Birleþmiþ Milletler Çevre Programý’nýn verdiði rakamlara göre 2020 yýlýnda e-atýk sayýsý bugünden kat be kat fazla olacak. Bunlarýn içindeki kurþun, cýva ve kadminyum gibi maddeler çevreye zehir saçýyor. Peki artýk kullanýlmayan teknolojik eþyalarý ne yapmalý, nasýl geri dönüþtürmeli?
Yediden yetmiþe hepimiz teknolojinin tüm nimetlerinden faydalanýyoruz. Üstelik hayatýmýzýn her alanýnda ve her anýnda. Sabahlarý bizi uyandýran çalar saatten, sevdiklerimizin fotoðraflarýný koyduðumuz çerçevelere, çocuklarýmýzýn oynadýðý oyuncaklara kadar artýk her þey elektrikli ya da elektronik. Buzdolabý, fýrýn, çamaþýr makinesi, cep telefonlarý gibi pek çok alet, yeni teknolojiye uyum saðlamak için sürekli yeni modelleriyle yer deðiþtiriyor. Her yeni ürünün elektrik sarfiyatý daha az olduðu için satýþý da teþvik ediliyor üstelik. Teknolojik alýþveriþ her geçen gün katlanarak artýyor. Peki optimum faydayý elde ettiðimiz ve artýk bizim için kullaným ömrü tükenmiþ elektrikli ve elektronik ürünler, daha sonra ne oluyor dersiniz?
2020 YILINDA SAYISI ARTACAK
Bugüne kadar kullandýðýnýz ve elden çýkardýðýnýz elektrikli ve elektronik eþyalarý bir düþünmenizi istesem... Buzdolabý, çamaþýr makinesi, elektrik süpürgesi, tost makinesi, telefon, video kamera, bilgisayar, müzik enstrümanlarý, spor aletleri vs... Birleþmiþ Milletler Çevre Programý 2010 yýlýnda, dünya çapýnda 20-50 milyon ton aralýðýnda elektronik atýk oluþtuðunu ve bu rakamýn her yýl artacaðýný raporladý. E-atýklarla ilgili 2020 yýlý için yapýlan öngörüler, bugüne göre 4-8 kat olacaðý yönünde. Cep telefonlarý için 7, televizyonlar için 1 buçuk-2 kat olacaðý tahmin ediliyor. Üstelik bu atýklar tehlikeli atýksýnýfýna giriyor. Çünkü e-atýklar, kaplama malzemeleri ve içlerinde kurþun, civa, kadmiyum gibi zehirli maddeler içeriyor.
E-atýklarla nasýl baþa çýkýlmasý gerektiði konusu özellikle ülkemizde pek yaygýn deðil maalesef. Bugün e-atýklarýn geri dönüþümü için toplanmasý ve içinde bulunan metallerin saðlýklý þartlarda geri kazanýlmasý gerekiyor. Bu hem çevre ve insan saðlýðý bakýmýndan önem taþýyor hem de ekonomik açýdan e-atýklarýn deðerini göz ardý etmek büyük hata. E-atýklardan geri kazanýlacak olan deðerli metaller, büyük bir hammadde kaynaðý durumuna kolaylýkla gelebilir çünkü...
SAKIN ÇÖPE ATMAYIN!
Her ne kadar yeþil biliþim adýyla üretilen yeni teknolojik ürünler çevreye zararlý metaller içermemesi, çevre dostu olmasý konusunda geliþtiriliyorsa da bunun yaygýnlaþmasý zaman alacak. Yeþil biliþim ürünlerinin yüzde 100 çevre dostu olmasý pek de mümkün olamayacaðýndan, risk hala devam ediyor. Geliþen teknoloji nedeniyle e-atýklar doðanýn dengesi ve saðlýðýmýz açýsýndan büyük risk oluþturuyor. Ýþte bu yüzden elektronik ürünleri satýn almadan önce mutlaka ama mutlaka eski ürünlerin ne yapýlacaðýný düþünmek gerekiyor. Teknolojik atýklarý çöpe deðil, kontrollü þekilde dönüþüm yapan e-atýk geri dönüþüm tesislerine yollamak þimdilik en uygun çözümler arasýnda.
Evlerinizde kullanmadýðýnýz ürünleri bekletmek, biriktirmek yerine, geri dönüþtürülmesini saðlayarak ülkenin bir baþka ihtiyacýna cevap vermek, geri dönüþümle kaynak oluþturmak gerekiyor. Yoksa çöpe atýlan tüm elektrikli ve elektronik ürünler, hava ve su kirliliði, düþük gýda güvenliði ve kanser gibi pek çok hastalýk olarak geri dönecek.
