Büyük Güçler mücadelesinin ortasýnda Türkiye daha da önemli.
Tek kutuplu dünya, 19 Ocak 2018’de ABD’nin yeni strateji belgesiyle bitti. ABD yeni stratejide, Rusya ve Çin ile rekabete odaklandýðýný duyurdu. Yani dünyada Büyük Güçler arasý rekabet ve mücadele, yeniden baþladý. Gerçi kibarlýk olsun diye ‘rekabet’ deniyor, yoksa düpedüz husumet ve düþmanlýk var. Çünkü çýkarlar artýk uzlaþmaz biçimde çakýþýyor ve sonrasý için de bir kývýlcým bekleniyor.
Dünya 500 yýldýr dönemler halinde Büyük Güçler mücadelesi yaþýyor. Ve bu mücadeleler hep savaþ nedeni oldu. Eski Yunan-Pers mücadelesi çok eskiyse, son dönemde 1462’de baþlayýp 1700’e dek süren Fransa-Ýspanya mücadelesi, dizinin ilk halkasýdýr. Sonra Osmanlý Ýmparatorluðunun da dahil olduðu güçler mücadelesiyle 20. yüzyýla gelindi. En son Rusya-ABD mücadelesine Soðuk Savaþ dendi.
Soðuk Savaþ sonrasýnda tek merkezli ABD dünyasý baþladý. Bitiþ tarihine 2018 diyoruz ama baþka yorumlar dünyada ABD hegemonyasýnýn 2008 ekonomik kriziyle bittiðini vurguluyor. Bu durumda ABD’nin merkez olma özelliði 25 yýldan az sürdü. Dünya iþlerinde 25 - 50 - 75 ve 100 yýllýk dilimler sayýlýr. "25 yýldan da az..." deyince, hakaret gibi oluyor: Taþýmayý beceremediler... gibi.
2008 ekonomik krizi de ABD’nin her türlü kapasitesini zorladýðý Afganistan ve Irak iþgallerinden sonra geldi, ki tesadüf deðildi.
ABD’nin tek küresel güç olma özelliði azalýnca, Rusya ve Çin’in öne çýkýp alan geniþletmeye çalýþtýðý görülüyor. Alan mücadeleleri eskiden savaþ çýkartýrdý. Hele gerileyen büyük güç, daha kolay savaþ çýkartýrdý. Þimdi de alan mücadelesi var ve çatýþma riski daha yüksek.
ABD’nin gerilemesi tek baþýna deðil. 2. Dünya Savaþýnýn bitimiyle doruða ulaþan Batý da geriliyor. Sanayileþmiþ 7 ülke, G7 diye anýlan hayalet gruplaþma, dünya milli gelirinin %70 ini taþýrdý, þimdi %40 civarýndalar. Almanya dýþýnda hepsi borç bataðýnda. Bu hayalet gruplaþmanýn, yerini çoktan G20 ye býrakmasý gerekirdi. G20 basamaklarýnda Türkiye hýzla yükseliyor.
Tek küresel güç olmaktan uzaklaþan ABD hem alan, hem nüfuz, hem de ekonomi-pazar olarak dünyanýn belirli coðrafyalarýndan uzakta tutulma ve dýþlanma riski olduðunu gördü. Rusya, Kuzey Kutbu, Avrupa ve Ortadoðu’da, Çin de Asya’da, sýnýrlarýndan baþlayarak 1000 - 1500 - 2000 - 3000 km çaplý alanlarda askeri ve siyasi hakimiyet ilan etmek üzereler.
ABD bu alanlarý daha önce uzun menzilli nükleer füzelerin korkutucu þemsiyesi altýnda boþ býrakmýyordu. Teknolojik üstünlük taþýdýðý radara yakalanmayan uçaklarý, konvansiyonel füzeleri, modern savaþ uçaklarý ve uçak gemileri ile mesafe aþabiliyor ve düþmanýn arazisinde, en iç bölgelerde konvansiyonel vuruþ yapma üstünlüðü taþýyordu.
Artýk deðil... Artýk Rusya ve Çin’in, sýnýrlarýný pergelle çizdikleri hakimiyet alanlarý var. Bu alanlarý, ABD-NATO’nun eksiklerini görerek, öðrenerek ve teknolojiyi kullanarak sonuna dek tutma niyetindeler.
Geçiþi Kapatma ve Alana Sokmama (A2AD) diye tanýmlanan strateji, savunmadaki ülkenin daha az maliyetle ve rakibin zayýf noktalarýný hedef alarak, düþük yoðunluklu savunma yapmasý ve saldýrganý caydýrmasý- demek.
Çok sayýda füze bataryasý ile hava ve deniz sahasýný kapatmak. Hafif ama etkili gemilerle denizi geçilmez hale getirmek. Bombardýman ve avcý uçaklarýnýn uç menzilde hedef bulmasýný saðlamak, bu stratejinin unsurlarý. Burada hedef sayýsý o kadar artýrýlýyor ki, saldýrganýn bütün hedefleri birden vurmasý mümkün deðil. Rakibin iyi kurulmuþ A2AD bölgesine saldýrmak, büyük kayýplar vermek demek. Kayýp riski yüksek olunca da saldýrýnýn anlamý kalmýyor.
Sonra bu þekilde kapatýlan alanlar, o ülkenin siyasi hakimiyet alaný oluyor ve iþler o coðrafyada o ülkeden soruluyor.
NATO þimdiye dek güneyde Türkiye, ortada Polonya, kuzeyde de Baltýk üzerinden Rusya’yý çevrelediðini düþünüyordu.
Rusya 10 yýldýr sürdürdüðü çabayla, oyunu terse çevirdi. Rusya’nýn þimdi Suriye’den baþlayýp Fransa’ya ve Baltýk denizine ulaþan, Karadeniz’i de kapsayan Geçiþi Kapatma ve Alana Sokmama A2AD bölgesi var.
En büyük etki, zayýf halka olarak görülen Baltýk’ta. Bölgede, Polonya ile Litvanya arasýnda 200 km karelik bir alanda, Rusya’nýn þehir devleti Kaliningrad bulunuyor. Doðu Prusyanýn baþkentiydi, Königsberg diye anýlýr. Avrupanýn ortasýndaki bu tarihi-turistik þehir devletine Rusya Ýskender füze bataryalarý yerleþtirmeye baþladý. Bu bataryalar, Baltýk Denizini NATO’ya kapatýyor. Kaliningrad, oldu bir füzegrad.
Ayný þekilde Kýrým ve Gürcistan’daki bataryalar Karadeniz'i ve Kafkasya'yý NATO’ya kapatýyor.
Son olarak Suriye’deki Rus füzeleri Akdeniz’in doðusunu kapatmaya baþladý. Rus Radarlarý Mýsýr-Ýtalya-Fransa-Ýngiltere hattýnda kendi filolarýna menzil verip düþmaný buralarda karþýlýyorlar.
Ýngiltere, Rusya’nýn gizli, dolaylý ve adresi belirsiz bir saldýrýyla adaya ulaþan enerji hatlarýný kesip, alt yapýyý kilitleyip, kaos yaratarak binlerce kiþinin ölümüne yol açmasýndan korkuyor. Avrupa göklerinde rutin uçuþ yapan Rus savaþ uçaklarý, Batý’nýn yüreðini aðzýna getiriyor.
Böyle bir ortamda Türkiye’nin stratejik önemi, on-yüz-bin kat artmýþ durumda. Yeni dünya, üç-dört boyutlu etkiler taþýyor. NATO’nun ve þayet hala bu coðrafya ile alakasý varsa ABD’nin, Karadeniz, Akdeniz, Kafkasya, Orta Asya boyutlarýnda þiddetle Türkiye’ye ihtiyacý var.
Ama ABD neyle meþgul? Suriye’nin kuzeyindeki çöle kendisini hapsedip, tarihin ve coðrafyanýn yanlýþ tarafýnda dolaþýp, 70 yýllýk müttefiki Türkiye’nin güvenliðini bozmaya çalýþmakla meþgul. ABD’nin yaptýklarý, ABD çýkarýna bile zarar veriyor.
ABD Hava Kuvvetleri Komutaný General David Goldfein, geçen hafta ABD’nin, Rusya ve Çin ile Büyük Güçler rekabetine girdiðini teyit etti.
General, çatýþma riskinin de arttýðýný vurguladý. Ayrýca bu yeni savaþý kazanmak için ABD’nin stratejik müttefiklere ihtiyaç duyduðunu tarihten örnek vererek anlattý: "Tarih gösterir ki, stratejik müttefikleri olan taraf kazanýr, olmayan ise kaybeder."
ABD’nin Hava Kuvvetleri Komutaný bunu söylüyor, baþka komutaný ise stratejik müttefik Türkiye’ye düþman terör örgütünün uzantýlarýna silah veriyor.
ABD stratejik müttefik saydýðý, NATO’da sað kolu kadar yakýn olduðu Ýngiltere’yi kýzdýrýp küstürdü. Bir trampet sopasý kadar uyumla ritm verdiði Almanya’yý uzaklaþtýrdý. Her savaþýn kaybedeni Fransa, biraz cesaret bulsa, ABD’ye el ense çekecek. Kanada ürkek, Ýtalya kayýtsýz, Belçika yok, Ýspanya kararsýz. Yunanistan zaten ABD karþýtý olmakla övünür... Duvarýn ardýndan kurtarýlan Polonya, Macaristan kendilerini ‘Batýlý’ bile saymýyor. Kim kaldý müttefik? Romanya ve Bulgaristan!
Baltýk’ta Estonya Litvanya, Letonya var. Rusya’nýn isterse 36 ila 60 saat içinde iþgal edebileceði Baltýk ülkeleri. NATO þemsiyesine sýðýnmýþlar, ama þemsiye su geçiriyor.
ABD’nin saðlam müttefikleri mumla aranýyor. Obama’nýn ‘Asya’ya kayma’ merakýnýn üzerine, Trump tüy dikti. ABD’nin emlak spekülatörü baþkanýnýn NATO’ya bakýþý: 'Bir bombayla tuzla buz olacak cam karargaha bir milyar dolar mý harcadýnýz' þeklinde. Trump ittifakýn yarýsýný kýzdýrýp küstürdü. Diðer yarýsý da korkudan þimdilik ses çýkartamýyor.
Ve ABD en büyük güven bunalýmýný Türkiye ile yarattý. ‘Suriye’de çatýþma olursa, NATO çöker’ yorumlarý duyuyoruz. Çökme için çatýþma þart deðil, güven olmayýnca bir ittifak zaten çöker. NATO’ya kim güveniyor? Önceki hafta anketi verdik: 'Rusya ile savaþan NATO ülkesinin yardýmýna koþalým mý' sorusuna Almanya, Ýngiltere ve Ýspanya’nýn %50’den fazlasý ‘Hayýr’ diyor. Fransa’da Evet az farkla önde ama onlar da rahat dönebilir.
Türkiye de ittifak-müttefik laflarýna artýk güvenmiyor. Türkiye’nin ABD’ye ve NATO’ya güveni 15 Temmuz ihanetinde aðýr biçimde sarsýldý. Þimdi de Suriye süreci, bu sarsýntýyý parçalara ayýrdý.
NATO diye bir kurumsal yapý varsa, bu yapý artýk en büyük ortaðýnýn kendine, çevreye, müttefiklerine verdiði zararý durdurmaya, zararý tamir etmeye ve Türkiye’yi yeniden kazanmaya çalýþmalýdýr. NATO’da ayrý bir kurumsal yapý yoksa ya da harekete geçemiyorsa, o zaman geçmiþ olsun. Bilerek harekete geçmiyorsa, daha da geçmiþ olsun.
Nato Kafa Nato Mermer, deyiþinin aslý, Rumcadýr. Na to kefali, na to mermeri - 'Ýþte bir taþ kafa' anlamýnda kullanýlýr. Sözlükler ‘NATO ittifaký ile alakasý yok’ diyor ama nasýl yok! Deyiþ, tam da ittifaký ve de ittifakýn olmayan patronunu anlatýyor.
