Yýllar önce “otoyollarýn ilk satýþý ve durdurulmasýnda” kaleme almýþ ve defalarca “özelleþtirmelerde ALTERNATÝF modellemelere bakmak” baþlýðý ile paylaþmýþtým...
Bugünlerde dünya genelinde özellikle “modellemeler” tartýþýlýrken bir daha gündeme getirmek istiyorum...
Baþlamadan bazý tespitler yapalým...
Sevgili dostlarým, geçmiþte siyasete “sýzanlar” ve bürokrasinin yanlýþ yönlendirmesi sonucu bazý hatalý denemeler oldu fakat onlar da Sayýn Erdoðan tarafýndan her zaman durduruldu...
Bugün dünya ve Türkiye’de yeni “modellemelerden” bahsedildiði için konuyu yeniden “eski alýntýlar eþliðinde” birlikte sorgulayalým, katký yapalým...
A- Sabit getirili “yapýlarýn” özelleþtirilmesinde “þirket yönetimi devrini” hangi mantýk içinde olursa olsun anlamam mümkün deðil... Örnekler verelim ve devam edelim;
1- Köprü ve otoyollarýn 25 yýllýk getirisi belli ve büyüyen bir ekonomide “trendin yukarý” gitmesi yani daha fazla tüketim olmasý kaçýnýlmaz. Böyle bir gerçek içinde “yönetimin devredilmesi” doðru deðil. Yapýlmasý gereken GEÇÝÞ A.Þ. adýnda bir þirket kurmak, bu imtiyazý “25-99” yýllýk periyotlardan birini seçerek o þirkete devretmek ve bu þirketin “Yüzde 99 hissesini” halka arz ederek, yönetimi Devlet elinde býrakmak. Daha açýk yazayým; köprü ve otoyollarýn gelecek 49 yýllýk gelirini bir þirkete devredip o yapýnýn da hisselerini halka arz etseydik alacaðýmýz para 5 milyar dolardan çok daha fazla olacaktý...
2- Elektrik daðýtým ihalelerini de anlayabilmiþ deðilim. Gelir zaten cepte ve artan bir yapý içinde gelecek yýllarýn da getirisi tahmin edilebilir. Böyle bir denkleme bakýnca devir yanýnda kýsmen “halka arz” yine en doðru yol. Neden bir özel yapýya yönetim devri yapýlýr sorusuna verilecek çok mantýklý bir cevap yok!
3- ÝGDAÞ için de modelleme çok önemli ve yanlýþ model kurulursa HÝÇ özelleþtirmemek daha doðru...(bunlar yýllar önce yazdýklarým, bugün ÝGDAÞ için ÝBB “halka arz modellemesine” daha yakýn, bunu da Baþkan Topbaþ’ýn açýklamalarýndan anlýyoruz)
B- Yukarýdaki ANA MANTIK ile bakýnca apaçýk ortada olan bazý adýmlar “neden atýlmýyor” onu da anlayabilmiþ deðilim. Örnek; TPAO ve BOTAÞ gibi þirketlere 99 yýla uzanana kadar imtiyazlar tanýmlanabilir ve bu yapýlar da halka arz edilebilir. MKE de bu þirketlerden biri! TSK Vakýf þirketlerinden birine düþünülebilir ama dýþarý blok satýþ doðru modelleme olamaz! C- Bunun yanýnda blok satýþ ile kontrolün geçmesine alternatif olacak þekilde kamunun deðerli þirketlerinin bir kýsmýnýn halk ile paylaþýlmasý ile ilgili çok net adýmlar atýlabilir. Varlýðýný halký ile paylaþan DEVLET EN doðru adýmý atar. Bugün Türk vatandaþlarýnýn bankalarda 1 trilyon TL üstünde birikimi var ve alacak varlýk bulmakta zorlanýyorlar... Bu þirketlere en güzel örneklerden biri de Türk Hava Yollarý...
Sevgili dostlar, HALKBANK yýllardýr blok satýlmaya çalýþýldý ve sonunda doðru bulunarak halka arz yapýldý. Sonuç çok açýk ve net; baþarýlý bir katýlým, piyasaya giriþ sonrasý yükselen deðer! Bu gerçekleþmeden yola çýkarak “geneli ve detaylarý” sorgulayabilir ve çok önemli adýmlar atabiliriz... BAKMASINI bilenler için Türkiye “varlýk denizi” üstünde yatýyor! Uyanalým ve bakalým!
Sonuç: Yýllardýr ayný doðrultuda TEZÝ detaylandýrmaya devam ediyorum... Türkiye’nin geldiði noktada “Birine tamamen DEVÝR ile özelleþtirmenin” doðru olmadýðýný düþünüyorum. Devlet, varlýklarýný satacak veya özelleþtirecek ise ALMA HAKKINA ÝLK SAHÝP OLAN BU ÜLKENÝN ÝNSANLARIDIR! Yani doðru yöntem halka arz etmektir...
Son söz: Birleþik Arap Emirlikleri’nde bazý emirliklerin paralý otoyol projesinin SUKUK yoluyla arzý önemli bir model ve Türkiye de SUKUK konusunda ciddi adýmlar atmaya acilen baþlamalý...
Ýçinde “devletin malý gerçek sahibi olan halk ile paylaþtýðý” bir ana damar olmayan hiçbir modelleme
DOÐRU olamaz!
Baþladýk, sorgulamaya devam edeceðiz...
