Hiç yaz ortasýnda hasta oldunuz mu? Vücut sýcaklýðýnýzla, atmosfer sýcaklýðý ayný anda 39 dereceye çýktý mý? Etrafýnýzda yaz sýcaðýnda sýklýkla hastalanan çocuklar, hasta olunca normalden daha uzun sürede iyileþen kiþilerin arttýðýna dikkat ettiniz mi?
oðuk algýnlýðýnýn kýþa özgü bir hastalýk olduðunu düþünür çoðu insan. Sanki yazýn hastalanma ihtimali yokmuþ gibi rahat davranýr. Güneþ altýnda 50, gölgede 40, klimalý ortamda 19 derecede yaþamaya zorlanýr bünyeler mevsim yaz olunca. Bolca terlenir, üstüne soðuk su içilir, güneþ altýnda pancar rengi olana kadar kalýnýr, açýk havayý gören oradan oraya koþturur. Ýþin ilginci, herkes memnundur halinden, ta ki hastalýklar baþlayýncaya kadar. Hava ýsýnýnca kaþýntýlar baþlar, bazýlarýnda saçlarda kepeklenmeler olur, enerjiniz düþer birden, halsizlik, baþ aðrýsý baþlar, bazýlarý öksürür önce, bazýlarý kendini dinlediðinde fark eder sesinin kýsýldýðýný ve o andan sonra artýk geç kalýnmýþtýr önlem almak için çünkü hastalýk çoktan baþlamýþtýr hem de yazýn ortasýnda herkes güneþin tadýný çýkarýrken.
Yazýn aþýrý sýcaklardan korunmanýn yollarýný bilmiyorsak, kendimizi doktorun kapýsýnda bulmamýz kaçýnýlmazdýr. Sýcakta vücudumuzun sýklýkla yaþadýðý hava deðiþimi yüzünden, baðýþýklýk sistemimiz zayýflar. Sonra vücudumuzda bulunan ya da dýþarýdan aldýðýmýz virüs ve bakterilere yenik düþeriz. Yazýn sýcaklýk artýnca havadaki virüs ve bakteriler çoðalýr. Soðuk havaya adapte olamayanlar da yazýn yeniden üremeye baþlarlar. Atmosfer yazýn bazý ortamlarda virüs ve bakteri taþýyýcý görevi görür. Ayrýca sýcak havada artan terlemeye baðlý olarak derinizde mantar üremesi ve sizi kaþýndýrmasý olaðandýr. Sinek ve böcek ýsýrýklarý, güneþ yanýklarý da yazýn sýklýkla yaþanan sorunlardan bazýlarý. Yazýn hasta olmak için sadece termometrelerdeki artýþ bile yeterliyken, klimalý ortamlarda yaþayan, terleyince soðuk su içen, uzun süre hava akýmý olan yerde kalan kiþilerin hastalanmasýna þaþmamak lazým aslýnda.
Sürekli farklý sýcaklýktaki yerlerde bulunanlarýn, hava deðiþimi karþýsýnda kendilerini, giysilerle ayarlamalarý, bünyelerine yardýmcý olmalarý gerekiyor. Ve tabi ki her türlü hava koþuluna karþý bizi koruyan baðýþýklýk sistemimizi saðlýklý besinler tüketerek güçlendirmek þart. Klima, vantilatör gibi serinleticileri kontrollü kullanmalý, hatta rüzgarlý günlerde kendimizi hava akýmýnýn ortasýnda kalmaktan sakýnmalýyýz. Sývý kaybýný temin etmek için kaliteli su tüketmeliyiz. Dört mevsim saðlýklý olmak için havayý önemsemeli, neden olabileceði olumsuz sonuçlarý doðru hesaplamalýyýz.
HER YER ÇÖP KOKMASIN
Biz ne zaman çöplerini ayrýþtýrarak atabilen bir toplum olacaðýz sizce? Sokaða çöp atmayan, çöplerinin sonrasýný düþünen, daha da önemlisi, alýþveriþini atýklarý düþünerek yapan kaç kiþi vardýr acaba? Bu bilinci yaygýnlaþtýrmanýn yolu küçük yaþta eðitimden geçiyor aslýnda. Tahminim, yaþlanýnca sokaða atýlan küçük bir çöpte, zamanla virüs, bakteri ve mantar ürediðini ve bu zararlýlarýn sokak hayvanlarý, sinekler ve hatta hava yoluyla bile bize geri dönebildiðini tasavvur edemiyoruz. Ama çok da umutsuz olmayalým, öðrenmenin yaþý yok sonuçta. Evlerimizdeki çöpleri, plastik, kaðýt, organik, metal olarak ayrýþtýrmalýyýz artýk. Ayrý toplanmasýný talep etmeli, onlarý sonrasýnda takip etmeliyiz. Çöp kokusu tüm þehri sarmadan, çöplerimizi özellikle þu sýcak yaz günlerinde daha dayanýklý poþetler kullanarak atmalý, atýðýn ve kokunun dýþarý yayýlmasýný engellemeli, fazla bekletilmemesini talep etmeliyiz.
