Yıllar önce yaptığımız bir televizyon programının interaktif bir bölümü olurdu, o kısımda ya canlı yayına bağlanırdı seyircilerimiz ya da yolladıkları mektuplardan okur, konuşurduk. İlkin o günlerde fark etmiştim büyüklerimizin yalnızlığını, bizlerle konuşmak isteyen ne çok emekli öğretmen, emekli gazeteci, büyükanne, büyükbaba vardı... Gündüz kuşaklarının ne kadar önemli olduğunu da böylesi programlarda veya hastane odalarında öğrenecektim... Ne var ki reyting canavarı, insanların meramına kulak vereceği yerde, dehşet-vahşet neredeyse oraya yoğunlaşıyor.
Dikkat ettiniz mi? Yaşlılar ya bir cinayete kurban giderlerse ya trafik kazasında ya da dolandırıcılık mağduru olurlarsa, çıkıyorlar ancak TV kanallarında karşımıza... İnsana insanca değer veren, onun hayatına ve varoluşuna cidden kıymet veren programlar olsa keşke...
Evvelki gün bir gazetenin yaptığı araştırma ve mülakat haberleri de bu büyük açığı ele veriyordu. Gerçi bu habere konu olan büyüklerimiz direkt bir şiddetin kurbanı değillerdi belki. Ama yalnızlığın, kimsesizliğin, yoksulluk kadar yoksunluğun da kırdığı gönülleriydi konuşan...
Ankara'da Ulus civarındaki ucuz otellerin, aylığı 6 bin-12 bin arasında odalarında kalan ihtiyarlardı onlar. Hiç olmazsa karda kıyamette başlarını sokacakları bir çatı, küçücük de olsa bir oda, bir battaniye vardı belki, ama onların üzerine çökmüş yalnızlığın, hayatın aslen kısa ama yaşarken ağır uzunluğunun yükü, belleri bükük ve suskun bu adamların yüzlerini kırıştırıp soldurmuştu... "Bu duvara bakıyorum saatlerce, günlerce..."
O duvarda, 70 yıllık bir denize bakıyordu belki, belki kendisini arayıp sormayan yakınlarını düşünüyordu, belki 'keşke'lerle büyüyen eski günlerin sızısı, pişmanlıklar, şaşkınlıklar, vefasızlıklar, büyük ve sessiz hayal kırıklıkları...
Birkaç yıl evvel Pursaklar Belediyesi'nin açtığı "dede-torun konakları'nı gezerken, görevli Başkan Yardımcısı da benzer şeylerle bahşetmişti ihtiyarların yalnızlıklarından. "Sabahın erken saatlerinde gelinleri tarafından ya 'temizlik yapacağım' ya da 'bugün mevlüt var', 'bugün kabul günümüz', 'kadınlar gelecek' diyerek, dışarı gönderilen dedeler, en çok da evde hır gür çıkmasın diye toz oluvermeyi seçen ihtiyarlarımız var' diye anlatmıştı... "Önce banklarda sonra da cami avlularında veya kahvehane köşelerinde günlerini geçirmek zorunda kalan dedelerimiz için açtık bu konağı' demişti. Buraya torunlarıyla da gelebilirler, sabah erkenden isteyene kahvaltı, isteyene çay, gazete, TV... Elbette sohbet... Allah razı olsun, sayılarını artırsın.
Yaşlanan bir topluma doğru hızla dönüşürken, bu şelaleler gibi çağlayan günlerimizin aslında çok da kısıtlı-sınırlı olduğunun, uçup geçeceğinin elbette farkındayız. Peki ya sonra? Profesyonelliğe, verime, rekabete odaklanmış bir kariyer dünyasında, yaşlılığımızda bizleri nasıl bir son bekliyor?
Evi, arabası, sigortası, yardımcısı olmayan yaşlıların büyük şehirlerde tek başlarına yaşayabilmeleri imkanı kalmış mıdır? Kitle ulaşım araçlarına binmenin bile ne kadar zor olduğunu biliyor musunuz diyor büyüklerimiz... Kalabalığın içinde sağlık ocağından eve sağ salim varmanın bile ne büyük bir nimet olduğunu söylüyor çoğu yaşlılarımız...
Toplum, şehir, ulaşım, kamu hizmetleri, hizmet veren binaların mimarisi, çık çık bitmeyen merdivenler, asansörü çalışmayan hastaneler, vapurlar, metrolarla baktığınızda, büyük şehirler ne kadar da ürkütücü yaşlılarımız için...
Bir sel gibi hışımla akan hayatın suyu çekilmiş kıyılarında, sessiz kuytularında, bu yaşa nasıl da geliverdim diye hayıflanırken, ilahi emri sükunetle bekleyen sessiz yaşlılarımız...
Camilerimiz mesela, neredeyse hepsi çok katlı, yüksek merdivenli, bir bahçesi, bir ağaç altı bile düşünülmemiş pek çoğunda... Oysa ihtiyarlarımızın pek çoğu için cami bir sosyalleşme, yalnızlıktan kurtulma, muhatap alınma alanı...
Bilemiyorum neler yapılabilir, hep birlikte düşünelim... Yaşlılarımızın kendilerini hayatın yükü olarak görmeyecekleri bir şehir planı nasıl yapılır? Televizyonlar yaşlılarımız için birkaç saat ayıramaz mı? Yaşlılarımıza göre sosyal alanlarımız, akranlarıyla, çağdaşlarıyla oturup muhabbet edebilecekleri mekanlar kuramaz mıyız?
Yalnızlık çok zor, ama yaşlılıkta çok daha zor zanaat vesselam...
