Son bir haftada gazetelerin birinci sayfalarýndan duyurulan iki haber, Türkiye için hayati bir sürece iþaret ediyor:
Haberleþme uydusu Göktürk-1 ve hava savunma füze sistemi Hisar…
Göktürk-1 Ýtalyan Thales Alenia Space sorumluluðunda, Türk þirketleri TAÝ, Tübitak, Aselsan, Roketsan, UEKAE (Ulusal Elektronik ve Kriptoloji Araþtýrma Enstitüsü) ve TR Technology katkýsýyla üretildi.
Göktürk1’in önemi Türk Silahlý Kuvvetleri’ne ‘milli istihbarat’ saðlayacak olmasý. Yani, sýnýrlarýn kontrol edilmesi; terör örgütlerinin kullandýðý daðlýk alanlarda toplanma ve geçiþ güzergahlarýnýn belirlenmesi gibi…
90 dakikada bir dünya çevresinde dönecek ve yüksek çözünürlüklü optik kamerasýyla yýlda 60 binden fazla görüntü çekerek Türkiye’ye ulaþtýracak.
Coðrafi kýsýtlama yok, yani dünyanýn her yerinden görüntü alabilecek.
Ayrýca, yer yüzeyindeki tüm deðiþiklikler, tarým, yapýlaþma, kadastro gibi alanlarda da bu verilerden yararlanýlacak.
Testleri baþarýyla yapýlan yerli füze 'Hisar' ise Türkiye’nin orta irtifa hava savunma füzesi. Fýrlatma sistemini Aselsan, füze sistemlerini ise Roketsan yaptý.
Bir dönem DAEÞ terör örgütünün saldýrýlarý nedeniyle Türkiye’ye gönderilen Patriot füzeleri kýsa sürede geri çekilmiþti.
Hisar, milli güvenliðe olasý tehditlere karþý ‘elin ipiyle kuyuya inilmeyeceði’nin görülmesi üzerine üretildi.
***
Dünya yörüngesinde halen Türkiye’nin 6 aktif uydusu dönüyor.
TSK, kýsa süre öncesine kadar ‘tamamý ithal’ savunma araçlarý kullanýyordu. Hala büyük oranda kullanýyor. Ancak son birkaç yýlda ve ‘herþeye raðmen’ çok önemli adýmlar atýldý, çok önemli yerli ve milli savunma projeleri, ürünleri (füze, gemi, tank, zýrhlý araçlar, silahlar vb.) geliþtirildi.
SOM, Kasýrga, Cirit, Bozok, Atmaca gibi karadan, havadan ve gemiden atýlabilen milli füzeler; Bayraktar, Anka, Gözcü gibi milli insansýz hava araçlarý; MÝLGEM milli gemi; araþtýrma ve kurtarma gemileri, Ýnsansýz Deniz Aracý; Akya milli torpido; Fýrtýna obüsü, Altay tanký, BMC Kirpi, Otokar Arma, Cobra gibi zýrhlý askeri araçlar; MPT milli piyade tüfeði, ATAK helikopteri bunlardan ilk akla gelenler.
Savunma Sanayii Müsteþarlýðý’nýn internet sitesine girdiðinizde, hemen her baþlýk altýnda onlarca dev yerli projeyi görebilirsiniz. Bir kýsmý yabancý teknoloji ortaklýðýyla baþlamýþ, bir kýsmý yabancý ortaklýktan yerli tasarým ve üretime geçmiþ, bir kýsmý tamamen yerli tasarýmla üretilmiþ…
***
Cumhurbaþkaný Recep Tayyip Erdoðan, Göktürk-1’in fýrlatma töreninde, “Göktürk-1'deki yerli katký oraný yüzde 20. Bundan sonraki uydumuzu tam tersi bir oranla uzaya göndermeliyiz” dedi.
Dikkat çekmek istediðim nokta da bu.
Türkiye, yakýn zamana kadar F-16 savaþ uçaðýndan helikopterlere, savaþ gemilerinden piyade tüfeðine kadar tüm silah, mühimmat ve savunma ürünlerini satýn aldý.
Yerlileþme çabasý ancak ‘off-set’ denilen, bazý parçalarýn Türkiye’den satýn alýnmasýný saðlayabildi; ancak elektronik veya yazýlýmla ilgili olmayan, ‘mekanik’ parçalarýn…
F-16’larýn ‘gövde montajý’ Türkiye’de yapýlmaya baþlandý, ancak uçuþ ve silah sistemlerinin elektroniðine ve yazýlýmýnýn kaynak kodlarýna eriþim izni alýnamadý.
Bugün, buna raðmen F-16 sistemlerine ‘arka kapýdan’ girilerek yerli füze yerleþtirilebiliyor.
Uçak, helikopter, gemi ve denizaltý gibi araçlarýn ‘beyin ve yetenekleri’ anlamýna gelen uçuþ ve silah sistemlerinin yazýlýmý ve simülasyonu ‘büyük oranda yerli’ yapýlabiliyor.
Türkiye, yüksek teknolojili savunma araçlarýnda yerli ve milli katkýyý ‘inþaat’tan elektroniðe, yazýlýma ve tasarýma dönüþtürmeye baþladý.
Ama hala kritik sorular var:
- Ýþin beyninde ve yeteneklerinde ne kadar yerli ve ne kadar milliyiz?
- Veriler nerede depolanýyor?
- Veritabaný yazýlýmý kimin?
- Sistemin internet baðlantýsý varsa, güvenlik yazýlýmlarýný kim yazýyor?
- Donanýmda kullanýlan iþlemci, anakart gibi elektronik parçalarý kim üretiyor?
- Donaným ürünlerinde ‘casus yazýlm’ olup olmadýðýný kim, nasýl araþtýrýyor?
Bu sorulara ‘yerli ve milli’ cevaplar vermeden hiçbir elektronik sistem tam güvenilir deðildir.
Türkiye, elektronik ve biliþim teknolojilerinde geri kaldý.
Donaným olarak bir süre daha iþlemci, anakart ve diðer parçalarý ithal etmek zorunda.
Ancak iki konuda yerli ve milli yeteneklere sahip biliþim uzmanlarý, mühendisleri var:
- Yerli ve milli veritabaný, iþletim sistemi ve program yazýlýmlarýný yapabilir.
- Satýn aldýðý elektronik parçalarýnýn ‘güvenlik kontrolünü’ saðlayabilir.
***
Kimse “Hadi caným, Oracle’siz, Microsoft’suz, IBM’siz, Ýntel’siz ne yapabiliriz ki?” demesin.
Yapýlabilir, yapýldý…
Ama Türkiye’de tek paralel yapý FETÖ deðil.
Teknoloji ve iþ dünyasýnýn aktörleri de devlet içinde paralel yapýlar üretiyor; onlar da FETÖ gibi devlet gücünü kullanýyor ve yerli ve milli projeleri doðmadan, proje aþamasýnda imha ediyorlar. Ellerinden kurtulup baþarýyla uygulamaya geçenleri bile yine görünürde ‘devlet eliyle’ ortadan kaldýrabiliyorlar.
Baþarýyla uygulanan bir yerli ve milli biliþim projesinin baþýna gelenleri dinledim.
Ders gibiydi.
Yerli ve milli;
Ama ‘devletle’ mahkemelik!
