Okurumuz Nilgün Doðangün, “Sayýn Resul Bey, GSS prim borç ödemesine istinaden bir sorum var. Mart 2011-Temmuz 2013 arasý çalýþan SSK’lýydým. Temmuz 2013’ten sonra otomatikman Emekli Sandýðý emeklisi babamýn üzerinden yararlandým (evli ve çalýþan olmadýðým için). GSS primi ödeyecek miyim? Gelir tespiti yaptýrmam yeterli mi” diye soruyor.
Genel saðlýk sigortalýsý ve bakmakla yükümlü olduðu kiþilerin, saðlýk hizmeti sunucusuna baþvurduðu tarihten önceki son bir yýl içinde toplam 30 gün genel saðlýk sigortasý prim ödeme gün sayýsýnýn olmasý halinde saðlýk yardýmlarýndan faydalanabilirler.
Genel saðlýk sigortasýnda, sigortalý olarak çalýþan, isteðe baðlý sigorta primi ödeyen veya SGK’dan emekli aylýðý alan kiþilerin kendileri zaten genel saðlýk sigortasýndan yararlanabiliyor. Buna göre sigortalý olarak çalýþan, isteðe baðlý sigorta primi ödeyen veya SGK’dan emekli aylýðý alan kiþilerin;
- Eþi,
- 18 yaþýný, lise ve dengi öðrenim veya 3308 sayýlý Kanun kapsamýnda mesleki eðitim görmesi halinde 20 yaþýný, yüksek öðrenim görmesi halinde 25 yaþýný doldurmamýþ evli olmayan çocuklarý,
- Yaþýna bakýlmaksýzýn bu kanuna göre malul olduðu tespit edilen evli olmayan çocuklarý,
- Geçimi sigortalý tarafýndan saðlanan, geliri asgari ücretin net tutarýndan daha az olan ve diðer çocuklarýndan saðlýk yardýmý almayan ana ve babasý, bakmakla yükümlü olunan kiþi sayýlacaktýr. Bunlar herhangi bir prim ödemeyecek.
18 yaþýn üzerindeki erkek çocuklar, lise ve dengi öðrenim görmesi halinde 20 yaþýný, yüksek öðrenim görmesi durumunda ise 25 yaþýný doldurmamýþ ve evli olmayanlar, ana veya babasýnýn saðlýk güvencesinden yararlanmaya devam edecektir. Yani, bu kiþilerin her yýl öðrenci belgelerini sosyal güvenlik il müdürlüðü/sosyal güvenlik merkezine göndermesi yeterli olacaktýr.
1/10/2008 öncesi bakmakla yükümlü olunan kiþi olarak saðlýk yardýmlarýndan faydalanan kýz çocuklarý ise 1 Ocak 2012 tarihinden itibaren de saðlýk yardýmlarýndan, daha önce olduðu gibi sigortalý veya evli olmadýðý sürece yaþ þartý aranmaksýzýn faydalandýrýlacaktýr.
Öðrencilerin anne-babalarý üzerinden saðlýk yardýmý almasý için mutlaka aktivasyon yaptýrmalarý gerekecek. Müstehaklýk sorgulamasýnda öðrenci olmasýna raðmen müstehak olmayanlar mutlaka öðrenci belgeleri ile SGK’na baþvurmalý ve aktivasyon yaptýrmalýlar. Örneðin, 22 yaþýnda üniversite öðrencisi bir erkek çocuðun saðlýk yardýmý almaya devam etmesi, prim ödemek zorunda kalmamasý için okuldan alacaðý öðrenci belgesini SGK’na vererek aktivasyon yaptýrmasý gerekiyor.
Üniversite öðrencileri 25 yaþýný dolduruncaya kadar anne-babalarý üzerinden saðlýk yardýmý alabiliyorlar. Ayrýca kýz çocuklarýndan 1.10.2008 itibariyle anne-babalarýndan saðlýk yardýmý alanlar da evli olmadýklarý ve çalýþmadýklarý-emekli olmadýklarý sürece yine anne-babalarýndan saðlýk yardýmý alabilirler.
Sonuç olarak, Genel Saðlýk Sigortasý zorunluluðu, herhangi bir sosyal güvencesi olmayan kiþiler için söz konusudur. Dolayýsýyla, sigortalýlarýn yada emeklilerin kendisi, çalýþmayan veya emekli olmayan eþi, hak sahibi çocuklarý ayrýca GSS primi ödemezler.
Anne veya babasý üzerinden saðlýk yardýmý alma hakký olanlarýn ayrýca gelir testine girmelerine gerek yoktur.
Eþim emekli maaþý alýnabilir mi?
Okurumuz H. Ýmamoðlu, “Sayýn Resul Bey, Emekli Sandýðý’ndan emekliyim. Eþim SSK’dan emekli oldu. Ben vefat ettiðimde, benim maaþýmý eþim, eþimin vefatýnda ise eþimin maaþýný ben alabilecek miyiz”diyor.
Sosyal güvenlik mevzuatýmýza göre, eþlerden biri vefat ettiðinde sað kalan eþe ölüm aylýðý/geliri baðlanýr. Bunun için tek þart eþinden ölüm aylýðý baðlanan eþin yeniden evlenmemesidir. Dul kalan eþ evlenmediði sürece müteveffa eþinden kalan ölüm aylýðýný almaya devam eder. Evlenmesi halinde eþinden kalan ölüm aylýðý (dul maaþý) kesilir.
Eþin emekli aylýðý alýp almamasýnýn önemi sadece baðlanacak aylýðýn oranýyla ilgilidir. Yoksa emekli olunmasý aylýk baðlanmayacaðý anlamýna gelmez.
