CHP’deki, deðiþim bir sürpriz deðildir. Bu deðiþim ülkenin siyasi yapýsýndaki deðiþiklikle de sýnýrlý deðildir. Bugüne kadar cumhuriyetin kuruluþ ilkelerini kendine göre deðerlendirerek siyasette belirli bir rol oynadý, özellikle darbe karþýtý olmadýðý için halkýn bir bölümünün ve bürokrasinin desteðini dahi saðladý.
Devletimizin kurtuluþ ve kuruluþu her siyasi görüþ için övülmeye deðer bir olaydýr. Ancak her siyasi oluþum bir takým pazarlýklar sonucudur ve bizim olayý tek taraflý bir kahramanlýk olarak görmemiz duygusal açýdan çok faydalý olmuþtur. Kuruluþumuz dünya þartlarý dýþýnda deðildir ve buna benzer her geliþimde olay tek taraflý deðildir ve zafer olmasa bile dünyanýn ihtiyaçlarýný karþýlayan bir yapý oluþur. Þunu kastediyoruz: Eðer cumhuriyetimiz kurulmasaydý bu topraklarda oluþacak yapý sadece problemler yaratacaktý. Bu olayýn sadece bizim lehimize olduðu için deðil dünya dengelerine katkýda bulunduðu için gerçekleþtiði anlamýna gelir. Bugüne kadar izlenen politika dünyada büyük sorun yaratmamýþtýr. Oysa bizden koparýlýp devletleri kurulan Irak ve Suriye bugün dünya çapýnda sorunlar yaratmaktadýr.
***
Artýk belli düþünce sýnýrlarý içinde olmamýz gerekmez ama yeni durum, bölgenin önemi nedeniyle bizim doðru kararlar vermemizi gerektirir. Yani geçmiþte sýnýr çizen þartlar tükendi ama biz bugün için vereceðimiz kararlarla dünyanýn barýþ içinde olmasýna katkýda bulunabiliriz ya da çatýþmalara yol açabiliriz. Biz sonucun ne olacaðýna bakmadan insanlýða yakýþýr bir politika izlemeliyiz. Bugüne kadar davranýþlarýmýzda dýþ etkiler önemli rol oynadý. Özellikle Avrupa her konuda bizim rehberimiz oldu. Ýnsanlar yaþam biçimlerini Avrupalý’ya benzeterek geliþtiðine inandý.
Mesela Güneydoðu’daki sýnýrý anlamsýz hale getirebilirdik. Sýnýrlarý deðiþtirmemize izin verilmezdi ama bu sýnýrlarý anlamsýz kýlar ve haritayý süs için duvara asardýk. Bu konuda bir anýmý anlatacaðým. 1970’lerde DPT (Devlet Planlama Teþkilatý) üniversiteden eleman yardýmý istedi. Bu iþ için görevlendirilen iki kiþiden biri de bendim. Görevim dýþýnda boþ zamanlarda Güneydoðu ekonomisini anlamaya çalýþtým. Yapý þöyleydi. Tarým dýþýndaki mallar Batý Anadolu’dan gelmiyordu. Irak ve Suriye’ye tarým ürünleri gönderiliyor, oradan da sanayi mallarý kaçak olarak getiriliyordu. Bu çalýþmamýzla ilgili olmadýðý için sadece sohbetlere konu olurdu.
Þöyle bir proje düþündüm: Güneydoðu’da tarým devrimi yapýlmalý ve üretim sadece sýnýrlar içine deðil bölgeye de yetmeliydi. Bu konuda siyaset dýþý bir anlaþma yapýlabilirdi. Sanayi ürünlerinin Batýdan alýnmasý için þartlar hazýrlanabilirdi. Tarým ürünlerinin bedelleri o bölgede yatýrým yapýlmasý için gerekli þartlar hazýrlanýrdý.
CHP’nin cumhuriyetin kuruluþunda bir anlaþma gibi algýladýðý þartlardan uzak durmasý ve dünyadaki yeni oluþumlara uygun politikalar üretmesi gerekir. Bunun ilk aþamasý büyük güçlerin kontrol ettiði ekonomik politika yerine kendi þartlarýmýza uygun ve kýsa vadeli olmayan bir politika geliþtirmesidir. Halkýn desteðini kazanmak için sokak tartýþmalarýna girmek yerine iktidarýn bu konudaki eksiklerini ortaya koyarak ve yapýlmasý gereken atýlýmlar hakkýnda politikalar üretip bunlarla halkýn tercihinin kendilerine yönelmesini saðlamalýdýr. Popülist yaklaþýmlarla deðil ciddi zamanýn ve dünyanýn gidiþatýna uyulmalýdýr. Deðiþim böyle olur.
