Soygun, haksýz yere açýktan veya dolaylý olarak baþkasýnýn parasýnýn veya mülkünün alýnmasýdýr. Geçenlerde kredi kartýmýn ekstresini iyice inceleyeyim dedim. Baktým ki birileri San Fransisko’dan 1,5 dolarlýk bir alýþveriþ göstermiþ, bunu düzenli olarak 6 aydýr yapýyormuþ. Büyük bir çekim olsa zaten farkýna varýrdým. Miktar küçük olunca dikkatten kaçýyor. Soygun küçük küçük yapýlýnca ya farkýna varýlmayacak ya da hak arama zahmet ve külfetine katlanmak istenmeyecek. Küçük küçük soygun, yaygýn olarak yapýldýðýnda getiri büyük soygundan daha karlý olmakta.
Ülkemizde imalatçý KOBÝ’ler bazý küçük girdilerini ithal ederek rekabetlerini devam ettirmekte. KOBÝ nakliye firmasý bulma külfetine girmeden ithalatýný CIF (yani mal bedeli taþýma ve sigorta dahil) olarak proformasýný alarak yapýyor. Bedelini transfer ediyor. Mal Türkiye’ye geliyor. Geminin buradaki acentesi CIF bedelli bir ithalat olmasýna raðmen bir varýþ ihbarnamesi göndererek bunun ödenmesini istiyor. Bir örnek vereceðim, 4200 dolarlýk bir ithalat için ihbarnameye, küçük küçük soygun unsurlarýný koyuluyor. Örneðimiz için, CFS 100dolar, LCL Service 55dolar, terminal 524,6 dolar, ISPS 35 dolar, ulaþým sipariþi 118 dolar, manifesto 118 dolar toplam 950 dolar. Yani mal bedelinin yüzde 23’ü. Bu para acenteye ödenmedikçe ordinoyu alýp ithalat iþine baþlayamýyorsunuz. KOBÝ ihtilafa girse iþi gecikiyor, mal gümrükten 45 gün içinde çekilmez ise devletleþiyor. Zaten kýsaltmalar dolayýsý ile de pek anlaþýlmayan varýþ ihbarnamesindeki parayý ödüyor. Ben kamu görevi olsun diye acenteyi arayýp bu miktara itiraz ettim. Verilen cevaplar, tam bir kurnaz hýrsýz cevabý. Size, “Efendim bu paranýn alýnmasýný sizin ithalat yaptýðýnýz firma istedi” diyor. Siz, “Arkadaþým, fatura önünüzde, mal bedeli ve navlun ayrý ayrý yazýlmýþ bu bedel ödenmiþ” diyorsunuz, nafile. Malý aldýðýnýz firma ile yazýþýyorsunuz, adam, “Böyle bir þey olamaz, biz evraklarý süvariye teslim ettikte sorumluluðumuz bitiyor” diyor. Sizi oralarda birileri soyuyor diyor.
Parayý Türkiye’deki acente alýyor, adeta sorma ver parasý. Bu paranýn ne kadarýný taþýyýcý firmaya verecek? Malýn navlunu ödenmiþ, ikinci bir navlun istenebilir mi? Ordinoyu alamadýðýnýz için mala ardiye çalýþýyor. Süre çalýþýyor, iþiniz gecikiyor. Bunu bilen uyanýk acenteler, küçük küçük miktarlarý KOBÝ’lerden alýyorlar. Bu tür soygun miktarý yýlda 200-300 milyon dolarý buluyor. Böyle soygunlarý, büyük ve kurumsallaþmýþ firmalara uygulayamadýklarýný düþünüyorum, en azýndan bu kadar yüksek oranlarda olamaz diyorum.
Bu yazýmý ihbar kabul edecek bir kamu görevlisine bütün detaylarý ile bilgi vermeye de hazýrým.
