Dünya üzerinde büyük bir deðiþim yaþanýrken bizi ne etkiler? Üstelik bu dönüþümün önemli bir yerinde isek sadece çevremizdeki olaylarý seyretmekle yetinemeyiz. Ýkinci Dünya Savaþýndan sonra oluþan yapý kayboldu ama yerine ne geldiði açýk deðil. Bu konuda iki yaklaþým vardýr. Dünyadaki devletler birer aktördür ve onlarýn davranýþlarýnýn tümü yeni bir yapý oluþturur ya da bana göre, dünya üzerinde büyük güçler yeni bir yapý oluþturmaya çalýþýr ve onun sonuçlarý yeni durumu gösterir.
Bireylerin düþünceleri kendi ülkelerinin, soylarýnýn ya da temel ilkelerinin dünyayý etkileyeceði biçimindedir. Mesela Suriye’yi yönetenler dünyayý etkilediklerini düþünürken, bu olay o devletin hiçbir projesine uymayan büyük güçlerin senaryolarý olabilir. Dünyada her ülkenin vatandaþlarý kendi ülkelerini önemli görür ve davranýþlarý ile dünyayý bir ölçüde etkileyeceðini düþünür. Temelde büyük güçler bu düþünceyi destekler ve her ülkenin bir etkisi olduðu düþüncesini yansýtýrlar.
Burada bir ülkenin vatandaþlarý deðil onlarý idare edenler ve yaþanan þartlar belirleyicidir. Mesela Mýsýr’daki iç savaþ Mýsýr’ýn yeni yapý içindeki yerini belirlemek için tezgahlanmýþtýr.
Buradan bazý ülkeleri çok büyüttüðüm, onlarýn devletinin ve halkýnýn dünyayý yönettiðini söylediðim sanýlýr. Oysa devletler önlerindeki imkanlarý doðru kullanýrsa yeni yapýlanmalarý belirleyen, en azýndan etkileyen konuma geçerler.
***
Türkiye’nin önümüzdeki dönemde nasýl etkileneceðini tahmin edelim. Siyasal yapýmýzdaki farklýlýklar diðer ülkelerle düþüncede birlik olmamýzý engeller. Muhalefet partilerimizden biri ayný soydan gelenleri birlikte yapmak arzusundadýr. Diðer soylardan gelenler ülkemizden uzak durur. Diðer muhalefet partimiz tarihten gelen bir ideolojiyi savunduðu ve en geçerli düþüncenin kuruluþ felsefemiz olduðuna inandýðý için yýllarýn getirdiði yenilikleri dýþlar.
Devlet kavramýný algýlamamýzda bir yanlýþlýk vardýr. Kurumlar kendilerini farklý hatta en güçlü görürler ve kendi aralarýnda rekabet bile oluþur. Türkiye güvenliðimizi saðlayan kurum olarak orduyu kabul eder ve diðerlerinin eylemlerinin güvenliði etkilemeyeceðini düþünür. Bu nedenle önümüzdeki günlerde ekonomiyi kullanarak bizi etkisiz hale getirmek isteyenler gözden uzak tutuluyor ya da onun davranýþlarýnýn güvenlikle ilgili olmadýðý düþünülüyor. Oysa kurulduðumuzdan beri bir savaþa girmedik ama büyük güçler ekonomiyi kullanarak bizi yönlendirdiler. Bu durum bizim ekonomi anlayýþýmýzdan ileri geliyor. Bize göre ekonomi rakamlarla tarif edilir ve anlaþýlýr. Mesela ihracatýmýz hýzla artmaktadýr ama ithalattaki artýþ da hýzlýdýr. Dýþ ticaretimiz bir sorunken baþarý sayýlmaktadýr. Bir ekonomi sadece rakamlarla deðerlendirilemez. Ayrýca bu rakamlarýn niteliðine bakmak lazýmdýr. Önümüzdeki dönemde, eðer bir operasyon düþünülürse, ekonominin kullanýlmasý söz konusu olabilir .
Yani dünyaya yeniden þekil verenler ülkemizdeki muhalefet anlayýþýný olumsuz karþýlayacak ve olaylara kahramanlýk ve vatanseverlik açýsýndan bakýp maddi unsurlara yer vermememiz olumsuz karþýlanacaktýr. Dünyadaki yerimiz ve iyi kullanýlýrsa insanlýða bakýþ açýmýz bölgeyle bütünleþmemizi saðlar. Ýyi yönetilirse imkanlarýmýz bugünkü yerimizi daha etkili bir konumla deðiþtirmemizi saðlar.
