada yoktu. O zamandan beri ABD Genelkurmayýnýn bu bölgelere bakýþýnýn deðiþtiðini sanmýyoruz. Yani ABD’den bakýnca Uçuþa Kapalý Bölge, savaþ demek. Zaten Þam ve de Moskova bu kavramlara karþý olduklarýný ilan ettiler. Ayrýca Uçuþa Kapalý Bölge ilan edince, altýndaki arazide ne yapýlacaðýný belirlemek gerekiyor.
Sonuçta, askeri planlarý yapýp uygulamak için önce siyasi karar almak gerekiyor. Türkiye de müttefiklerinden önce siyasi kararlýlýk ve bütünlüðü olan planlar bekliyor. Siz hele bir baþlayýn, sonra biz geliriz- çare olmuyor. Yarým porsiyonla çözüm bulunmuyor.
