Henüz sandýklarýn tamamý açýlmadan, özellikle de yurtdýþý oylarýn çok azýnýn sayýldýðý anlarda bu yazýyý kaleme alýyorum. Ancak þu saatten sonra görünen ilk tablo, yeni parlamentonun dört siyasi partiden oluþtuðu. Baþka bir ifadeyle HDP, en azýndan benim açýmdan sürpriz bir sonuçla seçim barajýný aþarak, hatýrý sayýlýr bir milletvekili çýkarmýþ bulunuyor.
Kesinleþmemiþ sonuçlar üzerinden konuþmak elbette büyük risk. Ama bu tabloda da yapýlabilecek tespitler var. Bunlarý alt alta sýralayalým.
Öncelikle seçimlerin tartýþmasýz en önemli sonucunu alan partinin HDP olduðunu söylemek gerekiyor. Aldýðý oylar ödünçtür veya doðrudan kendi seçmenine aittir tartýþmasýný bir kenara býrakarak bu baþarýnýn altýný çizmek gerekiyor. HDP’ye bu sonucu getiren birkaç dinamik var. Bir medya grubunun, elbette özellikle CHP seçmenini merkeze alarak yaptýðý operasyon, bu partiden HDP’ye önemli bir oy akýþý saðlamýþ görünüyor. Ancak tablonun bundan ibaret olmadýðýný da tespit etmeliyiz.
Þu ana kadar Türkiye’de aðýrlýklý olarak AK Parti’ye destek veren muhafazakar ve dindar Kürtlerden HDP’ye ciddi oy kaymasý gözleniyor. Buna bir de HDP’nin barajý aþtýðý gerçeði eklenince, AK Parti þu ana kadar özellikle güneydoðu bölgesinde yakaladýðý milletvekili sayýsýnýn çok gerisine düþmüþ görünüyor. Erken bir deðerlendirme olabilir. Ancak Kürtler arasýnda etnik kimlik siyasetinin giderek daha fazla karþýlýk bulduðu gerçeði ortada. Özellikle AK Parti’nin bu konuyu önüne alýp ciddi biçimde deðerlendirmesi gerekiyor. Tüm bunlara iktidar partisinin Güneydoðu bölgesinde yaptýðý kötü listeyi de eklerseniz sonuçlar daha anlaþýlabilir hale gelir.
HDP’den gelen ilk açýklamalar, ne olup bittiðinin son derece farkýnda olduklarý yönünde. Ödünç oylarýn sahiplerine teþekkürle söze baþlamýþ olmalarý bunu ortaya koyuyor. Etnik kimliði ve siyasi anlayýþý öne çýkaran bir partinin, tüm bunlarý aþan bir yeni sayfa açýp açamayacaðýný hep birlikte göreceðiz.
Bir diðer önemli sonuç, þu dakika itibarýyla seçimlerden güçlü bir iktidar modelinin çýkmamýþ olmasý. Bu saatten sonra ister AK Parti az sayýda farklý 276’yý geçsin, isterse geçmesin; hiçbir iktidar modeli güçlü olmayacak. AK Parti dýþýndaki üç siyasi partinin çok zayýf ihtimalle bile olsa kuracaðý bir hükümetin uzun ömürlü olamayacaðý da ortada.
Öte yandan AK Parti’nin diðer üç partiden herhangi biri ile kuracaðý koalisyon ihtimalleri de var. Mesela MHP veya HDP ile. Peki bu modellerin uzun süreli devam etme þansý var mý? Meydanlarda, özellikle de son iki yýlda ortaya çýkan siyasi dil ve çatýþma bu tür birlikteliklere kolayca geçit vermeyecek gibi görünüyor. En kolay kurulmasý öngörülebilecek koalisyon modeli, özellikle son dönemde bürokrasideki tabloya bakýldýðýnda AK Parti-MHP gibi. Ancak bunun da sanýldýðý kadar kolay olmayacaðýný not etmek gerekiyor.
AK Parti ve HDP arasýndaki bir koalisyon ihtimali, özellikle çözüm süreci merkezli bakýldýðýnda sanýldýðýnýn aksine önemli bir ihtimal sayýlabilir mi? AK Parti tabanýnýn ve yeni milletvekili profilinin buna kolayca geçit vermesi zor.
Þaþýrtýcý sonuçlar ve çok sayýda soruyla yeni bir döneme giriyoruz. Önümüzde yeni bir seçimin bizi beklediðini düþünenlerdenim. Ama bunu söylemek için bile erken. Çünkü yeni dönemde kimin kimle ititfak edeceðine dair bazý sinyallere ihtiyacýmýz var.
