Bilen biliyor: Yazýlarýmda kullandýðým kaynaklarý genellikle herkesle paylaþýyorum. Kaynaklarýma eriþmek isteyenlerin yapmalarý gereken çok basit: Star internet sitesi üzerinden yazýma ulaþýp mavi görünen sözcüðe ‘týklamak’...
THY’ye yapýlan saldýrýlarý iþlediðim son yazýmda baþka havayollarýnýn alkollü içecekle ilgili uygulamalarýna deðinirken bir listeden söz ettim; oradaki ‘liste’ sözcüðüne týklayan bilgiyi nereden aldýðýmý öðrenmiþtir.
Giriþi böyle yapmamýn sebebi yine çok gürültü koparan bir konuya deðinecek olmam: Ders kitaplarýnda bazý edebi metinlerin ‘sansür’ edilmesi, bazý kitaplarýn okul kütüphanelerine sokulmamasý konusuna... Son örnek, Edip Cansever’in içinde ‘bira’ geçen iki mýsraýnýn ders kitabýnda sansür edilmesi...‘Ders kitabý’ bu yazýnýn anahtar sözcüðü... Ne okuyacaklarýna, neyi izleyeceklerine kararý yetiþkinlerin kendileri verebilir. Yetiþme çaðýndakilerin ufuklarýnýn ne kadar geniþ olacaðý anne-babalarýnýn sorunudur. Ancak eðitim görmekte olan küçük yaþtakilerin durumu farklý; onlarla ilgili tasarruf, tahmin edilebileceði üzere, devlete aittir.
Yalnýz bizde mi, hayýr dünyanýn her yerinde bu böyledir.
‘Katýlýmcý demokrasi’ devletleri konuyla doðrudan iliþkili kiþiler, gruplar ve örgütlerle irtibata getirebilir. Okul aile birlikleri, sivil toplum örgütleri yetiþmekte olan gençlerin neleri okuyacaklarý konusunda görüþ bildirir. Bazen kavgaya dönüþecek kadar çeliþkili de olur görüþler; sonuçta kararý devreye giren yargý verir. Tabii anayasa ve yasalar doðrultusunda...
Ýnanmayan þu haberi okusun: “2011 yýlýnda ABD’nin deðiþik eyaletlerinde yirmiden fazla kitap sansüre uðramýþ bulunuyor. Aralarýnda Kurt Vonnegut Jr’un ‘Mezbaha-5’ romanýnýn da bulunduðu ünlü yazarlarýn kitaplarý okul kütüphanelerine sokulmuyor pek çok eyalette. Hatta Virginia eyaletinde bir kasaba Sir Arthur Conan Doyle’un ünlü Sherlock Holmes romanlarýndan birini yasakladý.”Yazýma internetten girenler habere ve ABD’de 2011 yýlýnda okullarda yasaklanmýþ kitaplarýn tam listesine ulaþabilirler.
Neden yasaklanýyor kitaplar? Çocuklarý ve gençleri kötü alýþkanlýklardan korumak gerekçelerden biri. Fazla açýk-saçýk ifadeler, uyuþturucu ve alkole özendirme, dini hisleri incitme de yaygýn sansür gerekçeleri... Sherlock Holmes’un yasaklanan macerasý ‘Kýzýl Dosya’ Mormon tarikatý mensuplarýný rencide ediyormuþ...
Mark Twain’in yayýncýsý, okullara girebilmek için, yazarýn Huckleberry Finn kitabýndan tam ikiyüz sözcüðü sansürlemek zorunda kaldý.
Tek sansürcü ülkenin ABD olduðunu sanmayýn; her ülkenin kendine göre hoþgörü çizgisi var ve çizginin altýnda kalan örneklere eriþim kolaylýkla kýsýtlanabiliyor. ‘Grinin 50 Tonu’ okullarda okutulabilir mi?
Eðitim çaðýndaki gençleri her türlü kitabý destursuz okuyabilecek olgunlukta görüp “Ýnternet çaðýnda sansür mü olurmuþ?” teziyle uygulamaya karþý çýkacaklarý uyarayým: Ýzlanda’da baþlayan Ýngiltere’nin izleme kararý aldýðý bir geliþme giderek yaygýnlaþýyor; devletler yetiþkin olmayanlar için internete eriþim kýsýtlamasý getiriyor.
ABD Yüksek Mahkemesi bunu yapabilme iznini 2003 yýlýnda okullara verdi.
Devletler vatandaþlarý istediði için küçükleri koruyacak kýsýtlamaya gidiyor; Avrupa Komisyonu alkol tüketimini azaltmayý üye devletlerin yönetimlerine görev olarak çoktan verdi zaten...
Ýnanmayanlar bu yazý boyunca sunduðum linklere týklayýp kaynaklara baksýn.
