Sosyal güvenlik sistemimizde yaþlýlara saðlanan imkanlarý bu rehberde topladýk.
1-Emekli ikramiyesi farký
Bize gelen sorulardan, yaþ haddinden emekli olan memurlara tanýnan ikramiye farký hakkýndan bazý emekliye ayrýlmayý düþünen memur okuyucularýmýzýn yeterince bilgi sahibi olmadýðýný gördük. 5434 sayýlý T.C Emekli Sandýðý Kanunu’nun 40’ýncý maddesine göre, memurlar 65 yaþýný doldurduklarý tarihe kadar isterlerse çalýþabilmektedirler. 65 yaþýný doldurup yaþ haddinden dolayý kurumlarýnca re’sen emekliye sevk edilenlerin, emekli ikramiyesi açýsýndan diðer memur emeklilerine göre bir ayrýcalýklarý var; emekli ikramiyesi farký da almak.
Yaþ haddi sebebiyle emekliye sevk edilenlere, aylýða hak kazandýklarý tarihi takip eden üç ay içinde emekli ikramiyesinin hesaplanmasýna esas alýnan katsayýlarda meydana gelecek artýþ nedeniyle oluþacak ikramiye farklarý ile ilk mali yýlýn birinci ayýnda katsayýlar dýþýndaki diðer unsurlarda meydana gelecek artýþa, bu tarihte yürürlükte olan katsayýlar uygulanmak suretiyle bulunacak ikramiye farklarý, emekli ikramiyesi ile ilgili hükümlere göre ayrýca ödenir. Ancak, aylýða hak kazandýklarý tarihi takip eden üç ay içinde katsayýlarda artýþ yapýlmadýðý takdirde, müteakiben katsayýlarda altý ay içinde yapýlacak ilk artýþtan doðan ikramiye farklarý da bunlara ayrýca ödenir (5434 Sayýlý Kanun Madde 89)
Ýkramiye farký almak için, 65 yaþýný doldurup yaþ haddinden dolayý emekliye sevk edilmek yeterli.
2-Ölüm Aylýðý
Vefat eden sigortalýdan dolayý baðlanacak ölüm aylýðý öncelikle dul eþ ve çocuklar arasýnda paylaþtýrýlmakta, artan hisse olursa anne ve babaya aylýk baðlanmaktadýr. Ancak, bu kuralýn bir istisnasý var; anne ve baba 65 yaþýn üstünde iseler, artan hisse olmazsa bile aylýða hak kazanabilirler.
Hak sahibi eþ ve çocuklardan artan hisse bulunmasý halinde her türlü kazanç ve irattan elde etmiþ olduðu gelirinin asgari ücretin net tutarýndan daha az olmasý ve diðer çocuklarýndan hak kazanýlan gelir ve aylýklar hariç olmak üzere gelir ve/veya aylýk baðlanmamýþ olmasý þartýyla ana ve babaya toplam yüzde 25'i oranýnda;ana ve babanýn 65 yaþýn üstünde olmasý halinde ise artan hisseye bakýlmaksýzýn yukarýdaki þartlarla toplam yüzde 25'i,oranýnda aylýk baðlanýr. (5510 sayýlý Kanun Madde 34)
Artan hisse olmadýðý için ölüm aylýðý baðlanamayan anne ve babanýn, söz konusu aylýktan yararlanabilmek için 65 yaþýný geçtikleri tarihten itibaren ikamet ettikleri yerdeki Sosyal Güvenlik Merkezine müracaatlarý yeterli.
3-Muhtaçlýk Aylýðý
Sosyal Yardýmlaþma ve Dayanýþma Vakýflarý tarafýndan muhtaç olduðuna karar verilen 65 yaþýný doldurmuþ Türk vatandaþlarýna, aylýk baðlanmaktadýr. (2022 sayýlý Kanun Madde 1)
Kendisine ve eþine ait her türlü gelirler toplamý esas alýnmak suretiyle, kiþi baþýna düþen ortalama aylýk gelir tutarý asgari ücretin aylýk net tutarýnýn 1/3’ünü geçmeyen kiþiler muhtaç kabul edilmektedir.
65 yaþýný doldurmuþ ve muhtaç kiþilerin bu aylýktan faydalanmalarý için, ikamet ettikleri yerdeki Valilik veya Kaymakamlýk binasý içerisinde yer alan Sosyal Yardýmlaþma ve Dayanýþma Vakfý’na müracaatlarý yeterli.
4-Erken Yaþlananlar
Son olarak erken yaþlandýðýný düþünen sigortalýlarý ilgilendiren bir bilgiyi aktaralým;
- Erken yaþlanmýþ olduðu tespit edilen,
- 55 yaþýný dolduran,
- En az 5400 gün,
malullük, yaþlýlýk ve ölüm sigortalarý primi bildirilmiþ olan sigortalýlara yaþlýlýk sigortasýndan aylýk baðlanacaktýr. (5510 sayýlý Kanun Madde 28)
Erken yaþlanma ile ilgili söz konusu imkandan yararlanmak için ikamet ettiðiniz yerdeki Sosyal Güvenlik Merkezine baþvurarak, erken yaþlandýðýnýzý belirleyecek yetkili saðlýk kurumuna sevk edilmenizi istemeniz yeterli.
