Ýçine Mekke-Medine ziyaretlerinin ve umre’nin sýðdýðý ve Kral Abdullah için taziye ziyaretinden sonra yeni Kral Salman’la buluþmak amacýyla gerçekleþen iki günlük Cumhurbaþkaný gezisi.
Suudilerle hemen bütün bölgesel meselelerin deðerlendirildiði ve geniþ bir mutabakatýn oluþtuðu önemli bir gezi.
Cumhurbaþkaný Erdoðan’ýn verdiði çerçeve bilgi: Siyasi, askeri, güvenlik, terörle mücadele ve insani yardýmlar gibi 5 ana baþlýkta kararlý iþbirliði.
En net kanaat: Suudi Arabistan’da her þey yeni Kral eksenli olarak yeniden tanzim ediliyor ve Türkiye ile iliþkilerin hani biraz-Mýsýr eksenli olarak- pürüzlü gibi görünen son halinin revize edilmesi için her þey hazýr.
Cumhurbaþkaný Erdoðan, uçak sohbetinde geziyi deðerlendirirken memnundu, Cumhurbaþkanýna refakat eden heyet üyelerine göre de Suudi cenahýnýn her kademesinde Erdoðan’ýn ziyaretine verilen yüksek önemin iþaretleri görülmekteydi.
En problemli konu Mýsýr’dý kuþkusuz. Yüzde 52 ile seçilmiþ bir Cumhurbaþkaný düþürülmüþ ve idamla yargýlanýyor. 18 bin siyasi tutuklu. Ayrýca binlerce idam talebi. Bütün bunlar Türkiye tarafýndan dile getirildi ve “bir gaz sýkýþmasýnýn oluþtuðu, bunun sosyal patlamalara yol açacaðý, Mýsýr’ýn Suudi Arabistan’la birlikte bölgenin 90 milyon nüfusu ile en önemli üç kardeþ ülkesinden biri olduðu, Türkiye’nin Mýsýr halký ile bir probleminin bulunmadýðý, Mýsýr konusunda en etkin ülkenin Suudi Arabistan olduðu, kararlý adým atarlarsa önemli geliþmeler olabileceði vs.” bütün bunlar “Türkiye görüþü” olarak anlatýldý. Bu gezide alýnan bir sonuç gözükmüyor ama bunlarýn birinci elden seslendirilmesi önemli, son nokta:
“Mýsýr’da farklýlýklar olsa bile bunlar ikili iliþkileri etkilemeyecek.”
Suudilerle Ýran’ýn bölgedeki tavýrlarý da masaya yatýrýlmýþ gözüküyor. Cumhurbaþkaný Erdoðan “Ýran’ýn yayýlmacý ve ayrýmcý tavrýnýn rahatsýzlýk verici olduðunun müþtereken altýnýn çizildiði” bilgisini veriyor. Suriye ve Irak’ta uzun süreden beri olan biteni, yakýnda Yemen’de olanlarý örnek gösteriyor. “Bu yaklaþýmý kabul etmemiz mümkün deðil” diyor Cumhurbaþkaný.
Suriye politikalarýnda önemli bir farklýlýðýn bulunmadýðý, güvenli bölge, uçuþa yasak bölge, eðit-donat ve insani yardýmlar alanýnda ayný çizgide buluþulduðu ifade ediliyor Cumhurbaþkaný Erdoðan tarafýndan: Sýðýnmacýlara yardýmda 50 milyon dolarla Suudiler en önde duruyor.
Elhasýl gezi, yeni Suudi yönetimi ile iletiþimi en tepe noktada yeniden baþlattý ve ilerleyen zamanda bunun verimleri bölgeye yansýyacak gibi görünüyor. Özellikle Mýsýr’la iliþkiler sürecinde kýsmen sarsýlan Körfez ülkeleri ile iliþkilerin de Suudilerle iliþkiler istikametinde daha olumlu hale gelmesi bekleniyor.
Gezi, Cumhurbaþkaný Erdoðan’ýn arzu etmemesine raðmen MÝT müsteþarlýðýný býrakýp aday adaylýk için baþvuran ve sebeple buruk bir zemin oluþmasýna yol açan Hakan Fidan’ýn da umrede olduðu bir zamanda gerçekleþiyor.
Uçak sohbetinde Hakan Fidan, umre vs. konusu açýldýðýnda Cumhurbaþkaný hadise ile ilgili düþüncelerini yeniden özetliyor: “Uzun süreli taþlarý dizerken önem verdiðimiz bir takým insanlar vardýr” diyor. MÝT için “Bu kurum sýradan bir kurum deðildir, bir devletin en önemli kurumudur istihbarat teþkilatý” diyor.
Buralardan baþlayýp Hakan Fidan’ýn MÝT’i býrakmasýna kadar uzanan süreç için bir gönül koyma-tepki-serzeniþ her ne denirse, o var Cumhurbaþkaný’nýn dünyasýnda. Yine Cumhurbaþkanýnýn bu konudaki sözleri, konunun Baþbakan’la da farklý bir boyutta görüþüleceði ve baþka geliþmelerin olabileceði izlenimi veriyor.
Cumhurbaþkaný’nýn “Ýç güvenlik paketi”ne iliþkin deðerlendirmesi çok çarpýcý:
“Eksiði var fazlasý yok” diyor.
Son not: Cumhurbaþkaný Erdoðan, bazý alanlar söz konusu olduðunda Hükümeti adres gösteriyor olmasýna raðmen, iç politika-dýþ politika-Hükümet-Parti... her alanda kendi üslubu ile iþin içinde. Hep diyorum: Bu sürecin de kendine özgü dengeleri olacak. Ýþte o serzeniþler, burukluklar denge süreci içinde devreye girecek. Onlarý aþabilmek de bu dönemin önde görünenlerinin gönül kývamlarý ile alakalý.
Düzeltme: Dünkü yazýmda Su Kaside’sinin yazarý olarak “Fuzuli” yerine “Gazali” yazmýþým. Hay Allah. Gece 01.00’deki yazý idi o. Düzeltiyorum.
