Ýngilteresiz yeni Avrupa Birliði döneminin nasýl þekilleneceðini, Fransa’nýn yeni süreçten rol kapma çabasý ile Almanya’dan Amerika kararlarýna sert çýkan tepkilerle anlayabiliyoruz. Lakin Rusya’nýn, bu yeni süreçten nasýl bir durum kendine çýkarma gayreti, meselenin yeni ve püf noktasý olacak cinsten.
Bir de ABD’nin henüz kapýdaki, yeni Rusya yaptýrýmlarý vardýr. Lavrov’un ABD ziyareti, uzun zamandan sonra Beyaz Saray’da Trump’la görüþme yapmasý, Pompeo ile soðuk rüzgârla geçen görüþmesi ve ardýndan basýn toplantýsýndaki taraflarýn birbirine yönelik ýlýmlý sert ifadeleri, dünya üzerindeki paylaþým hedeflerinin halen devam ettiðinin ve kimsenin kendi çýkarlarýndan vazgeçmediðinin esas kanýtý gibi duruyordu.
Bu dönemde; AB ile iliþkilerini saðlama almaya gayret eden ve AB ile ABD arasýndaki zaman zaman geliþen soðuk rüzgârlarý sertleþtirme peþinde olan Rusya faktörü, “kendi stratejilerinden vazgeçmeyecek” mesajý vermekte.
Rusya’ya yönelik yaptýrýmlarýn esas içeriðine baktýðýmýzda, doðalgaz ve petrol satýþýna ambargolar üzerinden dizayn edildiðini anlamaktayýz. Yorumlar ise þöyledir; bu gelirlerle Rusya kendinin silah sanayisini geliþtiriyor ve savunma bütçesini artýrýyor. Tabi ki bu iþin görüntü tarafý, bir de diðer taraftan bakar isek pazar belli ve “bu pazarda satma hakký sadece ABD’ye ait olarak kalsýn” ýsrarý! Petrol ve doðalgazýn yollarý da, satýþý da, parasý da Amerikan bütçesinin hakký olsun!
Evet, böyle bir süreçten geçerken, Ýngiltere’nin AB’den ayrýlma kararýnýn son seçimlerde muhafazakârlarýn baþarýlý oylarý ile yorumladýðýmýzda, devam edeceðini de teyit etmiþ oluruz.
Bu ortamda Almanya ve Fransa’nýn baþýný çektiði, AB politikalarýnýn Rusya ile yakýnlaþma serüveni üzerine inþa edileceðini göz ardý etmemekte yarar vardýr. Rusya bunu uzun zamandan beridir hesaplamakta. Rusya’nýn tüm orta ve uzun vadeli yorumlarý, bu sonucun üzerine inþa edilmiþti. Ukrayna konusunda ilk kez Avrupa liderleri ile Rusya, Ukrayna, Almanya ve Fransa liderlerinin bir araya gelmesi somut sonuca gidilmese de, ilk adýmýn atýlmasý Avrupa’da yeni hamlenin, Rusya üzerinden geliþtirileceði tespiti dikkatten kaçmamalý.
Rusya kendini biraz Asya, biraz da Avrupa hissetmekte. Ve Avrupa’ya hep diyordu ki; “Anglo Sakson ittifaký deðil, bizimle beraber Avrupa’da güvenliði saðlayalým.” Tabi iþin içine, Rusya’nýn Suriye’deki durumu da eklendi. Bu durumda Orta Doðu’da halen kendi hedefleri peþinde ýsrarlý duran Fransa için, yeni fýrsat kapýsý açýlmakta. Almanya, Rusya pazarýný Ukrayna yüzünden, hem de ABD’nin isteði üzerine kaybetmesini, uzun zamandýr Merkel’e eleþtiri konusu olarak yönlendirmekte. Ýþte bu sebepten Almanya ve Fransa, yeni Avrupa Birliði konusunu nasýl ve hangi perspektifte deðerlendireceði yollarýnýn arayýþýnda.
Lavrov’un “Sizi temin ederim ki, hem Kuzey hattý, hem de Türk akýmý hattý muhakkak olacaktýr” cümlesindeki ýsrarlý vurgu, yaptýrýmlara yönelik meydan okumanýn tonu olarak yorumlanmalý! Burada AB ile iþ tutma çabasýný da, biraz alternatif yollar bulma gayreti olarak görmeliyiz.
Rusya, Ýngiltere ile anlaþamýyor! Ýngiltere; Rusya’yý, yeni süreç içinde kendine ciddi problem olarak okuyor. Türkiye-Rusya iliþkilerinin geliþmesinden en fazla rahatsýz olan da Ýngiltere’dir. Lakin herkes gibi Ýngiltere de yeni konjonktürde, yeni kalýcý yol arayýþý içinde. Ayný durum Rusya için de geçerli! Birisi AB’den ayrýlýþý, diðeri ise bu ayrýlýþýn getireceði yeni durumu kendine çekme peþinde olduðu açýktýr.
Rusya’nýn güvenliði açýsýndan da bu önemlidir. Ve tabii ki NATO geniþlemesi konusu, Rusya’nýn hayalini zehirleyen konudur!
Almanya ve Fransa’yý razý eder içerikli tutumu ile “Rusya hem yeni eko-stratejisini hem de konjonktürün verdiði yeni serüveni, kendi lehine nasýl çevirir” sorusuna yanýt aramakta. Anlaþýlan perde arkasýnda Almanya, görünürde ise Fransa ile yeni þekillenme, Rusya için yeni durumun temel taþlarýný oluþturacaktýr.
