ABD yönetimi, Rusya’ya uygulanan yaptýrýmlarý aðýrlaþtýrma kararý aldý. Buna göre, 7 Rus oligark, 17 hükümet yetkilisi ve 12 þirketin ABD’deki faaliyetleri sonlandýrýlacak, mal varlýklarýna el konulacak ve onlarla iþ yapan ABD’li þahýslar ve þirketler de cezalandýrýlacak.
Karar kapsamýndakiler rakam olarak verildiðinde, yaptýrýmýn fazla geniþ bir içeriði olmadýðý ileri sürülebilir. Ancak listedekiler arasýnda Gazprom ceo’su, devlete ait bir silah firmasý ve bir iþtirak bankasý bulunuyor. Ayrýca, iddialara göre Putin’in damadýnýn, çocukluk arkadaþýnýn ve ülkenin ikinci büyük bankasýnýn baþýnda bulunan kiþinin de isimleri listede yer alýyor.
Rusya ekonomisi açýsýndan son derece önemli olan bu kuruluþlar, ayrýca Putin’in çevresini oluþturuyor. Dolayýsýyla yaptýrýmlar sadece Rusya ekonomisinin alanýný daraltmayý hedeflemiyor, ayný zamanda ve belki daha da öncelikli olarak Putin’i sýnýrlandýrmayý amaçlýyor. Böylece askeri olarak Suriye’de Rusya’nýn gücünü azaltma adýmlarý atýlýrken, ekonomik olarak da ABD’de sýkýþtýrýlýyor.
Karar sonrasý Rusya’dan yapýlan açýklama, bu uygulamaya en sert biçimde karþýlýk verileceði yönünde. Verilecek karþýlýk ABD firmalarýna yaptýrým uygulanmasý þeklinde mi olur, önemli kuruluþlarýn biliþim sistemleri mi hacklenir, yoksa Putin ABD’li siyaset ve iþ adamlarý hakkýnda bildiklerini mi ortaya döker orasý bilinmez. Ancak þu bir gerçek ki, Rusya bu tutumu açýk bir düþmanlýk olarak gördüðünden askeri yöntemlere bile baþvurmaktan çekinmez.
Askeri yöntemler, doðrudan ABD’nin tehdit edilmesi anlamýna gelmez. Ancak ABD’nin çýkar alanlarýnýn ya da müttefiklerinin tehdit edilmesi ya da tehdidin dozunun artýrýlmasý mümkün olabilir. Bu olasýlýðýn yüksek olduðu, ABD’nin yaptýrým nedenlerinden anlaþýlabiliyor.
ABD’ye göre Rusya yaptýrýmlarýnýn nedeni, Kýrým’ýn ilhaký, Ukrayna’nýn Doðu’sundaki isyana destek, Esad’ý himaye, siber korsanlýk ve bazý batý demokrasilerini tehdit etmesi. Tüm bunlar, uslanmaz ve devam eden kötü davranýþlar olarak tanýmlanmýþ durumda. Tüm bunlara bir de Suriye’de kimyasal silah kullanýlmasýna göz yummak da eklenmiþ durumda.
Ýleri sürülen gerekçelerin bugün ortaya çýkmadýðý, en yeni geliþmenin en az üç yýllýk bir geçmiþi olduðu düþünülürse, ABD’nin neden böyle bir iþe kalkýþtýðýný sormak gerekiyor.
Öncelikli neden, Trump-Putin iliþkisini kesmek olabilir. Bu çerçevede Trump’ýn Rusya’nýn art niyeti, þantaj kapasitesi ve ekonomik yaptýrým olanaklarý konusunda ikna edilmiþ olmasý gerekir. Trump’ýn ikna edilmesinde en fazla iþe yarayan konu ise ekonomiden bulunmuþtur. Madem ki Trump ABD piyasasýný koruyucu önlemler alýyor, yurt dýþýndaki giderlerini azaltýyor, dolarý ülkeye çaðýrýyor, o zaman hedefinde sadece Çin’in deðil Rusya’nýn da olmasý doðal bulunmuþtur. Rus ekonomisinin Putin ile organik iliþkisi ise yaptýrýmlarýn etkinliði açýsýndan artý deðer olarak görülmüþ olabilir.
Pentagon Trump ile ne türden “görüþmeler” yapýyor, bilinmez. Ancak görünen o ki, Trump’ýn Rusya’nýn öteki ilan edilmesine itiraz edecek koþullarý ortadan kalkmýþ.
ABD’nin Rusya yaptýrýmlarý, ABD-Avrupa iliþkilerinin iyileþtirmesi için zorunlu bir ortam yaratýyor. Ancak ayný ölçüde hemen her konuya “stratejik” açýdan bakýlmasýnýn da yolunu açýyor. Stratejik bakýþ, askeri caydýrýcýlýk içinden siyaset gerektirir.
Görünen o ki, Trump’ý Rusya’yý karþýsýna almaya ikna edenler Putin’in de ABD’yi “öteki” olarak görmesini baþarmýþ durumdalar. Putin ile Trump’ý ikna edenler, kimleri etmez ki?
